6 верасьня

6 ве́расьня — 249-ы дзень году (250-ы ў высакосным годзе) паводле Грыгарыянскага календару. Да канца году застаецца 116 дзён.

Падзеі

• 3761 да н. э. — першы дзень габрэйскага календару
• 394 — бітва на Фрыгідзе паміж войскамі Заходняй і Ўсходняй Рымскай імпэрыяў (другая атрымала назву Бізантыйская імпэрыя)
• 1492 — Хрыстафор Калюмб распачынае сваё самае вядомае падарожжа
• 1522 — ацалелыя 17 удзельнікаў экспэдыцыі Магелана скончылі падарожжа вакол сьвету
• 1581 — швэдзкія войскі захапілі Нарву ў ходзе Інфлянцкай вайны
• 1634 — перамога аб’яднанага войска Гішпаніі і Сьвятой Рымскай імпэрыі над швэдамі і іх пратэстанцкімі хаўрусьнікамі ў бітве пад Нёрдлінганам у часе Трыццацігадовае вайны
• 1652 — бітва каля Эльбы між ангельскім і галяндзкім флётамі
• 1688 — Бялград заваяваны аўстрыйскімі войскамі пасьля 167 гадоў турэцкай акупацыі
• 1771 — перамога канфэдэратаў над расейскімі войскамі ў бітве пад Антопалем
• 1790 — Чатырохгадовы Сойм прыняў ухвалу пра непадзельнасьць земляў Рэчы Паспалітай
• 1813 — перамога прускага войска над французамі ў бітве пад Дэнэвіцам
• 1815 — Сымон Балівар напісаў так званы «ліст зь Ямайкі», у якім прапанаваў стварыць фэдэрацыю альбо канфэдэрацыю краінаў Лацінскае Амэрыкі
• 1819 — Томас Бланчард запатэнтаваў такарны станок
• 1831 — бітва за Варшаву ў часе паўстаньня 1830—1831 гадоў. 7 верасьня горад быў узяты
• 1852 — у Манчэстэры адкрыта першая бясплатная бібліятэка ў Брытаніі
• 1863 — параза паўстанцаў у бітве на Савінай гары
• 1873 — Хівінскае ханства прызнала залежнасьць ад Расеі
• 1873 — створана Шатляндзкая фэдэрацыя футболу, адна з найстарэйшых у сьвеце
• 1885 — да Баўгарскага княства далучаная вобласьць Усходняя Румелія
• 1899 — Злучаныя Штаты Амэрыкі аб’явілі аб палітыцы адкрытых дзьвярэй у дачыненьні да Кітаю
• 1901 — амэрыканскі анархіста Ляон Чолгаш сьмяротна параніў прэзыдэнта Ўільяма Макінлі, які сканаў праз 8 дзён
• 1928 — Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік далучыўся да пакту Брыяна — Келага аб вырашэньні міжнародных спрэчак мірным шляхам
• 1928 — ва Ўкраіне зацьверджаны Харкаўскі правапіс украінскай мовы
• 1930 — генэрал Хасэ Фэлікс Урыбуру скінуў дэмакратычна абранага аргентынскага прэзыдэнта Гіпаліта Ырыгаена
• 1932 — у Гішпаніі скасаваныя сьмяротная кара і пажыцьцёвае зьняволеньне
• 1933 — абмен на савецка-польскай мяжы ў Коласаве. Францішак Аляхновіч вяртаецца з «Кіпцюроў ГПУ» ў Заходнюю Беларусь. Браніслаў Тарашкевіч з гарадзенскай вязьніцы перадаецца ў Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік
• 1936 — у заапарку на Тасманіі памёр апошні сумчаты воўк
• 1936 — заснаванае ганаровае званьне «Народны артыст СССР»
• 1939 — параза палякаў у бітве пад Тамашавам-Мазавецкім
• 1939 — войскі Трэцяга Райху занялі Кракаў
• 1939 — Паўднёва-Афрыканскі Зьвяз абвясьціў вайну Нямеччыне
• 1939 — першая сьмерць брытанскага лётчыка-зьнішчальніка ў выніку памылковае атакі брытанскага самалёта-зьнішчальніка «Spitfire»
• 1941 — створанае віленскае гета
• 1941 — Трэці Райх загадаў усім нямецкім габрэям старэй за 6 год насіць на грудзёх шасьціканцовую зорку Давіда
• 1943 — падчас выступу ў Гарвардзкім унівэрсытэце Ўінстан Чэрчыль сказаў, што ў будучыні жыхары ЗША і Англіі будуць мець адзіную дзяржаву
• 1943 — заснаваны Мантэрэйскі тэхналягічны ўнівэрсытэт, адзін з найвялікшых і найбольш уплывовых прыватных унівэрсытэтаў Лацінскае Амэрыкі
• 1944 — войскі хаўрусьнікаў вызвалілі бэльгійскі горад Іпр
• 1952 — у Жэнэве падпісаная Сусьветная канвэнцыя аб аўтарскім праве
• 1955 — у Стамбуле выбухнулі 2-хдзённыя хваляваньні, скіраваныя супраць грэцкай і армянскай меншасьцяў. Падчас пагромаў загінулі дзясяткі чалавек, былі разбураныя 4000 грэцкіх крамаў і тысячы дамоў
• 1961 — Аўганістан і Пакістан разарвалі дыпляматычныя адносіны ў сувязі са спрэчкай пра тэрытарыяльную прыналежнасьць Паштуністану
• 1966 — заснаваны румынскі аўтазавод «Дачыя»
• 1968 — Сўазілэнд абвясьціў незалежнасьць ад Вялікабрытаніі
• 1970 — захоп самалётаў Dawson Field тэрарыстамі з Народнага фронту вызваленьня Палестыны
• 1970 — апошні канцэрт Джымі Гэндрыкса
• 1975 — тэнісыстка Марціна Наўрацілава (Чэхаславацкая сацыялістычная рэспубліка) запытала палітычнага прытулку ў ЗША
• 1976 — савецкі лейтэнант ВПС Віктар Белянко на самалёце-зьнішчальніку «МиГ-25» прызямліўся на японскай высьпе Хакайда і папрасіў палітычнага прытулку ў ЗША
• 1979 — 30 тысячаў «човеньнікаў», якія здолелі па моры сплыць зь Віетнаму, атрымалі дазвол на пражываньне ў ЗША
• 1983 — СССР прызнаў факт зьбіваньня паўднёвакарэйскага авіяляйнэру, апраўдваючы гэта інтарэсамі нацыянальнай бясьпекі
• 1986 — у Стамбуле два тэрарысты з арганізацыі Абу Нідаля забілі 22 і паранілі 6 чалавек у сынагозе Нэвэ Шалом падчас суботняе службы
• 1987 — у Балтымары ўпершыню хірургічным спосабам разьдзеленыя сыямскія блізьняты
• 1991 — Вярхоўны Савет СССР прызнаў незалежнасьць Латвіі, Летувы і Эстоніі
• 1991 — Ленінграду вернутая першапачатковая назва Санкт-Пецярбург
• 1991 — Чачэнія абвясьціла незалежнасьць
• 1997 — у Менску адбыўся ўстаноўчы Сойм «Маладога Фронту»
• 1997 — адкрыты спадарожнік Урану Калібан
• 1997 — пахаваньне прынцэсы Дыяны
• 2000 — у штаб-кватэры ААН у Нью-Ёрку распачаўся найвялікшы ў гісторыі саміт з удзелам 150 кіраўнікоў дзяржаваў і іншых высокапастаўленых асобаў. Сустрэча атрымала назву «Саміт тысячагодзьдзя»
• 2001 — Вярхоўны суд Казахстану завочна асудзіў былога прэм’ера Акежана Кажэгэльдзіна, які пражываў у ЗША, на дзесяць гадоў зьняволеньня за карупцыю, незаконнае захаваньне зброі і злоўжываньне службовым становішчам. У 2002 годзе Кажэгэльдзін атрымаў «Пашпарт свабоды» — ганаровы знак Эўрапарляманту, які надаецца асобам, перасьледваным з палітычных прычынаў
• 2005 — Каліфорнія стала першым штатам ЗША, які легалізаваў гомасэксуальныя шлюбы
• 2007 — ізраільская авіяцыя зьнішчыла ядзерную ўстаноўку ў Сырыі
• 2007 — памёр «разумны» амэрыканскі папугай жако Алекс

Нараджэньні

• 1568 — Тамаза Кампанэльля, італьянскі філёзаф, тэоляг, астроляг і паэт
• 1666 — Іван V, маскоўскі цар
• 1729 — Мозэс Мэндэльсон, жыдоўскі навуковец і філёзаф нямецкага паходжаньня
• 1766 — Джон Дальтон, брытанскі хімік і фізык
• 1774 — Тадэвуш Тышкевіч, брытанскі хімік і фізык
• 1792 — Іван Грыгаровіч, беларускі гісторык, археограф, сьвятар
• 1829 — Марыя Закжэўская, польская лякарка
• 1860 — Джэйн Адамз, амэрыканская грамадзкая дзяячка, Нобэлеўская ляўрэатка 1931 году
• 1863 — Зьмітро Гравэ, украінскі матэматык, ганаровы акадэмік АН СССР
• 1869 — Фэлікс Зальтэн, аўстрыйскі пісьменьнік, журналіст, крытык.
• 1876 — Джон Маклеад, шатляндзкі фізыёляг, ляўрэат Нобэлеўскай прэміі за адкрыцьцё лекавых уласьцівасьцяў інсуліну
• 1879 — Ёзаф Вірт, нямецкі палітычны дзяяч
• 1890 — Аляксандар Салаўёў, гісторык, дасьледчык гісторыі і культуры славян
• 1892 — Эдўард Віктар Эплтан, брытанскі фізык і астраном, ляўрэат Нобэлеўскай прэміі за дасьледаваньні верхніх слаёў атмасфэры
• 1903 — Мікола Дварэцкі, беларускі хадэцкі дзяяч, паэт
• 1906 — Люіс Лелюар, аргентынскі лекар, Нобэлеўскі ляўрэат
• 1908 — Льюіс Эсэн, брытанскі фізык, вынаходнік кварцавага і атамнага гадзіньнікаў
• 1914 — Міхаіл Мінковіч, дзяржаўны дзяяч БССР, міністар культуры БССР
• 1917 — Філіп фон Бёзэлягер, афіцэр Вэрмахту, арганізатар няўдалага замаху на Гітлера
• 1923 — Петар II Караджорджавіч, апошні югаслаўскі кароль
• 1929 — Эдвардас Гудавічус, летувіскі гісторык
• 1939 — Судзумі Танэгава, японскі малекулярны біёляг, імуноляг, Нобэлеўскі ляўрэат 1987 году
• 1943 — Рычард Джон Робэртс, ангельскі біяхімік, Нобэлеўскі ляўрэат 1993 году
• 1943 — Роджэр Ўотэрз, ангельскі музыка («Pink Floyd»)
• 1946 — Вячаслаў Селяменеў, беларускі гісторык, архівіст
• 1957 — Жазэ Сакратэш, партугальскі палітычны дзяяч, прэм’ер-міністар Партугаліі
• 1961 — Пол Воктар-Савой, нарвэскі музыка, аўтар песень і гітарыст гурту «A-ha»
• 1961 — Скот Трэвіс, брытанскі музыка, бубнач гурту «Judas Priest»
• 1963 — Герт Вільдэрс, нідэрляндзкі палітык
• 1965 — Валянцін Мазец, беларускі гісторык, кандыдат гістарычных навук
• 1971 — Далорэс О'Рыярдан‎, ірляндзкая сьпявачка гурту «The Cranberries»
• 1972 — Яўген Гудзь, украінскі сьпявак, аўтар песьняў («Gogol Bordello»)
• 1973 — Грэг Руседзкі, брытанскі тэнісіст канадзкага паходжаньня
• 1973 — Карлё Кудычыні, італьянскі футбаліст
• 1973 — Юры Шатуноў, сьпявак, саліст гурту «Ласковый май»
• 1974 — Тым Гэнман, брытанскі тэнісіст
• 1974 — Ніна Пэрсан, салістка швэдзкага гурту «The Cardigans»
• 1980 — Алесь Пікула, беларускі грамадзка-палітычны дзяяч з Баранавічаў
• 1980 — Джозэф Ёба, нігерыйскі футбаліст, абаронца нацыянальнай зборнай Нігерыі
• 1983 — Стывэн Келі, ірляндзкі футбаліст, правы абаронца ангельскага клюбу «Ротэргэм Юнайтэд» і нацыянальнай зборнай Ірляндыі
• 1984 — Гэлена Экгольм, швэдзкая біятляністка
• 1986 — Іна Жукава, беларуская гімнастка

Сьмерці

• 972 — Ян XIII, папа рымскі
• 1656 — Піліп Абуховіч, ваявода віленскі і смаленскі, пісар літоўскі, кіраўнік абаронай Смаленску ў 1654 годзе
• 1857 — Ёган Швайгер, нямецкі хімік, фізык, вынаходнік гальваномэтру
• 1890 — Станіслаў Мікуцкі, расейскі філёляг-славіст
• 1907 — Сюлі-Прудом, францускі паэт, Нобэлеўскі ляўрэат 1901 году
• 1921 — Кандрат Лейка, беларускі пісьменьнік і пэдагог
• 1943 — Іван Мітрынга, украінскі палітычны дзяяч, публіцыст
• 1954 — Уладзімер Марзон, беларускі хірург
• 1977 — Джон Эдэнсар Літлвуд, брытанскі матэматык
• 1978 — Адольф Дасьлер, нямецкі прадпрымальнік, заснавальнік фірмы «Adidas» (ад першых літараў імя)
• 1978 — Станіслаў Рагоўскі, каталіцкі сьвятар у Баранавічах
• 1990 — Том Фогэрці, амэрыканскі музыка, сола-гітарыст гурту «Creedence Clearwater Revival»
• 1998 — Акіра Курасава, японскі рэжысэр
• 2014 — Кіра Зварыкіна, беларуская савецкая шахматыстка
• 2007 — Лючана Павароцьці, італьянскі сьпявак (тэнар)
• 2021 — Жан-Поль Бэльмандо, францускі актор

Сьвяты

• Баўгарыя — Дзень аб’яднаньня (Дзень узьяднаньня з Усходняй Румеліяй)
• Пакістан — Дзень абароны
• Сўазілэнд — Дзень незалежнасьці
• Чылі — Дзень нацыянальнага адзінства
• Дзень Незалежнасьці Чачэнскай Рэспублікі Ічкерыя