Заходняя Беларусь

	Заходняя Беларусь
Агульныя зьвесткі
Краіна	Польшча
Статус	гістарычная вобласьць[d] і залежная тэрыторыя
Уваходзіць у	Беларусь
Найбуйнейшыя гарады	Вільня; Горадня; Берасьце; Баранавічы; Пінск;
Дата ўтварэньня	1921
Дата скасаваньня	1939
Афіцыйныя мовы	польская
Нацыянальны склад	беларусы — 47,6%; палякі — 36%;
Заходняя Беларусь (жоўты колер) бязь Віленшчыны на мапе БССР 1940 году
	Дадатковыя мультымэдыйныя матэрыялы

Захо́дняя Белару́сь — неафіцыйная назва беларускіх земляў, якія ў выніку польска-савецкай вайны, Рыскай дамовы 1921 году і далучэньня ў 1922 годзе Сярэдняй Літвы апынуліся ў складзе Польскай Рэспублікі.

Назва ўжывалася ў процівагу ўсходняй частцы беларускага абшару — Савецкай Беларусі (БССР).

На тэрыторыі Заходняй Беларусі былі створаныя Беластоцкае, Віленскае, Наваградзкае і Палескае ваяводзтвы. Сталіцай Заходняй Беларусі лічылася Вільня. Найбольшыя месты: Горадня, Беласток, Наваградак, Пінск, Баранавічы, Ліда, Слонім^[1].

Паводле зьвестак перапісу 1921 року ў Заходняй Беларусі налічвалася каля 1 млн этнічных беларусаў. Аднак гісторыі лічаць гэтую лічбу заніжанаю і ацэньваюць колькасьць беларусаў у 1,8 млн — 47,6% усяго насельніцтва^[2].

Пасьля выбараў 1930 дзеля беларускіх прадстаўнікоў у польскім Сойме скарацілася. На пачатку 30-х рокаў польскі ўрад пачаў праводзіць палітыку асіміляцыі нацыянальных і рэлігійных меншасьцяў (палянізацыя). У 1938 ва ўсходняй Польшчы каля 100 праваслаўных храмаў былі зруйнаваныя альбо перададзеныя пад юрысдыкцыю рыма-каталіцкай царквы.

Польскія ўлады праводзілі палітыку дыскрымінацыі беларускай мовы, зачынялі беларускія школы. Адбываўся перасьлед беларускіх палітычных дзеячоў, у адказ на што беларускі палітычны рух у Заходняй Беларусі пераходзіў на ўсё больш радыкальныя пазыцыі, усё больш сымпатызаваў СССР і інфільтраваўся савецкімі агентамі.

У выніку нападу СССР на Польшчу Заходняя Беларусь апынулася пад савецкай адміністрацыяй. Віленскі край зь Вільняй быў перададзены Летуве, а рэшта земляў 2 лістапада 1939 году была ўключана ў склад БССР.

У канцы Другой Сусьветнай Вайны паводле пагадненьня паміж савецкім і польскім урадамі 1945 году Беласточчына перададзеная Польшчы, у складзе якой было адноўлена Беластоцкае ваяводзтва. У 1999 ў Польшчы ўведзены новы адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел, згодна зь якім Беластоцкае ваяводзтва скасаванае й увайшло ў склад Падляскага ваяводзтва з цэнтрам у Беластоку.

Глядзіце таксама Рэдагаваць

Крыніцы Рэдагаваць

^ Арлоў У. Краіна Беларусь. Вялікае Княства Літоўскае. — KALLIGRAM, 2012. С. 368.
^ Marek Wierzbicki. Stosunki polsko-białoruskie pod okupacją sowiecką, 1939—1941 ^(пол.) // Białoruskie Zeszyty Historyczne. — Białystok: 2003. — № 20.

Вонкавыя спасылкі Рэдагаваць

Жыцьцё і сьмерць мітаў: Заходняя Беларусь з цыклу «Беларуская Атлянтыда» на Радыё Свабода
Ю. Грыбоўскі «Савецкія рэпрэсіі ў Заходняй Беларусі (кастрычнік 1939 — чэрвень 1941 гг.»)
Перыяд раз’яднання беларускіх зямель

Гэта — накід артыкула. Вы можаце дапамагчы Вікіпэдыі, пашырыўшы яго.

[1] Арлоў У. Краіна Беларусь. Вялікае Княства Літоўскае. — KALLIGRAM, 2012. С. 368.

[2] Marek Wierzbicki. Stosunki polsko-białoruskie pod okupacją sowiecką, 1939—1941 ^(пол.) // Białoruskie Zeszyty Historyczne. — Białystok: 2003. — № 20.

[1]

[2]