14 верасьня

14 ве́расьня — 257-ы дзень году (258-ы ў высакосным годзе) паводле Грыгарыянскага календару. Да канца году застаецца 108 дзён.

Падзеі

• 1066 — заваяваньне Ангельшчыны нарманамі — у бітве пад Гасьцінгсам нарманы на чале зь Вільгельмам Заваёўнікам перамагаюць англасаксонскую армію Гаральда Годвінсана (загінуў у бітве). Вырашальная перамога ў гісторыі заваяваньня Англіі
• 1752 — Брытанія і яе калёніі перайшлі на грыгарыянскі каляндар
• 1791 — Папская дзяржава і Авіньён уключаны ў склад Францыі
• 1811 — у Прусіі адмененая фэадальная сыстэма
• 1812 — войскі Напалеона ўвайшлі ў Маскву
• 1853 — Турцыя абвясьціла вайну Расейскай імпэрыі, пачалася Крымская вайна
• 1857 — ангельскія войскі пачалі штурм Дэлі, які яны захапілі пад час паўстаньня сіпаеў
• 1865 — заснаваньне ў Расейскай імпэрыі Галоўнай управы па справах друку. Увядзеньне ў дзеяньне закона аб адмене папярэдняй цэнзуры
• 1867 — выйшаў у сьвет першы том «Капітала» Карла Маркса
• 1906 — у Вільні выйшаў першы нумар «Нашай долі»
• 1911 — у Кіеве сьмяротна паранены Пётар Сталыпін
• 1917 — Расея аб’яўлена Часовым урадам рэспублікай
• 1920 — у Менску адкрыўся Беларускі дзяржаўны тэатар
• 1921 — у Вільні выйшаў першы нумар штотыднёвіка «Беларускія ведамасьці» (рэдактар Максім Гарэцкі), які быў адным зь лепшых тагачасных беларускіх пэрыядычных выданьняў
• 1929 — футбалісты кіеўскага «Дынама» правялі свой першы міжнародны матч (са зборнай рабочых Ніжняй Аўстрыі)
• 1936 — на сакрэтнай нарадзе НКУС СССР прыняў рашэньне аб масавай засылцы сваіх супрацоўнікаў у Гішпанію для ўдзелу ў грамадзянскай вайне
• 1939 — у ЗША ў паветра ўзьняўся першы вэрталёт Ігара Сікорскага — VS-300
• 1946 — заснаваны «Менскі маргарынавы завод»
• 1954 — на Тоцкім палігоне ў Арэнбурскай вобласьці (Расея) праведзены вайсковыя вучэньні ва ўмовах рэальнага ядзернага выбуху з удзелам да 45 тысячаў вайскоўцаў
• 1957 — ААН асудзіла ўвод савецкіх войскаў у Вугоршчыну
• 1960 — заснаваная Арганізацыя краін-экспартэраў нафты (АПЭК). У яё ўвайшлі Ірак, Іран, Кувэйт, Саудаўская Арабія і Вэнэсуэла
• 1972 — папа рымскі Павал VI адмяніў пострыг валасоў на галаве каталіцкіх сьвятароў (танзуру), што было абавязковым зь пятага стагодзьдзя
• 1973 — Кярчы і Новарасейску надана званьне горад-герой
• 1984 — першы ў сьвеце пералёт праз Атлянтычны акіян на паветраным шары выкананы амэрыканскім ваенным лётчыкам у адстаўцы Джо Кітынджэрам
• 2003 — Швэцыя ў выніку рэфэрэндуму адмовілася ад пераходу на агульнаэўрапейскую грашовую адзінку эўра
• 2003 — у выніку рэфэрэндуму Эстонія далучылася да Эўрапейскага Зьвязу

Нараджэньні

• 1543 — Кляўдыё Аквавіва, італьянскі царкоўны дзяяч, пяты кардынал Таварыства Езуса
• 1580 — Франсіска дэ Кевэда, паэт і празаік, буйнешы гішпанскі сатырык XVII
• 1708 — Томаш Карвацкі, ксёндз, езуіт, прафэсар рыторыкі ў Горадні, місіянэр у Дынабургу, супэр’ёр у Ілукшце, рэктар у Коўні, прафэсар маральнае тэалёгіі ў Дынабургу, інструктар ІІІ прабацыі ў Вільні і правінцыял Закону
• 1737 — Міхаэль Гайдн, аўстрыйскі кампазытар, малодшы брат Ёзафа Гайдна
• 1760 — Люіджы Керубіні, італьянскі кампазытар
• 1769 — Аляксандар фон Гумбальт, нямецкі натураліст
• 1778 — Міхал Ромэр, грамадзка-палітычны дзяяч Расейскай імпэрыі, масон
• 1806 — Міхал Гузікаў, беларускі музыка, вынаходнік ксыляфону
• 1849 — Іван Паўлаў, расейскі навуковец
• 1884 — Фабіян Абрантовіч, каталіцкі сьвятар-марыянін бізантыйскага абраду, беларускі рэлігійны і грамадзкі дзяяч, адзін з пачынальнікаў беларускага хрысьціянскага руху, сябра Рады БНР
• 1886 — Ян Масарык, чэскі міністар замежных справаў, дыплямат
• 1890 — Дўайт Дэйвід Эйзэнгаўэр, 34-ы прэзыдэнт Злучаных Штатаў Амэрыкі
• 1938 — Леанід Левановіч, беларускі пісьменьнік-раманіст і драматург
• 1947 — Ежы Папялушка, польскі каталіцкі сьвятар, благаслаўлёны
• 1959 — Мортан Харкэт, нарвэскі сьпявак (A-ha)
• 1965 — Лявон Вольскі, беларускі рок-музыка
• 1965 — Дзьмітры Мядзьведзеў, расейскі дзяржаўны і палітычны дзяяч, прэзыдэнт Расейскай Фэдэрацыі (ад 2008 да 2012 году)
• 1983 — Эмі Ўайнгаўс, ангельская сьпявачка
• 1988 — Мартэн Фуркад, францускі біятляніст

Сьмерці

• 258 — Кіпрыян Карфагенскі, айцец царквы
• 1321 — Дантэ Аліг’еры, італьянскі паэт эпохі Адраджэньня
• 1927 — Айсідора Дункан, амэрыканская танцорка
• 1937 — Сяргей Астрэйка, беларускі паэт
• 1982 — Грэйс Келі, амэрыканская акторка, жонка князя Манака Рэнье III
• 2000 — Ежы Гедройц, публіцыст, палітык, заснавальнік і рэдактар парыскага грамадзка-палітычнага часопісу «Kultura» на польскай мове
• 2009 — Патрык Сўэйзі, амэрыканскі актор
• 2020 — Юры Навумаў, беларускі музыка, вакаліст гурту Neuro Dubel

Сьвяты

• У Каталіцкай Царкве — сьвята Ўзьдзьвіжаньня Сьвятога Крыжа
• У Праваслаўнай царкве — пачатак новага царкоўнага году

14 верасьня — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў