^β

Польскае таварыства «Асьвета» ў Менску (па-польску: Polskie Towarzystwo „Oświata” w Mińsku) — грамадзкая арганізацыя, якая была заснавана ў 1905 годзе і дзейнічала ў Менску і на тэрыторыі Менскай губэрні Расейскай імпэрыі. Да 1907 году таварыства дзейнічала ў кансьпірацыі, у 1907—1909 гадах — легальна, пазьней — зноў у кансьпірацыі (верагодна, аж да 1917 году). Вызначальная роля ў стварэньні і фінансаваньні таварыства належала сябрам самай уплывовай у канцы XIX — пачатку XX стагодзьдзя грамадзкай арганізацыі Менскай губэрні — Менскаму таварыству сельскай гаспадаркі, якое згрупоўвала ў сваіх шэрагах, галоўным чынам, прадстаўнікоў карэннага каталіцкага і польскамоўнага дваранства губэрні. У дзейнасьці і разьвіцьці таварыства значную ролю адыгрывалі і жанчыны, што былі блізкімі сваячкамі сябрам МТСГ.

Задачай «Асьветы» было выхаваньне жыхароў Менскай губэрні (асабліва дзяцей) у духу «польскасьці» — галоўным чынам праз арганізацыю і падтрымку прыватнай польскамоўнай і рэлігійнай (каталіцкай) адукацыі. Таварыства ўхілялася ад палітызацыі сваёй дзейнасьці, афіцыйна дэкляруючы толькі асьветніцка-культурныя мэты, але само распаўсюджаньне польскай мовы і падтрымка каталіцызму выклікалі нэгатыўную рэакцыю і перасьлед з боку афіцыйнай расейскай улады, бо ўваходзілі ў супярэчаньне зь неафіцыйнай (пасьля ўвядзеньня ў 1905 годзе законаў аб верацярпімасьці і свабоды друку на роднай мове) палітыкай ураду па русіфікацыі Заходняга краю Расейскай імпэрыі. Гэта стала галоўнай нагодай самаскасаваньня таварыства ў 1909 годзе і пераходу яго на нелегальныя ўмовы работы.
(артыкул цалкам…)

Іншыя абраныя артыкулы · Кандыдаты ў абраныя

Добры артыкул

Чэская мова (па-чэску: čeština, český jazyk) — славянская мова індаэўрапейскай моўнай сям’і. Належыць да заходнеславянскай падгрупы. Вылучылася з заходніх дыялектаў праславянскай мовы напрыканцы X стагодзьдзя. Чэская літаратура паўстала ў XIV стагодзьдзі, хоць першыя помнікі чэскай пісьменнасьці датаваныя XII стагодзьдзем. Чэскай мовай карыстаюцца каля 11,5 мільёнаў чалавек, зь якіх прыблізна 10 млн пражываюць у Чэхіі. Цягам апошніх 150 гадоў эмігранты розных хваляў і іхнія нашчадкі расьсяліліся ў Славаччыне, ЗША, Канадзе, Нямеччыне, Аўстрыі, Румыніі, Аўстраліі, Украіне і некаторых іншых краінах.

Чэская мова, як і беларуская, належыць да фузыйных моваў, якія вызначаюцца складанай сыстэмай скланеньняў і спражэньняў. Правапіс ужывае рэфармаваную Янам Гусам лацінку. Найболей блізкія да чэскай славацкая, польская і сэрбалужыцкая мовы.

З 1 траўня 2004 году чэская мова ўваходзіць у сьпіс афіцыйных моваў Эўразьвязу. Кадыфікацыяй пісьмовага стандарту мовы займаецца Інстытут чэскай мовы Акадэміі навук Чэхіі.
(артыкул цалкам…)

Іншыя добрыя артыкулы · Кандыдаты ў добрыя

Выява дня

Архіў

Ці ведаеце вы…

З новых артыкулаў (16—31 траўня)

…што на гомельскім тэлеканале здымаюць віктарыну, прысьвечаную беларускай мове і культуры?
…якая жанчына стала першым прафэсарам філязофіі ў Эўропе?
…у будаўніцтве якога каналу пасьля вайны прымалі ўдзел ваеннапалонныя немцы?
…які помнік знаходзіцца ля праваслаўнай царквы Сьвятога Духа ў Беластоку?
…як у Менску быў арганізаваны антыфашысткі супраціў у 1941—1944 гг?
…што за горад (на выяве) быў заснаваны ў 1926 годзе 13 сем’ямі ультраартадаксальных жыдоў?
…які раман грэцкага пісьменьніка Іліяса Вэнэзіса прысьвечаны генацыду грэкаў, што туркі зладзілі падчас Першай сусьветнай вайны?
…калі беларусы ўпершыню патрапілі ў Казахстан, і колькі іх цяпер жыве там?

Архіў · Распачаць артыкул · Прапанаваць артыкул

Гэты дзень у гісторыі

18 чэрвеня:

1574 — кароль і вялікі князь Генрык Валезы ўцёк у Францыю

1812 — Кангрэс ЗША абвясьціў вайну Вялікабрытаніі

1815 — параза Напалеона ў бітве пры Ватэрлёо (на выяве)

1863 — у Магілёве расейскія ўлады расстралялі Ўладзімера Корсака, Міхала і Яна Манцэвічаў, удзельнікаў нацыянальна-вызвольнага паўстаньня

1940 — Шарль дэ Голь зьвярнуўся з прамоваю да французаў, у якой заклікаў іх уступаць у Рух супраціву

1979 — ЗША і СССР падпісалі дамову пра абмежаваньне стратэгічных узбраеньняў SALT II

Болей угодкаў: 17 чэрвеня — 18 чэрвеня — 19 чэрвеня

Архіў · Сёньня 18 чэрвеня 2018 году · Абнавіць гэтую старонку

Актуальныя падзеі

18—22 ліпеня ў паўднёваафрыканскім Кейптаўне адбудзецца міжнародная канфэрэнцыя Вікіманія.
У Менску працягваюцца пратэсты супраць адкрыцьця побач зь месцам масавых расстрэлаў у Курапатах рэстарацыі «Паедзем паямо».
У масавых пратэстах у Нікарагуа супраць палітыкі Даніеля Артэгі загінулі больш за 100 чалавек.
Мар’яна Рахой сышоў з пасады прэм’ер-міністра Гішпаніі пасьля выказанага парлямэнтам вотуму недаверу.
Найвышэйшы кіраўнік Алі Хамэнэі паведаміў пра намер Ірану аднавіць узбагачэньне ўрану.
Прынамсі 99 чалавек загінулі ад вывяржэньня вулькану Фуэга ў Гватэмале.
Гішпанскі «Рэал Мадрыд» тройчы запар заваяваў Кубак эўрапейскіх чэмпіёнаў па футболе, перамогшы ў фінале ангельскі «Лівэрпул» зь лікам 3:1.
Набылі моц больш жорсткія правілы абароны асобавых зьвестак Эўразьвязу.
Служба бясьпекі Ўкраіны правяла спэцапэрацыю па арышце замоўцы заказнога забойства расейскага журналіста Аркадзя Бабчанкі.

Гэта разьдзел Вікіпэдыі на беларускай мове клясычным правапісам. Існуе шмат іншых моўных разьдзелаў, найбольш прадстаўнічыя зь якіх:

маюць больш за 1 000 000 артыкулаў: English (ангельская) · Cebuano (себуана) · svenska (швэдзкая) · Deutsch (нямецкая) · Nederlands (нідэрляндзкая) · français (француская) · русский (расейская) · italiano (італьянская) · español (гішпанская) · Winaray (варай) · polski (польская) · Tiếng Việt (віетнамская) · 日本語 (японская)

маюць больш за 500 000 артыкулаў: português (партугальская) · 中文 (кітайская) · українська (украінская) · català (каталёнская) · فارسی (пэрсыдзкая)

маюць больш за 250 000 артыкулаў:العربية (арабская) · norsk bokmål (нарвэская (букмал)) · srpskohrvatski / српскохрватски (сэрбскахарвацкая) · suomi (фінская) · magyar (вугорская) · Bahasa Indonesia (інданэзійская) · čeština (чэская) · română (румынская) · 한국어 (карэйская) · српски / srpski (сэрбская) · Türkçe (турэцкая) · Bahasa Melayu (малайская) · euskara (баскаўская)

Вікіпэдыя працуе на магутнасьцях Фундацыі «Вікімэдыя», якая апэруе і некаторымі іншымі шматмоўнымі і вольнымі праектамі.

	Вікіслоўнік Слоўнік і тэзаўрус		Вікікнігі Падручнікі і дапаможнікі		Вікіцытатнік Калекцыя цытатаў		Вікікрыніцы Вольныя дакумэнты
	Віківіды^(анг.) Слоўнік біялягічных відаў		Вікінавіны^(анг.) Вольныя навіны		Вікісховішча Сховішча вольных файлаў		Мэта-вікі Каардынацыя ўсіх праектаў Wikimedia