Галоўная старонка

Вітаем у Вікіпэдыі,

вольнай энцыкляпэдыі, якую можа рэдагаваць кожны.

Беларуская Вікіпэдыя працуе з 12 жніўня 2004 году.
Чытайма 80 385 артыкулаў клясычным правапісам!

Стварыць артыкул · Дапамога

Асобы Геаграфія Гісторыя Грамадзтва Культура Мастацтва Навука Рэлігія Спорт Тэхніка Філязофія Эканоміка Катэгорыі артыкулаў пра Беларусь: Асобы Геаграфія Гісторыя Культура Мова Навука Палітыка Спорт Эканоміка Абраны артыкул Летувізацыя — палітыка насаджэньня летувіскай мовы і культуры сярод нелетувіскага насельніцтва колішняга Вялікага Княства Літоўскага, а таксама прапаганды летувіскай шавіністычнай інтэрпрэтацыі гісторыі ВКЛ. Складаецца з атаясамліваньня гістарычных Літвы і ліцьвінаў з сучаснымі Летувой і летувісамі, перакручваньня традыцыйных гістарычных назваў мясцовасьцяў і імёнаў людзей у іншых мовах паводле іх формаў зь летувіскай мовы, дэнацыяналізацыі жыхароў этнічнай тэрыторыі беларусаў з паступовым пераводам адукацыі і мас-мэдыя на летувіскую мову дзеля асыміляцыі мясцовага насельніцтва летувісамі. Умовы для летувізацыі склаліся па анэксіі Вялікага Княства Літоўскага Расейскай імпэрыяй, калі адбылося замацаваньне назвы Літва за Жамойцю і жамойтамі. Дзеячы жамойцкага нацыянальнага абуджэньня дзеля забесьпячэньня свайму руху гістарычнай асновы выкарысталі назву старажытнай літоўскай дзяржавы, а ня ўласнага Жамойцкага княства. На згоду і пры падтрымцы расейскіх уладаў, імпэрскім інтарэсам якіх адпавядала прывязваньне гісторыі ВКЛ да нашчадкаў балтыйскай меншасьці, а не беларусаў, летувісы выбудавалі міт пра ВКЛ як выняткова летувіскую дзяржаву. Гэты міт стаў падмуркам, на якім летувіскія дзеячы пачалі будаваньне новай летувіскамоўнай дзяржавы. Прэтэнзіі Летувы на пераемнасьць з ВКЛ падмацавала атрыманьне ёй старажытнай літоўскай сталіцы Вільні і сталічнага Віленскага краю — насуперак волі мясцовага насельніцтва — у выніку злачыннай змовы паміж сталінскім СССР і гітлераўскім Трэцім Райхам у пачатку Другой сусьветнай вайны. Савецкія ўлады дазволілі летувісам нацыяналістычную ідэалёгію, заснаваную на міце пра ВКЛ як старажытную летувіскую дзяржаву, што засьведчыла ўнікальнасьць і вынятковасьць становішча Летувы ў параўнаньні зь іншымі савецкімі рэспублікамі. Па распадзе СССР заснаваная на мітах і стэрэатыпах гістарычная навука працягвае выступаць часткай дзяржаўнай ідэалёгіі Летувы, што знаходзіць падтрымку ў Расеі. (артыкул цалкам…) Іншыя абраныя артыкулы · Кандыдаты ў абраныя Добры артыкул «Як вада, як агонь» — першая і дагэтуль найбольш поўная анталёгія беларускай паэзіі ў перакладзе на ангельскую мову, якая зьмяшчае творы з 1828 году. Выдадзеная ў 1971 годзе ў сэрыі «Калекцыя рэпрэзэнтатыўных твораў ЮНЭСКА» у лёнданскім выдавецтве «Джордж Ален і Анўін». Перакладніца ўсіх твораў — брытанская журналістка і паэтка Вера Рыч. Кнігу сумесна фінансавалі ЮНЭСКА і Нацыянальная камісія БССР па справах ЮНЭСКА. Налічвае 221 верш і паэтычны фрагмэнт 41-го аўтара на 347 старонках. Пачынаецца творамі Паўлюка Багрыма, Францішка Багушэвіча і Янкі Лучыны, і заканчваецца Аркадзем Куляшовым і Максімам Танкам. (артыкул цалкам…) Іншыя добрыя артыкулы · Кандыдаты ў добрыя Выява дня Выявы скончыліся. Прапануйце новыя! Архіў

Актуальныя падзеі Засталося 4615 артыкулаў да 85 000. «Азіяцкі месяц» стварэньня артыкулаў пра краіны Азіі (16 лістапада — 15 сьнежня). Чэмпіянат сьвету па футболе 2022 году (20 лістапада — 18 сьнежня) У Латвіі анулявалі ліцэнзію расейскага тэлеканалу «Дождь» (6 сьнежня) У Манголіі пачаліся антыкарупцыйныя пратэсты (5 сьнежня) У Расеі адбыліся выбухі на двух аэрадромах: у Саратаўскай і Разанскай абласьцях (5 сьнежня) Памёр Вітаўт Кіпель, патрыярх беларускай дыяспары, старшыня Беларускага Інстытуту Навукі й Мастацтва (4 сьнежня) Эўразьвяз ухваліў столь цэнаў на расейскую нафту ў памеры $60 (3 сьнежня) Гэты дзень у гісторыі 8 сьнежня: Дзень канстытуцыі ў Румыніі і ва Ўзбэкістане 1409 — Вялікая вайна: у Берасьці скончылася нарада Ягайлы і Вітаўта пра плян супольных вайсковых дзеяньняў супраць Тэўтонскага ордэна 1432 — Грамадзянская вайна ў ВКЛ: паміж войскамі вялікіх князёў Сьвідрыгайлы і Жыгімонта Кейстутавіча адбываецца Ашмянская бітва 1506 — абраньне вялікага князя літоўскага Жыгімонта Старога (на выяве) каралём польскім 1812 — Вайна 1812 году: войскі Расейскай імпэрыі займаюць Горадню 1854 — Папа рымскі Піюс IX абвясьціў дагмат Беззаганнага зачацьця Панны Марыі 1926 — да БССР далучыліся Гомельскі і Рэчыцкі паветы колішняй Гомельскай губэрні РСФСР 1991 — падпісаньне Белавескіх пагадненьняў, якія паклалі канец існаваньню СССР Болей угодкаў: 7 сьнежня — 8 сьнежня — 9 сьнежня Архіў · Сёньня 8 сьнежня 2022 году · Абнавіць гэтую старонку Ці ведаеце вы... З новых артыкулаў (1—30 лістапада) … у якім горадзе адкрыўся свой Люўр? … які фільм быў спачатку зьняты як кароткамэтражны, а пасьля посьпеху на Сандэнскім кінафэстывалі быў перазьняты ў поўным фармаце? … які пісьменьнік атрымаў адну прэмію дзякуючы пошуку душы роднага гораду, а іншую(en) — за раман пра няродны яму горад? … што за рукапісны помнік беларускай літаратуры XVI стагодзьдзя цяпер захоўваецца ў зборах бібліятэкі Рачынскіх у Познані? … У якіх двух курдзкіх аўтаномных рэгіёнаў склаліся няпростыя стасункі? … якая кніга Зыгмунда Фройда 1913 году складаецца з чатырох эсэ? … што ў мястэчку Баруны захоўваецца старажытны цудадзейны абраз? … росквіту якога мастацтва (на выяве) паспрыялі заваёвы і дэпартацыі? Архіў · Распачаць артыкул · Прапанаваць артыкул

Гэта разьдзел Вікіпэдыі на беларускай мове клясычным правапісам. Існуе шмат іншых моўных разьдзелаў, зь якіх больш за 1 000 000 артыкулаў маюць:

English (ангельская) · Cebuano (себуана) · Deutsch (нямецкая) · svenska (швэдзкая) · français (француская) · Nederlands (нідэрляндзкая) · русский (расейская) · español (гішпанская) · italiano (італьянская) · مصرى (эгіпецкая арабская) · polski (польская) · 日本語 (японская) · 中文 (кітайская) · Tiếng Việt (віетнамская) · Winaray (варай) · العربية (арабская) · українська (украінская) · português (партугальская)

Вікіпэдыя працуе на магутнасьцях Фундацыі «Вікімэдыя», якая апэруе і некаторымі іншымі шматмоўнымі і вольнымі праектамі.

	Вікізьвесткі Вольная база ведаў		Вікікнігі Падручнікі і дапаможнікі		Вікікрыніцы Вольныя дакумэнты		Вікіслоўнік Слоўнік і тэзаўрус		Вікісховішча Сховішча вольных файлаў		Вікіцытатнік Калекцыя цытатаў
	МэдыяВікі Распрацоўка вольных праграмаў		Мэта-вікі Каардынацыя ўсіх праектаў Вікімэдыі		Віківандроўкі(анг.) Вольныя турыстычныя даведнікі		Віківіды(анг.) Слоўнік біялягічных відаў		Віківэрсытэт(анг.) Вольны ўнівэрсытэт		Вікінавіны(анг.) Вольныя навіны