Вікіпэдыя

Гір

Гір, Гіра, Гары — мужчынскае імя і вытворнае ад яго прозьвішча.

Гір
лац. Hir
Hiro
Паходжаньне
Мова(-ы) германскія
Іншыя формы
Варыянт(ы) Гіра, Гары
Зьвязаныя імёны Гірык, Гарыла, Гарын, Гарыш, Гарбут, Гербэрт, Арвід, Ірвіл, Герман, Ермант, Ермін, Ерандзь
Абор, Агар, Аскера, Бальтэр, Біляр, Бітар, Бугар, Будар, Бунар, Бутар, Бэер, Бэйнар, Бэрнар, Валадар, Вэгер, Вэйдэр, Вештар, Відэр, Вінар, Віндэр, Вітар, Віцэр, Войнар, Гадар, Гаўтар, Гейдар, Гестар, Гільтэр, Гінтэр, Гітэр, Гаўтэр, Гутар, Гунтар, Дайнар, Данар, Даўгер, Жагар, Жугар, Зантэр, Зінар, Зыгер, Івар, Ігар, Кібар, Кінэр, Кіндэр, Конер, Лібэр, Лодар, Любар, Лютар, Магер, Манар, Матар, Мендэр, Мілар, Мінар, Мондар, Мотар, Мэйнар, Натар, Нітар, Нутар, Онар, Рудэр, Рымар, Рэйнар, Сіндэр, Скудэр, Судар, Сундар, Сыдэр, Тоўтэр, Тумар, Ундэр, Швендэр, Эйкар, Эйнар
Зьвязаныя артыкулы
якія пачынаюцца з «Гір»

Паходжаньне

рэдагаваць
Асноўны артыкул: Імёны ліцьвінаў

Геры, Гары або Гіра (Heri, Hari, Hiro) — імя германскага паходжаньня[1]. Іменная аснова -гер- (-ер-) паходзіць ад гоцкага harjis[2], германскага heri 'войска, загон' або гоцкага hairus[3], германскага heru 'меч'[4][a]. Сярод ліцьвінаў бытавалі імёны Гірык, Гарыла (Герала), Гарын (Гірын), Гарыш (Гіраш), Гарбут (Гербут, Ербут), Гербэрт, Ірвіл, Герман (Гірман, Гарман), Ермант, Ермін, Ерандзь (Арант), Абор, Агар, Аскера, Біляр, Бітар, Бугар (Богар), Будар, Бунар (Бонар, Бунэр, Бонэр), Бутар (Бутэр), Бэер, Бэйнар (Бэйнэр, Бейнар), Бэрнар (Бернар), Валадар (Валтар), Вэгер (Вакар, Вегер), Вэдэр, Вештар, Вінар, Віндэр (Вінтэр, Вінтар), Вітар, Віцэр, Войнар, Гадар, Гаўтар, Гейдар, Гестар, Гінтэр (Гінтар), Гітэр, Гаўтэр, Гутар (Гутэр, Гудэр, Кудэр), Гунтар (Контэр, Контар), Дайнар (Дэйнар), Данар, Даўгер (Даўер), Жагар, Жугар, Зінар, Зыгер, Івар, Ігар, Кібар, Кінэр, Кіндэр, Конер, Лібэр, Лодар (Лотар), Любар, Лютар (Лютэр), Магер, Манар, Матар, Мендэр, Мілар, Мінар, Мондар (Мондэр), Мотар, Мэйнар, Натар, Нітар, Нутар (Нотар), Рудэр, Рымар, Рэйнар, Сіндэр, Скудэр, Судар, Сундар, Сыдэр, Тоўтэр (Тытар), Тумар (Домар), Ундэр, Швендэр (Сьвітэр, Свэндар, Швыдэр), Эйкар. Адзначаліся германскія імёны Hierica, Harilo (Herilo), Herin, Harisch, Harboth (Herbothe), Herbert, Irvil, Hermann (Hiriman, Harimann), Eremund (Herimont), Ermin, Herrand (Harranth), Abar, Agar, Ascher (Ascar), Bilihar (Biller), Betharius, Buger (Boger), Buder, Buner (Bonarius), Butter, Beieri, Beinher, Bernar (Bernhari), Walder (Waltar), Weger (Wacaro), Weder, Vestarr, Winear, Winder (Winter), Witar, Wicer, Wunar, Hader, Althar, Gaidheri (Geiter), Gaster, Genter, Getær, Gauter, Guter (Guder, Kuder), Guntar (Konter), Deiner, Danhari, Daherr, Sagar, Sugarius, Siner, Siger, Ivar, Inchar, Kiber, Kiener, Kinder, Koner, Liberi, Loder (Lotar), Luber, Liuthar (Liuter), Mager, Manerius, Matter, Mender, Milehar, Minar, Munder, Motar, Meinar, Nater, Nieter, Nudhari (Nothar), Ruder, Riemer, Reinar, Sinder, Scoder, Suderus, Sunder, Sidierius, Theuter (Thiether), Thumer (Domarius), Untheri, Schwender (Suither, Schwieder), Eckher.

Этымалягічны слоўнік старапольскіх асабовых імёнаў, выдадзены Польскай акадэміяй навук, адзначае гістарычнае бытаваньне ў Польшчы германскіх імёнаў Her (Harus, Hero, Hera), Harka, Herisz (Heresz), Herbołd (Herbołt, Harbołt), Herbert (Herbart, Herbort, Erbort, Arbort), Herboda, Herbot (Herbut, Erbot), Herard (Herart, Erhard), Herman (Harman, Arman, Erman), Hermino (Hermen, Harmen), Hermut, Herwig (Harwik, Erwik), Herołt, Herwin, Herword, Gader (Geter), Ginter, Gunter, Guter, Rajner (Rajnir), Walter (Waltyr), Warner (Wernar), Wicher[7].

У Прусіі бытавалі імёны Arpalte[b][9], Arbute / Erbut[c] (1357 год)[11], Jerkind[d] (1401 год)[13], Erwicke / Harwicke[e] (1364 год)[15], Guntar / Gunther[f] (1299 і 1357 гады)[17], Junder[g] (1390 год)[19], Kinder[h] (1400 год)[21], Kwder[i] (1395 год)[23], Montere[j][25], Nadar / Nadare / Nathor / Natere[k] (1299, 1347 і 1422 гады)[28], Sandar / Sander / Santar[l] (1301, 1347 і 1360 гады)[31][32], Sydder / Szydar[m] (1398 і 1402 гады)[34], Withar[n] (1340 год)[36].

Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: поплечъника Ивана Гиру… того Гиры (11 сакавіка 1539 або 1540 году)[37]; на боярыне повету Лидского, на Яну Гиры… того Яна Гиру (14 лютага 1541 году)[38]; Miszko Hirycz… Scziepan Hirycz (1561—1566 гады)[39]; Мартинъ Гира… Хведко Гира… Мартинъ Гиричъ… Яско Гиричъ (1566 год)[40]; у учтивого Санка Гирича Любошанина, мещанина Могилевского (8 сьнежня 1578 году)[41]; подданые… зъ села Велювичъ, на имя, Иванъ а Василь, Федоровичи, Гиричи… отца ихъ Федка Гири (17 студзеня 1584 году)[42]; Faley Hira Switcowicz (1638 год)[43]; Jp. Piotr Hira. Jp. Jan Hira… Jp. Adam Hiro (24 кастрычніка 1765 году)[44][o].

Носьбіты

рэдагаваць

Гіры (Hir) і Гірэвічы (Hirewicz) — літоўскія шляхецкія роды зь Вільні[52].

Гіры (Hir) — літоўскі шляхецкі род з ваколіцаў Засьвіру[53].

Гарэвічы — літоўскі шляхецкі род[54].

На гістарычнай Полаччыне існуе вёска Гірына.

Заўвагі

рэдагаваць
  1. ^ Польска-летувіская аўтарка Юстына Вальковяк прызнае брак пэўнасьці пры тлумачэньні іменнай асновы -ар- зь летувіскай мовы, адзначаючы магчымасьць повязі з ar 'таксама'[5] (не адзначаючы, аднак, часу першай фіксацыі адпаведнага слова з такім значэньнем у летувіскіх слоўніках, тым часам значэньне 'таксама' для ar упершыню фіксуецца толькі ў сучасным Вялікім слоўніку летувіскай мовы[6])
  2. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Aripald (< Haribald)[8]
  3. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Herbothe[10]
  4. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Erigand[12]
  5. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Erwic (Harwicus)[14]
  6. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Gunter (Guntar)[16]
  7. ^ Адзначалася бытаваньне германскага прозьвішча Junther (Juntter, Jünter)[18]
  8. ^ Адзначалася германскае імя Kinder[20]
  9. ^ Адзначалася германскае імя Kuder (Guder)[22]
  10. ^ Адзначалася германскае Munter (< Mundher)[24]
  11. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Nadhere[26] (Nater[27])
  12. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Santari[29] (Santer, Sandheri[30])
  13. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Sidierius (Seederius)[33]
  14. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Withari (Witar)[35]
  15. ^ Таксама:
    • Геран (адзначалася старажытнае германскае імя Heruni[45]): Гераны-Зьмітровічы (Heron-Zmitrowicz) гербу Падкова — літоўскі шляхецкі род[46];
    • Эрбет (адзначалася старажытнае германскае імя Heribad, Heripato[47]): Ербетъ (Наўгародзкі першы летапіс)[48];
    • Ірат (адзначалася старажытнае германскае імя Irat[49]): Богдан Ирятович (1538 год)[50];
    • Вібар: Stanislaus Wiborowicz (1697 год), Stanislaus Wyborowicz (1698 год)[51]

Крыніцы

рэдагаваць
  1. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 763, 845.
  2. ^ Kremer D. Die Germanischen Personennamen in Katalonien // Estudis romànics. Nr. 14, 1972. S. 143.
  3. ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 124.
  4. ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 17.
  5. ^ Walkowiak J. B. Litewskie nazwiska Polaków: słownik etymologiczno-frekwencyjny. — Poznań, 2019. S. 22.
  6. ^ ar̃ (3), Lietuvių kalbos žodynas
  7. ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 100—101.
  8. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 765.
  9. ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 13.
  10. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 767.
  11. ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 13.
  12. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 770.
  13. ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925.S. 39.
  14. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 781—782.
  15. ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 27, 37.
  16. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 702.
  17. ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 37.
  18. ^ Dammel A., Dräger K., Heuser R., Schmuck M. Deutscher Familiennamenatlas. Bd. 2. Graphematik / Phonologie der Familiennamen II: Konsonantismus. — Berlin, 2011. S. 373—374.
  19. ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 41.
  20. ^ Gottschald M. Deutsche Namenkunde: Unsere Familiennamen nach ihrer Entstehung und Bedeutung. — Berlin, 2006. S. 288.
  21. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 45.
  22. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 662.
  23. ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 49.
  24. ^ Gottschald M. Deutsche Namenkunde: Unsere Familiennamen nach ihrer Entstehung und Bedeutung. — Berlin, 1971. S. 439.
  25. ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 62.
  26. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1154.
  27. ^ Gottschald M. Deutsche Namenkunde: Unsere Familiennamen nach ihrer Entstehung und Bedeutung. — Berlin, 1971. S. 441.
  28. ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 63, 67.
  29. ^ Bruckner W. Die Sprache der Langobarden. — Strassburg, 1895. S. 302.
  30. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1297.
  31. ^ Pierson W. Altpreußischer Namenkodex // Zeitschrift für Preußische Geschichte und Landeskunde. — Berlin, 1873. S. 708.
  32. ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 86, 89.
  33. ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 196.
  34. ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 91.
  35. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1569.
  36. ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925.S. 120.
  37. ^ Литовская метрика. Книга № 228. — Москва, 2008. С. 318.
  38. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 229 (10) (1540—1541). — Vilnius, 2003. P. 127.
  39. ^ Писцовая книга бывшего пинского староства составленная по повелению короля Сигизмунда Августа в 1561—1566 годах пинским и кобринским старостой Лаврином Войной. Ч. 1. — Вильна, 1874. С. 68, 90.
  40. ^ Документы Московского архива Министерства юстиции. Т. 1. — М., 1897. С. 207, 367, 388.
  41. ^ Акты, издаваемые Виленской комиссией для разбора древних актов. Т. 39. — Вильна, 1915. С. 137.
  42. ^ Акты издаваемые Виленской археографической комиссией. Т. 2. Брестского земского суда. — Вильна, 1867. С. 261.
  43. ^ Акты, издаваемые Виленской Комиссией для разбора древних актов. Т. 25. — Вильна, 1898. С. 271.
  44. ^ Рыбчонак С. Попіс шляхты Аршанскага павета 30 верасня 1765 г. // Герольд Litherland. № 20, 2014. С. 117, 120.
  45. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 764.
  46. ^ Гербоўнік беларускай шляхты. Т. 7. — Менск, 2020. С. 383.
  47. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 765.
  48. ^ ПСРЛ. Т. 3. — СПб., 1841. С. 54.
  49. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 945.
  50. ^ Mackavičius A. Žemaitijos valsčių surašymas 1537—1538 m. — Vilnius, 2003. P. 212.
  51. ^ Pasvalio Šv. Jono Krikštytojo parapijos jungtuvių įrašai 1697—1705 m., Nepriklausomas virtualus archyvas GENMETRIKA
  52. ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2016. S. 518.
  53. ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2022. S. 88.
  54. ^ Сьпіс шляхецкіх родаў, прозьвішчы якіх пачынаюцца на Г, Згуртаваньне беларускай шляхты
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=Гір&oldid=2578257»