Бэйнар
Бэйнар (Бейнар, Бэйнэр, Байнар, Байнэр), Бойнар — мужчынскае імя і вытворнае ад яго прозьвішча.
| Бэйнар лац. Bejnar | |
| Beinher | |
| Паходжаньне | |
|---|---|
| Мова(-ы) | германскія |
| Утворанае ад | Baino + Heri |
| Іншыя формы | |
| Варыянт(ы) | Бэйнэр, Бейнар, Байнар, Байнэр, Бойнар |
| Зьвязаныя артыкулы | |
| якія пачынаюцца з «Бэйнар» | |
Паходжаньне
рэдагавацьБайнар або Бейнер (Bainarius[1], Beinher) — імя германскага паходжаньня[2]. Іменная аснова -бейн- (-байн-) (імя ліцьвінаў Бэйнарт; германскае імя Beynart) паходзіць ад гоцкага bain 'нага, галёнка'[2][a], а аснова -гер- (-ер-) (імёны ліцьвінаў Герман, Гунтэр, Кіндэр; германскія імёны Herman, Gunter, Kinder) — ад гоцкага harjis[4], германскага heri 'войска, загон' або гоцкага hairus[5], германскага heru 'меч'[6].
Паводле менскага дасьледніка Алёхны Дайліды, які разьвівае усходнегерманскую этымалёгію імёнаў літоўскіх князёў і баяраў, імя Бойнар складаецца з асноваў бой- (буй-, бэй-) (імёны ліцьвінаў Бэер, Бумонт; германскія імёны Beieri, Bumund), якая зьнітоўваецца з швэдзкім boja 'ланцуг, кайданы', і -нар- (-нор-) (імёны ліцьвінаў Нарэла, Нарвід, Нарымунт; германскія імёны Narelo, Norvid, Normund), якая паходзіць ад гоцкага nasjan 'захоўваць, ратаваць'[7], стараверхненямецкага -neri 'уратаваньне, утрыманьне'[8]. Такім парадкам, імя Бойнар азначае «ланцуг захаваньня»[9].
У Прусіі бытавала імя Bainne / Beyne[b][10].
У Польшчы ў 1750 годзе адзначалася прозьвішча Bejner[11].
Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: cum Nicolao Boynar[12], Nicolaus Beynar[13], Nicolaum Boynar[14] (2 кастрычніка 1413 году); Беинару Дровствиловичу 2 чоловека (9 лістапада 1449 году)[15]; бояре слонимские на имя Соколовский а Беинар Ганусовичъ (1 красавіка 1503 году)[16]; hominum illiberum Sothkum Byeynarowicz (8 красавіка 1509 году)[17]; в Дорсунишском повете шестьдесят чоловеков… а Петрыка Беинаровича (26 студзеня 1516 году)[18]; людеи… Бутеика а Беинара Яновичов (8 сьнежня 1522 году)[19]; Мацко Беинаровичъ[20], Беинаръ Доневичъ… Сирътовть Беинаровичъ… Балътромеи Беинаровичъ[21], Адам Беинарович… Щасныи Беинаревич[22] (1528 год); бояром новгородъским: Протасовичомъ а Бейнаровичом (29 студзеня 1530 году)[23]; пана Адама Ганусовича Бейнаровича (31 чэрвеня 1534 году)[24]; тивуну поюрскому и коршовскому пану Адаму Ганусовичу Бейнаровича (28 ліпеня 1534 году)[25]; Воитеха а Балътромея Беинаровичовъ, бояр господарскихъ (27 траўня 1543 году)[26]; Балтромей Войтеховичъ Бейнаровичъ[27], Миколай Бейнаровичъ[28], Станиславъ Бейнаровичъ[29] (1567 год); Franciscus Udalricus Beyner (9 траўня 1682 году)[30]; Gedeon Beyner… Samogita (1736 год)[31]; Zydyczyn… Rmus Р. Gedeon Beyner, Abbas (1754 год)[32]; Parafia Brasławska… Bejnarowszczyzna (1784 год)[33]; R. P. Ambrosius Beynarowicz (18 верасьня 1826 году)[34]; Emilia Bajner (1892 год)[35][c].
Носьбіты
рэдагаваць- Бойнар († па 1413) — літоўскі баярын, які на Гарадзельскай уніі атрымаў герб Навіна
- Бейнар Драўсьцьвілавіч — літоўскі баярын, які ўпамінаецца ў 1449 годзе
- Бейнар Ганусавіч — слонімскі баярын, які ўпамінаецца ў 1503 годзе
- Мацка Бейнаравіч — баярын Ковенскага павету, які ўпамінаецца ў попісе войска Вялікага Княства Літоўскага 1528 году
- Бейнар Доневіч, Сіртаўт і Балтрамей Бейнаравічы — упіцкія баяры, якія ўпамінаюцца ў попісе войска ВКЛ 1528 году
- Адам і Шчасны Бейнаравічы — наваградзкія баяры, якія ўпамінаюцца ў попісе войска ВКЛ 1528 году
- Восіп Юр’евіч Бейнар — бухгальтар мескай управы Вількаміру на 1897 год[39]
- Казімера Байнаровіч (Bajnarowicz) — уладальніца гаспадаркі ў Арцімовічах каля Опсы на 1932 год[40]
Бейнаровічы — парафіяне касьцёла ў Асьвеі на 1861 год[41].
Бэйнары (Bejnar) гербу Вежы і Бэйнаровічы (Bejnarowicz) гербаў Габданк, Навіна, Прыяцель і Сьлепаўрон — літоўскія шляхецкія роды[42].
Бэйнэры (Bejner, Beyner) гербаў Кастровец, Навіна і Сухекомнаты — шляхецкія роды Рэчы Паспалітай[43].
Байнаровіч — прозьвішча, гістарычна зафіксаванае на тэрыторыі цяперашняй Летувы[44].
У актах Вялікага Княства Літоўскага ўпаміналіся маёнтак Бойнарава або Бурбішкі і сяло Бойнары або Паюле ва Ўпіцкім павеце[45].
На гістарычнай Браслаўшчыне існуе вёска Бэйнары.
Глядзіце таксама
рэдагавацьЗаўвагі
рэдагаваць- ^ Польска-летувіская аўтарка Юстына Вальковяк прызнае брак адэкватнага тлумачэньня іменнай асновы бэй- зь летувіскай мовы[3]
- ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Baino[2]
- ^ Таксама:
- Бэйніка, Байніка: Beynike (Паведамленьні аб літоўскіх дарогах)[36], Boynikowicz (1671—1681 гады)[37];
- Бейнад: Беинад (1440—1492 гады)[38]
Крыніцы
рэдагаваць- ^ Bruckner W. Die Sprache der Langobarden. — Strassburg, 1895. S. 231.
- ^ а б в Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 232.
- ^ Walkowiak J. B. Litewskie nazwiska Polaków: słownik etymologiczno-frekwencyjny. — Poznań, 2019. S. 22.
- ^ Kremer D. Die Germanischen Personennamen in Katalonien // Estudis romànics. Nr. 14, 1972. S. 143.
- ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 124.
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 17.
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 18.
- ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 187.
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 20.
- ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925.S. 16, 18.
- ^ Antroponimia Polski od XVI do końca XVIII wieku. T. 1: A—G. — Kraków, 2007. S. 226.
- ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 54.
- ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 57.
- ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 70.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 66.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 6 (1494—1506). — Vilnius, 2007. P. 100.
- ^ Rowell S. C. Acta primae visitationis diocesis vilnensis anno domini 1522 peractae. Vilniaus Kapitulos Archyvo Liber IIb atkūrimas. — Vilnius, 2015. P. 216.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 9 (1511—1518). — Vilnius, 2002. P. 179.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 12 (1522—1529). — Vilnius, 2001. P. 177.
- ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 81.
- ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 102.
- ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 158.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 224 (4) (1522—1530). — Vilnius, 1997. P. 357.
- ^ Памятники истории Восточной Европы: Источники XV—XVII вв. Т. 6. Радзивилловские акты из собрания Российской национальной библиотеки: Первая половина XVI в. — Москва — Варшава, 2002. С. 83.
- ^ Памятники истории Восточной Европы: Источники XV—XVII вв. Т. 6. Радзивилловские акты из собрания Российской национальной библиотеки: Первая половина XVI в. — Москва — Варшава, 2002. С. 94.
- ^ Jablonskis K. Nauji Vytauto laikotarpio aktai // Praeitis. T. 2. — Kaunas, 1933. P. 398.
- ^ Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 732.
- ^ Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 812.
- ^ Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 1301.
- ^ Акты издаваемые Виленской археографической комиссией. Т. 12. — Вильна, 1883. С. 487.
- ^ Die Matrikel des päpstlichen Seminars zu Braunsberg 1578—1798. — Braunsberg, 1925. S. 143.
- ^ Ваврик М., о. Нарис розвитку і стану Василіянського чина XVII—XX ст. — Рим, 1979. С. 100.
- ^ Jodczyk K. Opisy parafii diecezji wileńskiej z 1784 roku. T. 1: Dekanat Brasław. — Białystok, 2009. S. 35—36.
- ^ Memoriale Fratrum Minorum Conventualium Vilnensium (1702—1832). — Vilnae, 2020. P. 302.
- ^ Giedrojcie, Geneteka baza Polskiego Towarzystwa Genealogicznego
- ^ Scriptores rerum Prussicarum. Bd. 2. — Leipzig, 1863. S. 691.
- ^ Zinkevičius Z. Lietuvių antroponimika: Vilniaus lietuvių asmenvardžiai XVII a. pradžioje. — Vilnius, 1977. P. 127.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 33.
- ^ Памятная книжка Ковенской губернии на 1898 год. — Ковна, 1897. С. 186.
- ^ Ryszard Sys, Właściciele gospodarstw rolnych w woj. wileńskim w latach 1928—1939, publikacje «Pisarza hipotecznego zawarte w Dzienniku Województwa Wileńskiego za lata 1928—1939»
- ^ Яўген Анішчанка, Освея костел Дриссенского уезда, список прихожан в 1861 г., Архіў гісторыка Анішчанкі, 24 студзеня 2016 г.
- ^ Polska encyklopedja szlachecka. T. 4. — Warszawa, 1936. S. 156.
- ^ Polska encyklopedja szlachecka. T. 4. — Warszawa, 1936. S. 157, 171.
- ^ Lietuvių pavardžių žodynas. T. 1. — Vilnius, 1985. P. 158.
- ^ Indeks alfabetyczny miejscowości dawnego wielkiego Księstwa Litewskiego: A—K (Abakanowicze — Kujany). Wilno, 1929. S. 31.
Літаратура
рэдагаваць- Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. Аўтарскае выданне. — Менск, 2019. — 459 с. — (сьціслая вэрсія кнігі: Вытокі Вялікае Літвы. — Менск, 2021. — 89 с.)