Вікіпэдыя

Ман

прозьвішча (Mann)

Ман (Мань), Ма́на — мужчынскае імя і вытворнае ад яго прозьвішча.

Ман
лац. Man
Mann
Паходжаньне
Мова(-ы) германскія
Іншыя формы
Варыянт(ы) Мана, Мань
Зьвязаныя імёны Манейка, Маніла, Манівід, Манвіл, Манівін, Мангайла, Манігерд, Мангін, Мангуд, Манят, Манар, Мантур
Альман, Арман, Больман, Бутман, Бушман, Вейдман, Відзіман, Віліман, Вісман, Вольман, Гайдэман, Гайліман, Гартман, Гатман, Гельман, Гельтман, Герман, Гіман, Гудман / Косман, Дальман, Даўман, Дзірман, Доман, Есьман, Зыман, Караман, Нарман, Осман, Перман, Ратман, Родаман, Рыман, Саламан, Сарман, Скірман, Сурман, Тарман, Тыдман, Урман, Эйман, Эйтман, Эльзман
Зьвязаныя артыкулы
якія пачынаюцца з «Ман»

Паходжаньне

рэдагаваць
Асноўны артыкул: Імёны ліцьвінаў

Manno або Ман (Manno, Mano, Mann) — імя германскага паходжаньня[1]. Іменная аснова -ман- паходзіць ад гоцкага manna[2], германскага man 'чалавек'[3][a]. Сярод ліцьвінаў бытавалі імёны Манейка (Маніка, Манік), Маніла (Маніль, Манель), Манівід, Манівін, Мангайла (Мангейла, Мангель), Манігерд, Мангін, Мангуд, Манят (Манат), Манар, Арман (Арыман), Балтман (Больман), Бутман, Бушман, Вейдман (Вейдэман), Відзіман, Віліман, Вісман, Вольман, Гайдэман, Гайліман (Галеман, Гельман), Гартман (Гертман, Эртман, Эрдман), Гатман, Гельман, Гельтман, Герман (Гірман, Гарман), Гіман, Гудман (Гутман), Дальман, Дзірман (Дырымен, Дзерман, Цірман), Доман, Есьман (Ясьман, Ешман, Эсьман), Караман (Карман), Нарман, Асман (Осман, Ашман), Перман, Ратман, Рыман, Саламан (Сальман), Сарман (Шараман), Скірман, Сурман, Тарман, Тыдман (Дытман), Урман, Эйман (Эйхман), Эйсман, Эйтман, Эльзман. Адзначаліся германскія імёны Mannecho (Manniko), Manila (Mannila, Mannel), Manvidus, Manewine, Manigel, Mangerðr (Manegardus), Mannikin, Mangod, Mannato, Manerius, Arman (Ariman), Baldman (Bollmann), Buthmann, Bussman, Weidman (Weideman), Widiman, Wiliman, Wisman, Wolman, Geidemann, Gailamanns (Galiman, Gelman), Hartman (Hertman, Ertman, Erdmann), Hadoman, Hallmann, Heltmann, Hermann (Hiriman, Harimann), Gimiman, Gudman (Guotman), Dalman, Direman (Deormann, Derman, Tiermann), Domann, Eschmann (Esmann), Karaman (Carman), Norman, Osman (Asman), Perman, Ratman, Rimann, Salaman (Salman), Saraman, Scirman, Surmannus, Tormann, Tiedmann (Ditman), Oraman, Eimann (Eichmann), Eismann, Eitmann, Elsmann.

Адпаведнасьць імя Ман германскаму імю Mannus сьцьвердзіў францускі лінгвіст-германіст Раймонд Шмітляйн, які на падставе шматгадовых дасьледаваньняў прыйшоў да высноваў пра германскае паходжаньне літоўскіх уласных імёнаў[8].

Этымалягічны слоўнік старапольскіх асабовых імёнаў, выдадзены Польскай акадэміяй навук, адзначае гістарычнае бытаваньне ў Польшчы германскіх імёнаў Maneta, Manejta, Manita[9].

У Прусіі бытавалі імёны Maneke / Manike / Manke[b] (1340, 1344, 1344 і 1451 гады)[11], Manata / Maniuth / Manyoth[c] (1339, 1347 і 1465 гады)[13][11], Manith[d] (каля 1306 году)[11], Manauste (1334 год)[14], Monawdt[e][16], Manegaude[f][11], Maneyte (1398 год)[14], Manemer / Manemir / Manimer[14], Mantot[g] (1347 і 1348 гады)[11], Allemanne[h] (1337 год)[21], Artman[i][23], Eyman[j] (1387 год)[25], Gaylemanne / Geileman[k] (1379 і 1540 гады)[27], Girman / German[l] (1352 і 1405 гады)[29], Kuseman[m] (1306 год)[31], Permane / Permenne[n] (1302 і 1373 гады)[33], Wydeman[o][35]. У 1638 годзе ў Каралявецкім унівэрсытэце навучаўся Georgius Manut… Regiomontani Borussi, у 1648 годзе — Christianus Man, Tilsensis Borussus, у 1650 годзе — Christianus Mannius, Tilsa-Prussus[36]. У Папскай сэмінарыі ў Вільні ў 1584 годзе навучаўся прус Герман Мануман (Herman Manuman)[37].

Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: Мы от рода Рускаго, съли и гостье: Иворъ солъ Игоревъ великаго князя Рускаго… купець… Моны (Аповесьць мінулых часоў)[38]; coram Many pop (1501 год)[39]; presbitero scismatico Many (1502 год)[40]; людей нашыхъ Кремяницъкого десятъка Волковыиского ж повета, на имя… а в Мана (25 ліпеня 1503 году)[41]; осмъ чоловеков на имя Ман Стативчичъ (1 верасьня 1512 году)[42]; в боярина городеньского Маня Глимъбовича (1 студзеня 1522 году)[43]; Степанъ Маневичъ самъ. Грин Маневичъ самъ[44], Грин а Ман Заньковичи[45] (1528 год); у Лесницъкомъ селе осмънадцат служоб людеи, на имя Ман Монкевич… Мань Мацулевичъ (23 траўня 1539 году)[46]; пристав ламанскии Петръ Манович (1 ліпеня 1542 году)[47]; Marczyn, Man, Pasko Chomuthowyczey… Man Chodyczycz… Man Dymythrowicz… Man Jeremyewycz (1552—1555 гады)[48]; село Моневичи (1554 год)[49]; Iwanu Maniewiczu… Denis, Iwassko, Kuzma a Wasil Maniewici (1558 год)[50]; Man Pilipowicz (1561—1566 гады)[51][p].

Носьбіты

рэдагаваць

Маны — парафіяне царквы ў Сьвіслачы (Меншчына) на 1889—1892 гады[62].

На гістарычнай Слонімшчыне існуе вёска Манявічы.

Заўвагі

рэдагаваць
  1. ^ Польска-летувіская аўтарка Юстына Вальковяк прызнае за найбольш адэкватнае тлумачэньне іменных асноваў -ман- і -мант- зь летувіскай мовы manýti 'думаць, меркаваць', manùs 'з добрай памяцьцю; кемлівы, вынаходлівы', mantùs 'здольны, разумны, мудры; хітры; умелы, спрытны; прыгожы'[4] (не адзначаючы, аднак, часу першай фіксацыі адпаведных словаў і іх значэньняў у летувіскіх слоўніках, тым часам manýti упершыню фіксуецца толькі ў прускім слоўніку 1870—1874 гадоў[5], manùs — толькі ў слоўніку 1897 году[6], слова mantùs фіксуецца ў слоўніку Канстанціна Шырвіда[7])
  2. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Manniko (Mannecho)[10]
  3. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Mannato[12]
  4. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Manneto[12]
  5. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Manold (Manolt)[15]
  6. ^ Адзначаліся старажытная германскія імёны Mangaudus[17] і Mangold[18]
  7. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Mantat[19]
  8. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Alaman, пазьнейшае Alemann[20]
  9. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Artman (< Hardman)[22]
  10. ^ Адзначалася германскае імя Eimann[24]
  11. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Gailamanns[26]
  12. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя German[28]
  13. ^ Адзначалася германскае імя Cosman (Gossmann)[30]
  14. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Berman[32]
  15. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Videman (Widiman)[34]
  16. ^ Таксама:
    • Манянт: Монянту чоловекъ (1440—1492 гады)[52];
    • Манст: Манстовічы (Monstowicz) гербу Даленга — літоўскі шляхецкі род[53];
    • Манбор: Юрыи Минборовичъ / Монборович (1528 год)[54];
    • Манувір: Manuwir (1550 год)[55], Манувіры — літоўскі шляхецкі род[56];
    • Манейт: homines… Moneith (8 красавіка 1478 году)[57];
    • Манстолд: Monstold[58], Monstowd[59] (2 кастрычніка 1413 году);
    • Ліман (адзначалася германскае імя Liman[60]): Лімановічы (Limanowicz} гербу Лімант — літоўскі шляхецкі род зь Вількамірскага павету[61]

Крыніцы

рэдагаваць
  1. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1090.
  2. ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 167.
  3. ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 23.
  4. ^ Walkowiak J. B. Litewskie nazwiska Polaków: słownik etymologiczno-frekwencyjny. — Poznań, 2019. S. 23.
  5. ^ manýti, Lietuvių kalbos žodynas
  6. ^ manùs, Lietuvių kalbos žodynas
  7. ^ mantùs, Lietuvių kalbos žodynas
  8. ^ Schmittlein R. Toponymes finnois et germaniques en Lituanie // Revue internationale d’onomastique. Nr. 2, 1948. P. 102.
  9. ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 169.
  10. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1090.
  11. ^ а б в г д Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 55.
  12. ^ а б Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1090.
  13. ^ Pierson W. Altpreußischer Namenkodex // Zeitschrift für Preußische Geschichte und Landeskunde. — Berlin, 1873. S. 636.
  14. ^ а б в Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 54.
  15. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1091.
  16. ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 61.
  17. ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 167.
  18. ^ Searle W. G. Onomasticon anglo-saxonicum. — Cambrigde, 1897. P. 347.
  19. ^ Searle W. G. Onomasticon anglo-saxonicum. — Cambrigde, 1897. P. 348.
  20. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 12.
  21. ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 12.
  22. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 755.
  23. ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 13.
  24. ^ Heintze A. Die deutschen Familien-Namen, geschichtlich, geographisch, sprachlich. — Halle, 1903. S. 96, 130.
  25. ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 27.
  26. ^ Gamillscheg E. Romania Germanica. Bd. 3: Die Burgunder, Schlußwort. — Berlin und Leipzig, 1936. S. 119.
  27. ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 28.
  28. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 582.
  29. ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 31, 33.
  30. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 619.
  31. ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 49.
  32. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 263.
  33. ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 76.
  34. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1571.
  35. ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 117.
  36. ^ Die matrikel der Universität Königsberg i. Pr. Bd. 1: Die Immatrikulationen von 1544—1656. — Leipzig, 1910. S. 394, 497, 517.
  37. ^ Poplatek J. Wykaz alumnów Seminarium Papieskiego w Wilnie 1582—1773 // Ateneum Wileńskie. R. 11, 1936. S. 222.
  38. ^ Договор между Русью и Византией (944/945), Fontes historiae Magni Ducatus Lithuaniae
  39. ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 3: 1501—1507. — Kraków, 1948. S. 622.
  40. ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 3: 1501—1507. — Kraków, 1948. S. 634.
  41. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 5 (1427—1506). — Vilnius, 2014. P. 166.
  42. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 9 (1511—1518). — Vilnius, 2002. P. 126.
  43. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 25 (1387—1546). — Vilnius, 1998. P. 236.
  44. ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 97.
  45. ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 151.
  46. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 20 (1536—1539). — Vilnius, 2010. P. 263.
  47. ^ Istorijos archyvas. T. 1: XVI amžiaus Lietuvos inventoriai. — Kaunas, 1934. P. 13.
  48. ^ Писцовая книга Пинского и Клецкого княжеств, составленная Пинским старостою Станиславом Хвальчевским в 1552—1555 г. — Вильна, 1884. С. 82, 121, 148.
  49. ^ Археографический сборник документов, относящихся к истории Северо-западной Руси. Т. 8. — Вильна, 1870. С. 81.
  50. ^ Писцовая книга Гродненской экономии с прибавлениями, изданная Виленской Комиссией для разбора древних актов. Ч. 1. — Вильна, 1881. С. 229, 477.
  51. ^ Писцовая книга бывшего пинского староства составленная по повелению короля Сигизмунда Августа в 1561—1566 годах пинским и кобринским старостой Лаврином Войной. Ч. 1. — Вильна, 1874. С. 158.
  52. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 50.
  53. ^ Ciechanowicz J. Rody rycerskie Wielkiego Księstwa Litewskiego. T. 4. — Rzeszów, 2001. S. 207.
  54. ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 83.
  55. ^ Polska encyklopedja szlachecka. T. 8. — Warszawa, 1937. S. 150.
  56. ^ Herbarz szlachty prowincyi Witebskiej. — Kraków, 1899. S. 75.
  57. ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 2: 1468—1501. — Kraków, 1939. S. 361.
  58. ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 54, 70.
  59. ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 57.
  60. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1089.
  61. ^ Ciechanowicz J. Rody rycerskie Wielkiego Księstwa Litewskiego. T. 6. — Rzeszów, 2006. S. 222.
  62. ^ Яўген Анішчанка, Свислочь церковь Бобруйского уезда прихожане(недаступная спасылка), Архіў гісторыка Анішчанкі, 21 ліпеня 2015 г.
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=Ман&oldid=2574739»