Вікіпэдыя

Манівід

Манівід (Манвід) — мужчынскае імя і вытворнае ад яго прозьвішча Монвід[a].

Манівід
лац. Manivid
Manvid
Паходжаньне
Мова(-ы) германскія
Утворанае ад Mann + Wid
Іншыя формы
Варыянт(ы) Манвід, Монвід
Зьвязаныя імёны Відзіман
Зьвязаныя артыкулы
якія пачынаюцца з «Манівід»

Паходжаньне

рэдагаваць
Асноўны артыкул: Імёны ліцьвінаў

Манвіда або Манвід (Manuis[1][2][b], Manvidus[4]) і Відзіман (Widiman) — імёны германскага паходжаньня[5]. Іменная аснова -ман- (імёны ліцьвінаў Мангерд, Дзерман, Есьман; германскія імёны Mangerðr, Derman, Esmann) паходзіць ад гоцкага manna[6], германскага man 'чалавек'[7], а аснова -від- (імёны ліцьвінаў Відмунд, Мельвід, Торвід; германскія імёны Widmund, Melvid, Torvid) — ад гоцкага wida 'повязь, злучэньне, моцнасьць' або ад гоцкага і германскага widus 'дрэва'[8]. Такім парадкам, імя Манівід азначае «чалавек моцы»[9] (тое ж, што і імя Відзіман).

У Прусіі бытавала імя Manewyth[10]. Імя Манвіт адзначалася ў ваколіцах Мэмэлю: Manwith (1511—1520 гады)[11].

Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: von Gastowtendorf ij myle bes czu Manewidendorf… Von Manewidenhof ij myle bis czu Trabow (Паведамленьні аб літоўскіх дарогах)[12]; Монивидъ Койликинович (1387—1392 гады[13])[14][15]; Moniwidone (2 лютага 1395 году)[16]; Albertus Monwid de Wischna (1396 год)[17]; Moniuido capitaneo Wilnensi (9 траўня 1397 году)[18]; Manewyd houptman czur Wille (23 красавіка 1398 году)[19]; Monwide houptman czur Wille[20], Manewit, capitaneus in Wilna[21] (12 кастрычніка 1398 году); Монивид(ъ) (3 красавіка 1399 году)[22]; Monywid cum fratre germano Gedigoldo (18 студзеня 1401 году)[23]; Manwede (23 красавіка, 9 чэрвеня і 15 верасьня 1404 году)[24]; Manewide (8 і 30 чэрвеня 1404 году)[25]; Manewyde (8 чэрвеня 1404 году, 21 лістапада 1405 году)[26]; mit dem edlen Manewiden euwern houptmanne (12 ліпеня 1404 году)[27]; Moniwid (17 жніўня 1404 году)[28]; Albertus alias Monywid (13 студзеня 1407 году)[29]; Monywido (11 чэрвеня 1407 году)[30]; Monvido (25 студзеня 1408 году)[31]; Manewid (10 сьнежня 1408 году)[32]; Monywid (24 студзеня 1409 году)[33]; Albertus alias Monywyd (23 траўня 1409 году)[34]; Alberto Moniuith capitaneo Vilnensi (24 траўня 1409 году)[35]; Alberto alias Moniwyd capitaneo Wylnensi (16 лютага 1410 году)[36]; Alberto andirs Monywyd (26 траўня 1410 году)[37]; Alberti alias Monywyd capitanei Wilnensis (1 лютага 1411 году)[38]; Alberto alias Moniwid voyeuoda Vilnensi (20 красавіка 1411 году)[39]; Alberti Monuid capitanei Vilnensis (15 красавіка 1412 году)[40]; Alberto alias Moniuido capitaneo Vilnensi (31 траўня 1412 году)[41]; cum domo et stirpe nobilis Monywid palatini Wilnensis[42], Moniuidus palatinus Vilnensis[43], Monywid palatinum Vylnensem[44] (2 кастрычніка 1413 году); Alberto Monywid woiewoda und houbtman czur Wille (4 студзеня 1414 году)[45]; Manewidt czur Wille houptman (10 жніўня 1415 году)[46]; Manneuite (10 красавіка 1418 году)[47]; ex parte Alberti Maniwidi palatini et capitanei Wilnensis (11 студзеня 1419 году)[48]; Alberto Monywid palatino et capitaneo (22 чэрвеня 1421 году)[49]; Mannewid (2 студзеня 1422 году)[50]; Albertus alias Moniwid (27 верасьня 1422 году)[51]; Michael alias Moniwid (27 верасьня 1422 году)[52]; Albertus Moniwid (27 жніўня 1423 году)[53]; пан Ивашко Монивидович (5 траўня 1429 году[54], 9 сьнежня 1442 году[55]); Iwaschkonis Moniwidowicz[56], Iwaschconis Monywydowycz[57] (1 верасьня 1431 году); Iwaschko Moniwidowicz (15 траўня 1432 году)[58]; Jwasko Moniwodowicz (22 сакавіка 1433 году)[59]; Monividi Grodensis [tenutariorum] [sigilla] (20 студзеня 1433 году)[60]; Manewyd (1433 год)[61]; Ywaske Mannewiden son (6 верасьня 1434 году)[62]; Ywaßken Manweden (Manwede[61]; 16 кастрычніка 1436 году)[63]; панъ Монивидъ староста Подольскый и Кременецкій (2 верасьня 1438 году[64][65], 16 студзеня 1444 году[66]); пан Монивид троцкий воевода (23 сакавіка 1443 году)[67]; воевода троцкий пан(ъ) Монивид(ъ) (1 чэрвеня 1445 году, 8 студзеня 1452 году)[68]; Joannę Monnvyd Trocensi palatinis (23 красавіка 1452 году)[69]; Iwaschke Manivyten (10 лістапада 1453 году)[70]; nos Johannes Monividi heres in Zvprani palatinus Vilnensis (7 верасьня 1458 году)[71]; Manwid[61]; Олтар Монъвидовъ (1553 год)[72]; Станиславъ Монвидовичъ… з Монвидовичъ[73], Васко Мановидовъ[74] (1567 год).

Носьбіты

рэдагаваць

Апроч таго, Манівідам часам памылкова нызываюць Мантывіда[c] (каля 1314—1348), сына вялікага князя літоўскага Гедзіміна.

Аляхновічы з Монвіда[77] і Монвіды-Наркускія[78] — літоўскі шляхецкі род.

Глядзіце таксама

рэдагаваць

Заўвагі

рэдагаваць
  1. ^ Іншыя прыклады аналягічнага пераносу націску: імя Даўгерд і прозьвішча Доўгерд (Доўгірд), імя Даўмонт і прозьвішча Домант (Доўмант), імя Жыгімонт і прозьвішча Жыгмант
  2. ^ У гэтай зафіксаванай у крыніцах форме адбыўся пераход widis у uis[3]
  3. ^ У Супрасьлеўскім сьпісе Летапісцу вялікіх князёў літоўскіх — Монвид і Монтивид, у Акадэмічным сьпісе — Моидивид і Моньдевид

Крыніцы

рэдагаваць
  1. ^ Polyptyque de l'Abbaye de Saint-Germain des Prés rédigé au temps de l'Abbé Irminon et publié par Auguste Longnon. T. 1. — Paris, 1895. P. 375.
  2. ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 167.
  3. ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 14, 167.
  4. ^ Die Matrikel der Universität Helmstedt. Bd. 2 (1636—1685). — Hildesheim, 1981. S. 128, 281.
  5. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1089, 1571.
  6. ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 167.
  7. ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 23.
  8. ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 17.
  9. ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 23.
  10. ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 55.
  11. ^ Rowell S. C. Aspects of settlement in the Klaipėda District (Memelland) in the late fifteenth and early-sixteenth centuries // Acta historica universitatis Klaipedensis. T. 11, 2005. P. 30.
  12. ^ Scriptores rerum Prussicarum. Bd. 2. — Leipzig, 1863. S. 704—705.
  13. ^ Поручная грамота за Гридка Константиновича (1387—1392), Fontes historiae Magni Ducatus Lithuaniae
  14. ^ Грамоти XIV ст. — Київ, 1974. С. 108.
  15. ^ Українські грамоти. Т. 1. — Київ, 1928. С. 47.
  16. ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 1: 1387—1468. — Kraków, 1932. S. 42.
  17. ^ Пятраўскас Р. Літоўская знаць у канцы XIV—XV ст.. — 2-е выд. — Смаленск, 2014. С. 93.
  18. ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 1: 1387—1468. — Kraków, 1932. S. 47.
  19. ^ Codex epistolaris Vitoldi. — Cracoviae, 1882. P. 54.
  20. ^ Die Staatsverträge des Deutschen Ordens in Preussen im 15. Jahrhundert. Bd. 1. — Marburg, 1970. S. 12.
  21. ^ Liv-, Esth- und Curländisches Urkundenbuch nebst Regesten / Hrsg. von F. G. von Bunge. Bd. 4. — Reval, 1859. S. 226.
  22. ^ Грамоти XIV ст. — Київ, 1974. С. 142.
  23. ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 37.
  24. ^ Das Marienburger Tresslerbuch der Jahre 1399—1409. — Königsberg, 1896. S. 306, 308, 317.
  25. ^ Codex epistolaris Vitoldi. — Cracoviae, 1882. S. 99—100.
  26. ^ Codex epistolaris Vitoldi. — Cracoviae, 1882. S. 99, 121.
  27. ^ Codex epistolaris Vitoldi. — Cracoviae, 1882. S. 101.
  28. ^ Русско-ливонские акты. — СПб, 1868. С. 118.
  29. ^ Semkowicz W. Przywileje Witolda dla Moniwida, starosty Wileńskiego, i testament jego syna Jana Moniwidowicza // Ateneum Wileńskie. Nr. 1, 1923. S. 258.
  30. ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 1: 1387—1468. — Kraków, 1932. S. 72.
  31. ^ Акты Литовско-Русского государства. Вып. 1. ― М., 1899. С. 5.
  32. ^ Codex epistolaris Vitoldi. — Cracoviae, 1882. S. 164.
  33. ^ Codex epistolaris Vitoldi. — Cracoviae, 1882. S. 166.
  34. ^ Semkowicz W. Przywileje Witolda dla Moniwida, starosty Wileńskiego, i testament jego syna Jana Moniwidowicza // Ateneum Wileńskie. Nr. 1, 1923. S. 259.
  35. ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 1: 1387—1468. — Kraków, 1932. S. 76.
  36. ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 1: 1387—1468. — Kraków, 1932. S. 78.
  37. ^ Codex epistolaris Vitoldi. — Cracoviae, 1882. S. 208.
  38. ^ Spory i sprawy pomiędzy Polakami a Zakonem Krzyżackim. T. 2. — Poznań, 1892. S. 460.
  39. ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 1: 1387—1468. — Kraków, 1932. S. 86.
  40. ^ Codex epistolaris Vitoldi. — Cracoviae, 1882. S. 231.
  41. ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 1: 1387—1468. — Kraków, 1932. S. 90.
  42. ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 54.
  43. ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 57.
  44. ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 69.
  45. ^ Codex epistolaris Vitoldi. — Cracoviae, 1882. S. 278.
  46. ^ Codex epistolaris Vitoldi. — Cracoviae, 1882. S. 327.
  47. ^ Codex epistolaris Vitoldi. — Cracoviae, 1882. S. 405.
  48. ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 3: 1501—1507. — Kraków, 1948. S. 740.
  49. ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 3: 1501—1507. — Kraków, 1948. S. 741—742.
  50. ^ Liv-, Esth- und Curländisches Urkundenbuch nebst Regesten / Hrsg. von F. G. von Bunge. Bd. 5. — Riga, 1867. S. S. 790—791.
  51. ^ Dokumenty strony polsko-litewskiej pokoju mełneńskiego z 1422 roku. — Poznań, 2004. S. 11.
  52. ^ Dokumenty strony polsko-litewskiej pokoju mełneńskiego z 1422 roku. — Poznań, 2004. S. 11.
  53. ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 3: 1501—1507. — Kraków, 1948. S. 745.
  54. ^ Archiwum książąt Lubartowiczów Sanguszków w Sławucie. T. 1, 1366—1506. — Lwów, 1887. S. 30.
  55. ^ Archiwum książąt Lubartowiczów Sanguszków w Sławucie. T. 1, 1366—1506. — Lwów, 1887. S. 38.
  56. ^ Бучинський Б. Кілька причинків до часів вел. князя Свитригайла (1430—1433) // ЗНТШ. Т. 76. — Львів, 1907. С. 136.
  57. ^ Бучинський Б. Кілька причинків до часів вел. князя Свитригайла (1430—1433) // ЗНТШ. Т. 76. — Львів, 1907. С. 135.
  58. ^ Русско-ливонские акты. — СПб, 1868. С. 191.
  59. ^ Послание князей и бояр Руси Базельскому собору в поддержку князя Свидригайла (1433), Fontes historiae Magni Ducatus Lithuaniae
  60. ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 94.
  61. ^ а б в Пятраўскас Р. Літоўская знаць у канцы XIV—XV ст.. — 2-е выд. — Смаленск, 2014. С. 262.
  62. ^ Liv-, Esth- und Curländisches Urkundenbuch nebst Regesten / Hrsg. von F. G. von Bunge. Bd. 8. — Riga; Moskau, 1884. S. 501.
  63. ^ Полехов С. В. Наследники Витовта. — М., 2015. С. 534.
  64. ^ Акты, относящиеся к истории Южной и Западной России, собранные и изданные Археографической комиссией. Т. 1. — СПб., 1863. С. 13.
  65. ^ Archiwum książąt Lubartowiczów Sanguszków w Sławucie. T. 1, 1366—1506. — Lwów, 1887. S. 35.
  66. ^ Archiwum książąt Lubartowiczów Sanguszków w Sławucie. T. 1, 1366—1506. — Lwów, 1887. S. 40.
  67. ^ Archiwum książąt Lubartowiczów Sanguszków w Sławucie. T. 1, 1366—1506. — Lwów, 1887. S. 39.
  68. ^ Archiwum książąt Lubartowiczów Sanguszków w Sławucie. T. 1, 1366—1506. — Lwów, 1887. S. 48, 237.
  69. ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 1: 1387—1468. — Kraków, 1932. S. 236.
  70. ^ Rowell S. Bears and Traitors, or: Political Tensions in the Grand Duchy, ca. 1440—1481 // Lithuanian Historical Studies. Vol. 2, 1997. P. 35.
  71. ^ Semkowicz W. Przywileje Witolda dla Moniwida, starosty Wileńskiego, i testament jego syna Jana Moniwidowicza // Ateneum Wileńskie. Nr. 1, 1923. S. 261.
  72. ^ Rowell S. C. Acta primae visitationis diocesis vilnensis anno domini 1522 peractae. Vilniaus Kapitulos Archyvo Liber IIb atkūrimas. — Vilnius, 2015. P. 164.
  73. ^ Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 672—673.
  74. ^ Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 871.
  75. ^ Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego: Spisy. T. 5. Ziemia połocka i województwo połockie XIV—XVIII wiek. — Warszawa, 2018. S. 237.
  76. ^ Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego: Spisy. T. 8. Ziemia brzeska i województwo brzeskie XIV—XVIII wiek. — Warszawa, 2020. S. 206.
  77. ^ Сьпіс шляхецкіх родаў, прозьвішчы якіх пачынаюцца на А, Згуртаваньне беларускай шляхты
  78. ^ Сьпіс шляхецкіх родаў, прозьвішчы якіх пачынаюцца на Н, Згуртаваньне беларускай шляхты

Літаратура

рэдагаваць
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=Манівід&oldid=2588813»