Вікіпэдыя

Манівід

Манівід — мужчынскае імя.

ПаходжаньнеРэдагаваць

Фармант -від- празь імя Монтвід зьвязвае Манівіда зь імём Жыгімонт — літоўскай (беларускай) формай старажытнага пашыранага германскага (гоцкага) імя Sigimunt, якое трапіла ў хрысьціянскі іменаслоў[1]. Гэты ж фармант празь імя Таўтывід зьвязвае Манівіда зь імём Вітаўт — літоўскай (беларускай) формай старажытнага германскага імя Вітольд (Witold, Witolt)[2], а празь імя Гердзівід — зь імём Альгерд, якое мае поўныя германскія адпаведнікі (герцаг Альгерд з Гогенштайну)[3].

Паводле менскага дасьледніка Алёхны Дайліды, які разьвівае германскую (перадусім усходнегерманскую) этымалёгію імёнаў літоўскіх князёў і баяраў, імя Манівід складаецца з фармантаў -ман-, які паходзіць ад германскага man 'чалавек', і -від- (германскія імёны Vidimer, Widericus, Widbod), які паходзіць ад гоцкага wida 'повязь, злучэньне, моцнасьць' або ад гоцкага і германскага widus 'дрэва'[4]. Такім парадкам, імя Манівід азначае «чалавек моцы»[5].

Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: Монивидъ Койликинович (1387—1392 гады[6])[7][8]; Albertus Monwid de Wischna (1396 год)[9]; Monivid capitaneus Wilnensis (1397 год); Manewyd houptman czur Wille (Manewyde[10]; 23 красавіка 1398 году)[11]; Monwide houptman czur Wille[12], Manewit, capitaneus in Wilna[13] (12 кастрычніка 1398 году); Монивид(ъ) (3 красавіка 1399 году)[14]; Monywid cum fratre germano Gedigoldo (18 студзеня 1401 году)[15]; Moniwid (17 жніўня 1404 году)[16]; Albertus alias Monywid (13 студзеня 1407 году)[17]; Albertus alias Monywyd (23 траўня 1409 году)[18]; Alberto alias Moniwyd capitaneo Wylnensi (16 лютага 1410 году)[19]; cum domo et stirpe nobilis Monywid palatini Wilnensis[20], Moniuidus palatinus Vilnensis[21], Monywid palatinum Vylnensem[22] (2 кастрычніка 1413 году); Albertus Moniwid Wylnensis palatinus (1419 год)[23]; Alberto Monywid palatino et capitaneo (22 чэрвеня 1421 году)[24]; Mannewid (2 студзеня 1422 году)[25]; Albertus alias Moniwid (27 верасьня 1422 году)[26]; Manwid[10]; Michael alias Moniwid (27 верасьня 1422 году)[27]; пан Ивашко Монивидович (5 траўня 1429 году[28], 9 сьнежня 1442 году[29]); Jaschkonis Moniwidowicz (8 верасьня 1431 году)[30]; Iwaschko Moniwidowicz (15 траўня 1432 году)[31]; Jwasko Moniwodowicz (22 сакавіка 1433 году)[32]; Monividi Grodensis [tenutariorum] [sigilla] (20 студзеня 1433 году)[33]; Manewyd (1433 год)[10]; Ywaske Mannewiden son (6 верасьня 1434 году)[34]; Ywaßkena Manweden (Manwede[10]; 16 кастрычніка 1436 году)[35]; пан Монивид староста подольский и кременецкий (2 верасьня 1438 году[36], 16 студзеня 1444 году[37]); пан Монивид троцкий воевода (23 сакавіка 1443 году)[38]; воевода троцкий пан[ъ] Монивид[ъ] (1 чэрвеня 1445 году, 8 студзеня 1452 году)[39]; nos Johannes Monividi heres in Zvprani palatinus Vilnensis (7 верасьня 1458 году)[40].

НосьбітыРэдагаваць

Апроч таго, Манівідам часам памылкова нызываюць Мантывіда[a] (каля 1314 — 1348), сына вялікага князя літоўскага Гедзіміна.

ЗаўвагіРэдагаваць

  1. ^ У Супрасьлеўскім сьпісе Летапісцу вялікіх князёў літоўскіх — Монвид і Монтивид, у Акадэмічным сьпісе — Моидивид і Моньдевид

КрыніцыРэдагаваць

  1. ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 14.
  2. ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 21.
  3. ^ Урбан П. Старажытныя ліцьвіны: мова, паходжаньне, этнічная прыналежнасьць. — Менск: 2001. С. 47.
  4. ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 17, 23.
  5. ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 23.
  6. ^ Поручная грамота за Гридка Константиновича (1387-1392), Fontes historiae Magni Ducatus Lithuaniae
  7. ^ Грамоти XIV ст. — Київ, 1974. С. 108.
  8. ^ Українські грамоти. Т. 1. — Київ, 1928. С. 47.
  9. ^ Пятраўскас Р. Літоўская знаць у канцы XIV—XV ст.. — 2-е выд. — Смаленск, 2014. С. 93.
  10. ^ а б в г Пятраўскас Р. Літоўская знаць у канцы XIV—XV ст.. — 2-е выд. — Смаленск, 2014. С. 262.
  11. ^ Codex epistolaris Vitoldi. — Cracoviae, 1882. P. 54.
  12. ^ Die Staatsverträge des Deutschen Ordens in Preussen im 15. Jahrhundert. Bd. 1. — Marburg, 1970. S. 12.
  13. ^ Liv-, Esth- und Curländisches Urkundenbuch nebst Regesten / Hrsg. von F. G. von Bunge. Bd. 4. — Reval, 1859. S. 226.
  14. ^ Грамоти XIV ст. — Київ, 1974. С. 142.
  15. ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 37.
  16. ^ Русско-ливонские акты. — СПб, 1868. С. 118.
  17. ^ Semkowicz W. Przywileje Witolda dla Moniwida, starosty Wileńskiego, i testament jego syna Jana Moniwidowicza // Ateneum Wileńskie. Nr. 1, 1923. S. 258.
  18. ^ Semkowicz W. Przywileje Witolda dla Moniwida, starosty Wileńskiego, i testament jego syna Jana Moniwidowicza // Ateneum Wileńskie. Nr. 1, 1923. S. 259.
  19. ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 1: 1387—1468. — Kraków, 1932. S. 78.
  20. ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 54.
  21. ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 57.
  22. ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 69.
  23. ^ Урбан П. Старажытныя ліцьвіны: мова, паходжаньне, этнічная прыналежнасьць. — Менск: 2001. С. 171.
  24. ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 3: 1501—1507. — Kraków, 1948. S. 741—742.
  25. ^ Liv-, Esth- und Curländisches Urkundenbuch nebst Regesten / Hrsg. von F. G. von Bunge. Bd. 5. — Riga, 1867. S. S. 790—791.
  26. ^ Dokumenty strony polsko-litewskiej pokoju mełneńskiego z 1422 roku. — Poznań, 2004. S. 11.
  27. ^ Dokumenty strony polsko-litewskiej pokoju mełneńskiego z 1422 roku. — Poznań, 2004. S. 11.
  28. ^ Archiwum książąt Lubartowiczów Sanguszków w Sławucie. T. 1, 1366—1506. — Lwów, 1887. S. 30.
  29. ^ Archiwum książąt Lubartowiczów Sanguszków w Sławucie. T. 1, 1366—1506. — Lwów, 1887. S. 38.
  30. ^ Дополнения к Актам историческим, относящимся к России : Собраны в иностранных архивах и библиотеках и изданы Археографической Комиссией. — СПб., 1848. С. 306.
  31. ^ Русско-ливонские акты. — СПб, 1868. С. 191.
  32. ^ Послание князей и бояр Руси Базельскому собору в поддержку князя Свидригайла (1433), Fontes historiae Magni Ducatus Lithuaniae
  33. ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 94.
  34. ^ Liv-, Esth- und Curländisches Urkundenbuch nebst Regesten / Hrsg. von F. G. von Bunge. Bd. 8. — Riga; Moskau, 1884. S. 501.
  35. ^ Полехов С. В. Наследники Витовта. — М., 2015. С. 534.
  36. ^ Archiwum książąt Lubartowiczów Sanguszków w Sławucie. T. 1, 1366—1506. — Lwów, 1887. S. 35.
  37. ^ Archiwum książąt Lubartowiczów Sanguszków w Sławucie. T. 1, 1366—1506. — Lwów, 1887. S. 40.
  38. ^ Archiwum książąt Lubartowiczów Sanguszków w Sławucie. T. 1, 1366—1506. — Lwów, 1887. S. 39.
  39. ^ Archiwum książąt Lubartowiczów Sanguszków w Sławucie. T. 1, 1366—1506. — Lwów, 1887. S. 48, 237.
  40. ^ Semkowicz W. Przywileje Witolda dla Moniwida, starosty Wileńskiego, i testament jego syna Jana Moniwidowicza // Ateneum Wileńskie. Nr. 1, 1923. S. 261.

ЛітаратураРэдагаваць

Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=Манівід&oldid=2379519»