Есьман
Есьман (Эсьман, Эсман), Ясьман, Ешман — мужчынскае імя і вытворнае ад яго прозьвішча.
| Есьман лац. Jeśman | |
| Esmann | |
| Паходжаньне | |
|---|---|
| Мова(-ы) | германскія |
| Утворанае ад | Ask + Mann |
| Іншыя формы | |
| Варыянт(ы) | Ясьман, Ешман, Эсьман, Эсман |
| Зьвязаныя артыкулы | |
| якія пачынаюцца з «Есьман» | |
Паходжаньне рэдагаваць
- Асноўны артыкул: Імёны ліцьвінаў
Есьман — беларуская форма германскага імя Эшман[1] (Eschmann[2], Ascman, Asman[3], Esmann[4]). Іменная аснова аск- (эш-, эс-) (імёны ліцьвінаў Яскольд, Яшмант; германскія імёны Askold, Eschmunt) паходзіць ад германскага askiz 'ясень, ясеневая дзіда'[5], а аснова -ман- (імёны ліцьвінаў Мангерд, Арман, Дзерман; германскія імёны Mangerðr, Arman, Derman) паходзіць ад гоцкага manna[6], германскага man 'чалавек'[7].
У Польшчы адзначаецца прозьвішча Есьмян (Jeśmian)[8].
Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: Семен Ясманович[9] (26 красавіка 1388 году)[10][11]; Josmannus (11 ліпеня 1392 году)[12]; Michal Jasmanowicz… Hryczko Jasmanowicz (15 траўня 1432 году)[13]; Ясману Ходково Разоновича именье[14], Грицку Ясмановичу Крюковъци а Жорнъвища, а Погребища, а Ратов[15] (1440—1492 гады); Борису Ясмановичу потверженье… Борису Ясмановичу Глухов (9 лістапада 1449 году)[16]; Ясмановы дети (1484 год)[17]; Ивашко Ивашъковичь Есмановичь (1512 год)[18]; Быховцом, Тишку, а Андрею, а Есману, а Мелеху (8 студзеня 1517 году)[19]; дворане нашы Тишко а Андреи а Есманъ а Мелехъ Быховцы (17 красавіка 1517 году)[20]; Ивашко Есмановичъ[21], Глебъ Есмановичъ[22], Есман а Щасныи Быховъцы[23] (1528 год); панъ Иванъ Есманъ (11 і 30 сакавіка, 28 красавіка, 16 траўня 1533 году)[24]; панъ Глебъ Есманъ (20 сакавіка 1533 году, 3 і 18 траўня 1534 году, 1 студзеня 1539 году)[25]; панъ Иванъ а панъ Глебъ Есмановичи (26 сакавіка 1533 году)[26]; панъ Глебъ Есмановичъ (15 лістапада 1533 году, 23 красавіка 1534 году)[27]; бояр вилькомирских: Матея Есмановича а Яна Ленартовича (6 кастрычніка 1546 году)[28]; Jasmann, secretario vacante officio cancellariatus Lithvaniae (1549 год)[29]; пана Глеба Есмана (1551 году)[30]; boyar Iwana a Jeszmana Hryssanowiczow (1558 год)[31]; Янъ Есманъ (1567 год)[32]; Jan Jesman Synkowski (23 верасьня 1606 году)[33]; Paweł Jeśman (27 красавіка 1617 году)[34]; Krzys(z)tof Jeśman, kasztell(an) nowog(ródzki) (28 ліпеня 1672 году)[35]; Kazimierz Jesmon (1694 год)[36]; Jan Jasmonowicz (каля 1709 году)[37]; Joschmannus Joh., Sluzko-Lithvan. (1717 год)[38]; Maciey Jeśman, Podczaszy Pttu Upickiego (24 кастрычніка 1765 году)[39].
Носьбіты рэдагаваць
- Міхайла і Грышка Есьманавічы — літоўскія баяры, якія засьведчылі Другую Хрыстмэмэльскую ўмову (1432 год)
- Грыцька Ясьманавіч — літоўскі баярын, які атрымаў наданьне ад вялікага князя Казімера
- Івашка Івашкавіч Есьманавіч — літоўскі баярын, які ўпамінаецца ў 1512 годзе
- Есьман Быхавец — эйшыскі баярын, які ўпамінаецца ў 1517 годзе і ў попісе войска Вялікага Княства Літоўскага 1528 году
- Івашка Есьманавіч — літоўскі баярын, які ўпамінаецца ў попісе войска ВКЛ 1528 году
- Глеб Есьманавіч — наваградзкі баярын, які ўпамінаецца ў попісе войска ВКЛ 1528 году
- Іван Есьманавіч — полацкі баярын, які ўпамінаецца ў 1533 годзе
- Глеб Есьманавіч — полацкі баярын, які ўпамінаецца ў 1533—1539 гадох
- Мацей Есьманавіч — вількамірскі баярын, які ўпамінаецца ў 1546 годзе
- Іван і Ешман Грысанавічы — гарадзенскія баяры, якія ўпамінаюцца ў 1558 годзе
- Ян Есьман — баярын Дарагічынскага павету Падляскага ваяводзтва, які ўпамінаецца попісе войска Вялікага Княства Літоўскага 1567 году
- Марта Глебаўна Есманаўна Станіславава Скопава — вількамірская зямянка, якая ўпамінаецца ў 1607 годзе[40]
- Даміян і Мікалай Ешманы (Demian Jeszman, Mikołay Jeszmon) — электары караля польскага і вялікага князя літоўскага Ўладзіслава Вазы ад Наваградзкага ваяводзтва Вялікага Княства Літоўскага[41]
- Крыштап Ешман (Krzysztof Jeszmon) — электар караля польскага і вялікага князя літоўскага Ўладзіслава Вазы ад Полацкага ваяводзтва Вялікага Княства Літоўскага[41]
- Самуэль Ешман (Samuel Jeszmon) — электар караля польскага і вялікага князя літоўскага Ўладзіслава Вазы ад Менскага ваяводзтва Вялікага Княства Літоўскага[41]
- Крыштап Есьман († 1697) — дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага, кашталян менскі
- Канстантын Глябовіч (зь Глябовічаў) Есьман — дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага, будаўнічы полацкі ў 1689—1732 гадох[42]
- Ян Есьман — дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага, канюшы берасьцейскі ў 1690—1701 гадох[43]
- Канстантын Альбрэхт Есьман — дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага, падстолі амсьціслаўскі ў 1683—1686 гадох[44]
- Караль Есьман — дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага, падчашы амсьціслаўскі ў 1689 годзе[45]
- Станіслаў Есьман — дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага, падчашы амсьціслаўскі ў 1715—1727 гадох[46]
Эсьманы (Eśman) — літоўскі шляхецкі род зь Віленскага павету[47].
Есьманы (Jeśman) гербу Корчак — літоўскі шляхецкі род зь Віленскага павету і ваколіцаў Камаяў[48][49].
Есьманы-Глябовічы — літоўскі шляхецкі род[50].
Эсман (Esman) гербу Корчак — літоўскі шляхецкі род з ваколіцаў Дзісны[51].
На 1909 год існаваў засьценак Эсьмонаўшчына (Эсьманоўшчына) у Барысаўскім павеце Менскай губэрні[52].
На гістарычнай Меншчыне існуе вёска Есьманы, на гістарычнай Амсьціслаўшчыне — Ясьманава, на гістарычнай Аршаншчыне — Эсьмоны. Назву Ясьманаўцы маюць вёскі на гістарычнай Меншчыне.
Глядзіце таксама рэдагаваць
Крыніцы рэдагаваць
- ^ Гурская Ю. Многоязычие в Великом княжестве Литовском в зеркале древних фамилий // Acta Baltico-Slavica. Nr. 37 (2013). С. 6.
- ^ Hanks P. Dictionary of American Family Names. Vol. 1. — Oxford University Press, 2003. P. 534.
- ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 129, 148.
- ^ Eule R. Germanische und fremde Personennamen als heutige deutsche Familiennamen // Festschrift zu dem fünfzigjährigen jubiläum des Friedrichs-realgymnasiums in Berlin. — Berlin, 1900. S. 20.
- ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 8.
- ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 167.
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 23.
- ^ Walkowiak J. B. Litewskie nazwiska Polaków: słownik etymologiczno-frekwencyjny. — Poznań, 2019. S. 151.
- ^ Поручительство князей и бояр за Дмитрия Корибута (1388), Fontes historiae Magni Ducatus Lithuaniae
- ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 18.
- ^ Грамоти XIV ст. — Київ, 1974. С. 82.
- ^ Codex diplomaticus Poloniae. T. 3. — Varsaviae, 1858. P. 349.
- ^ Русско-ливонские акты. — СПб, 1868. С. 191.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 30.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 54.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 62.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 4 (1479—1491). — Vilnius, 2006. P. 102.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 9 (1511—1518). — Vilnius, 2002. P. 127.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 9 (1511—1518). — Vilnius, 2002. P. 324.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 9 (1511—1518). — Vilnius, 2002. P. 334.
- ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 53.
- ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 63.
- ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 88.
- ^ Беларускі архіў. Т. 2. — Менск, 1928. С. 118, 123, 126, 156—158.
- ^ Беларускі архіў. Т. 2. — Менск, 1928. С. 119, 247—248, 285.
- ^ Беларускі архіў. Т. 2. — Менск, 1928. С. 122, 132.
- ^ Беларускі архіў. Т. 2. — Менск, 1928. С. 222, 243.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 234 (19) (1546—1548). — Vilnius, 2009. P. 49.
- ^ Беларускі архіў. Т. 1. — Менск, 1927. С. 213.
- ^ Литовская метрика. Отд. 1—2, ч. 3, т. 1. — Юрьев, 1914. С. 213.
- ^ Писцовая книга Гродненской экономии с прибавлениями, изданная Виленской Комиссией для разбора древних актов. Ч. 1. — Вильна, 1881. С. 218.
- ^ Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 951.
- ^ Akta zjazdów stanów Wielkiego Księstwa Litewskiego. T. 2. — Warszawa, 2009. S. 164.
- ^ Akta zjazdów stanów Wielkiego Księstwa Litewskiego. T. 2. — Warszawa, 2009. S. 233.
- ^ Akta zjazdów stanów Wielkiego Księstwa Litewskiego. T. 2. — Warszawa, 2009. S. 390.
- ^ Walkowiak J. Współczesne nazwiska Polaków o możliwej genezie litewskiej nieobecne w LPŽ, poświadczone w kartotece antroponimicznej LKI // Onomastica (Wrocław). T. 64, 2020. S. 217.
- ^ Poplatek J. Wykaz alumnów Seminarium Papieskiego w Wilnie 1585—1773 // Ateneum Wileńskie. R. 11 (1936). S. 49.
- ^ Die Matrikel der Albertus-Universität zu Königsberg i. Pr. 1544—1829. Bd. 2: Die Immatrikulationen von 1657—1829. — Leipzig, 1911/1912. S. 297.
- ^ Рыбчонак С. Попіс шляхты Аршанскага павета 30 верасня 1765 г. // Герольд Litherland. № 20, 2014. С. 118.
- ^ Опись документов Виленского центрального архива древних актовых книг. Вып. 6. ― Вильна, 1908. С. 277.
- ^ а б в Dunin Borkowski J., Dunin Wąsowicz M. Elektorowie królów Władysława IV, Michała Korybuta, Stanisława Leszczyńskiego i spis stronników Augusta III // Rocznik Polskiego Towarzystwa Heraldycznego we Lwowie. T. 1 (1908—1909). — Lwów, 1910. S. 81.
- ^ Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego: Spisy. T. 5. Ziemia połocka i województwo połockie XIV—XVIII wiek. — Warszawa, 2018. S. 73.
- ^ Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego: Spisy. T. 8. Ziemia brzeska i województwo brzeskie XIV—XVIII wiek. — Warszawa, 2020. S. 103.
- ^ Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego: Spisy. T. 9. Województwo mścisławskie XVI—XVIII wiek. — Warszawa, 2019. S. 138.
- ^ Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego: Spisy. T. 9. Województwo mścisławskie XVI—XVIII wiek. — Warszawa, 2019. S. 115.
- ^ Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego: Spisy. T. 9. Województwo mścisławskie XVI—XVIII wiek. — Warszawa, 2019. S. 119.
- ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2016. S. 481.
- ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2016. S. 551.
- ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2022. S. 98.
- ^ Сьпіс шляхецкіх родаў, прозьвішчы якіх пачынаюцца на Е, Згуртаваньне беларускай шляхты
- ^ Ciechanowicz J. Rody rycerskie Wielkiego Księstwa Litewskiego. T. 6. — Rzeszów, 2006. S. 119.
- ^ Список населенных мест Минской губернии. — Минск, 1909. С. 220.