Вікіпэдыя

Пісар вялікі літоўскі

(Перанакіравана з «Пісары вялікія літоўскія»)

Пісар вялікі літоўскі (па-лацінску: notarius magnus) — ураднік у Вялікім Княстве Літоўскім і Рэчы Паспалітай.

Сьпіс пісараў і сакратароў вялікага князя Вітаўта

рэдагаваць
  • Конрад (von Frankenberg; пісар 1405)
  • Мікалай Цыбулька (пісар 1409—1429)
  • Ян Ліхтэнвальд (пісар 1410—1418)
  • Барталамей з Горкі (Бартольд; Бартко; пісар або сакратар 1421—1430)
  • Мікалай Мальдрык з Кобель (пісар або сакратар 1425—1430)
  • Лутка з Бжэзя (пісар або сакратар 1429—1430)
  • Ян Дамарат з Стадкова (пісар 1430)

Сьпіс пісараў і сакратароў вялікага князя Жыгімонта

рэдагаваць
  • Саул з Твардова (1432)
  • Мікалай з Блашковіц (1432—1436)

Сьпіс пісараў і сакратароў вялікага князя Свідрыгайлы

рэдагаваць

Сьпіс пісараў і сакратароў вялікага князя і караля Казімера

рэдагаваць
 
Сямён Сапега
  • Мікалай (сакратар або пісар 1441)
  • Пузыр (пісаў прывілеі 1440—1445)
  • Логвін (пісаў прывілеі 1440—1450)
  • Сапега (пісаў прывілеі 1440—1450)
  • Іван Кушлейка (пісар 1440—1460)
  • Копаць (пісаў прывілеі 1447—1460)
  • Якуб (пісар 1449—1466)
  • Мікіта (пісар 1449—1469)
  • Васька Паўловіч (пісар 1450—1473)
 
Багдан Сапега
  • Марцін з Лускі (з Лужка) (пісар 1457)
  • Панюта (пісар? 1465)
  • Кошка (пісар? 1470)
  • Янушка (пісар 1455—1464, 1482)
  • Пятрашка (Любіч) (пісар 1469—1486)
  • Багдан Сапега (Сапежыч) (пісар 1471—1486)
  • Федзька Ўладыка (пісар 1482—1486)
  • Федзька Сэнковіч (пісар 1482—1486)
  • Федзька (дзяк 1482—1486)
  • Тунгэль (пісар 1482—1486)
  • Федзька Аляшковіч (пісар 1482—1486)
  • Васька Дарашковіч (пісар 1482—1486)
  • Федзька Бэльцэвіч (пісар 1482—1486)
  • Івашка Ўладыка (пісар 1486)
  • Федзька Янушковіч (Янушкевіч; пісар 1486)
  • Івашка Сапега (Сапежыч, Сопега) (пісар 1486)
  • Леў (Леўка) Богавітыновіч (пісар каралеўскі 1487—1490)
  • Васька Баса (пісар 1490)
  • Манько Калусоўскі (пісар 1490 — да 1502)

Сьпіс пісараў і сакратароў вялікага князя і караля Аляксандра 1492—1506

рэдагаваць
 
Іван Сапега
  • Іван (Івашка) Яцковіч Уладыка (пісар 1486 — да 1599)
  • Фёдар (Федзька) Янушэвіч (Янушковіч) (пісар або сакратар 1486—1506)
  • Іван (Івашка) Сапега (Сопега, Сопежыч) (пісар 1486—1504)
  • Адам Якубовіч з Котры (пісар або сакратар 1492—1506)
  • Федзька Грыгаровіч (пісар 1492—1501)
  • Янушка (пісар 1494—1499)
  • Эразм Цёлак(pl) (Vitellinus; сакратар, пісар або пісар лацінскі 1495—1503)
  • Ігнаці Мекіцініч (пісар 1498)
  • Федзька Гаўрыловіч (1499)
  • Рыгор Ісаевіч Грамыка (Грынька; пісар 1499—1506)
  • Станіслаў Вэнэт (Вэнат, Вэнэтус; пісар 1501)
  • Богуш Богавітыновіч (пісар 1500—1506)
  • Леў (Леўка, Леўша) Богавітыновіч (пісар 1502—1503)
  • Копаць Васілевіч (пісар 1506)
  • Пётар Апаленскім (1506)
  • Нікольскі Васілевіч (1506)

Сьпіс пісараў і сакратароў вялікага князя і караля Жыгімонта 1506—1544

рэдагаваць

Пісараў рускіх

рэдагаваць
  • Копаць Васілевіч (1507—1530)
  • Богуш Богавітыновіч (1508—1509, 1509—1520)
  • Рыгор Ісаевіч Грамыка (1509—1528)
  • Іван (Івашка) Багданавіч Сапега (1507—1513)
  • Федзька Міхайловіч Сьвятоша (1508—1511)
  • Міхал Васьлевіч Сьвінюскі (1512—1521, 1531—1543)
  • Богухвал Дымітровіч (1514—1516, 1525—1528)
  • Іван Гарнастай (Гарнастаевіч) (1517 — 5.1558)
  • Васіль Пятровіч (1519)
  • Анікей Гарнастай (1531—1541)

Сакратароў і пісараў лацінскіх сьвецкіх

рэдагаваць
  • Іван Сямёнавіч Сапега (сакратар найвышэйшы 1506—1517)
  • Мікалай Мікалаевіч Міхновіч-Рачковіч (пісар лацінскі, 1508, сакратар 1508—1516)
  • Павал Нарушэвіч (пісар 1517, пісар лацінскі 1521—1524, сакратар або пісар 1532—1539)
  • Алёхна Крывец (1522)
  • Станіслаў Якубавіч Скоп (пісар лацінскі або сакратар 1523—1529)
  • Мікалай Сенковіч Андрошэвіч (Андрушовіч; пісар лацінскі 1527 — ?)
  • Вацлаў Мікалаевіч (з Машаголы; пісар лацінскі або сакратар 1535—1542)

Сакратароў і пісараў лацінскіх духоўных

рэдагаваць
  • Адам Якубовіч з Котры (сакратар і пісар 1507—1510)
  • Мікалай Жукоўскі (з Жукава) (сакратар 1506 — ?)
  • Ян Філіповіч (сакратар і пісар лацінскі 1508—1510)
  • Ваўжынец Мендзылескі (сакратар і пісар 1511—1524)
  • Ян Лявіцкі (пісар лацінскі 1524)
  • Станіслаў Тарло (сакратар 1524)
  • Мікалай Вяжгайла (сакратар каралеўскі 1524)
  • Ян Куніцкі (пісар каралеўскі 1525)
  • Ян Даманеўскі (з Даманава) (сакратар Я. К. М. 1540—1544)

Пісараў і сакратароў ніжэйшай ступені

рэдагаваць
  • Юшка (пісар каралеўскі 1508)
  • Грыцько Аляксевіч (дзяк 1509)
  • Ярэмія (пісар яўны 1509)
  • Федзька Івановіч (дзяк 1509, 1518)
  • Маноўскі Федаровіч (дзяк 1509)
  • Анікей Гарнастаевіч (пісаў прывілей 1517)
  • Закрэўскі (сакратар каралеўскі 1523)
  • Марцін Тур (пісар каралеўскі 1525, сакратар Я. К. М. 1543)
  • Андрэй Мацковіч (дзяк або пісар 1525—1529)
  • Мікалай (пісар яўны 1543)

Сьпіс пісараў вялікага князя і караля Жыгімонта Аўгуста 1544—1566

рэдагаваць
 
Валяр’ян Пратасевіч

Прыватных, канцэлярыі каралеўскай:

рэдагаваць
  • Глеб Ясмановіч (дзяк 1549)
  • Лукаш Гарабурда (дзяк 1550)
  • Марцін Валадковіч (дзяк 1559)
  • Міхал Багданавіч Гарабурда (ганец 1559, дзяк 1560—1563)
  • Базыль Янковіч-Дрэвіньскі (дзяк, сакратар 1.6.1564 і пісар)
  • Андрэй Васілевіч (дзяк 1571)
  • Войцех Пжэтоцкі (сакратар і пісар 1551)
  • Мікалай Мікалаевіч Пац (сакратар Я. К. М. 1555)
  • Войцех Мікалаевіч Нарбут (сакратар Я. К. М. 1559)
  • Адам Піліхоўскі (сакратар каралеўскі 1560—1565)
  • Сенька Цераховіч (пісар Я. К. М. да 1569)
  • Андрэй Мацковіч (сакратар Я. К. М. 1571)

Вышэйшых:

рэдагаваць
 
Астафей Валовіч

Сьпіс пісараў вялікіх літоўскіх 1566—1795

рэдагаваць

З 1566 была ўсталявана пастаянная колькасьць пісараў. (1) Першы зь іх Мікалай Нарушэвіч быў прызначаны падскарбіям 11.3.1566, але да самой сьмерці ў 1575 захоўваў урад пісара. Ягоныя наступнікі падскарбія далей таксама стала займалі ўрад пісара вялікага літоўскага.

Акрамя Нарушэвіча было намінавана яшчэ 5 пісараў, але ў часы вялікага князя Стэфана Баторыя іх колькасьць была скарочана да 4.

Спачатку не існавала пасьлядоўнасьці прызначэньня сьвецкіх і духоўных пісараў. Такая пасьлядоўнасьць была ўсталявана ў 1709.

2 3 4 5 6
Ян Шымковіч (? — 1569)
Андрэй Іванавіч Обрынскі (1569—1589)
Геранім Валовіч (23.4.1589 — 28.2.1605)
Яўстах Валовіч (1.3.1605 — 1615)
Аляксандар Гасеўскі(pl) (1615 — 15.6.1625)
Крыштап Стэфан Сапега (23.9.1621 — 1627)
Крыштап Гасеўскі(pl) (15.6.1615 — 24.5.1639)
Ян Казімер Пац (5.1639 — 1653)
Аляксандар Нарушэвіч (8.1.1654 — 3.1658)
Андрэй Катовіч(pl) (3.1658 — 1572)
князь Міхал Друцкі-Сакалінскі (1672—1690)
князь Канстанцін Ян Шуйскі (5.11.1690 — 1695)
Крыштап Дунін-Раецкі (1695 — 2.3.1701)
Марцыян Дамінік Валовіч (2.3.1701 — 1703)
Крыштап Дэспат-Зяновіч з Братошына(pl) (3.9.1703 — 18.11.1709)

глядзі ніжэй
сьпіс пісараў вялікіх духоўных 		Міхал Гарабурда(pl) (1566—1585)
Гальяш Пельгрымоўскі (26.2.1586 — 1608)
князь Ян Друцкі-Сакалінскі(pl) (17.11.1608 — 1630)
Станіслаў Нарушэвіч (29.9.1630 — 27.5.1650)
Андрэй Казімер Завіша (2.6.1650 — 23.6.1678)
Андрэй Казімер Асоўскі (1678—1683)
Казімер Міхал Пац (1683—1710)
Крыштап Канстантын Пац (15.3.1710 — 24.10.1724)
князь Міхал Пузына(pl) (11.1.1717 — 1724)
Антоні Аскерка (1724 — 11.10.1726)
Міхал Копаць (11.10.1726 — 5-6.1727)
Юры Тышкевіч (4.1728 — 8.10.1730)
Юзэф Тышевіч(pl) (18.10.1730 — 8.7.1737)
князь Тадэвуш Агінскі (8.7.1737 — 23.11.1744)
князь Юры Радзівіл (1744; урад не прыняў)
Ігнаці Ланеўскі-Воўк (22.11.1744 — 26.11.1746)
Канстантын Людвік Плятэр (26.11.1746 — 1754)
Юзэф Сасноўскі (1754 — 11.12.1764)
князь Юзэф Радзівіл (11.12.1764 — 29.5.1773)
Ігнаці Патоцкі (29.5.1773 — 20.11.1783)
Ігнаці Мараўскі(pl) (20.11.1783 — 1787)
Алёйзы Сулістроўскі (24.12.1787 — 1791)
князь Станіслаў Войцэх Мірскі(pl) (10.1.1791 —) 		Мацей Савіцкі (1566—1581)
Леў Сапега (1581 — 2.2.1585)
Габрыэль Война(pl) (26.2.1585 — 1589)
Мацей Война (4.1589 — 3.6.1606)
Януш Скумін-Тышкевіч (? — 2.1609 — 1621)
Марцыян Трызна (15.1.1628 — 30.8.1641)
Францішак Далмат-Ісайкоўскі (30.8.1641 — 1649)
Ян Даўгела-Завіша (4.1649 — 21.4.1656)
Юры Станіслаў Валовіч(pl) (1656—1656)
Валерыян Станіслаў Юдзіцкі(pl) (8.3.1657 — 8.1673)
Андрэй Казімер Гелгуд(pl) (1673—1705, 1705—1711)
Канстантын Бенедыкт Бжастоўскі(pl) (20.5.1705 — 1705, 10.6.1711 — 20.3.1715)
Юзэф Бжастоўскі (21.3.1715 — 3.1745)
Міхал Скарбэк-Важыньскі (30.9.1746 — 1755)
Ян Юдзіцкі (26.5.1755 — 5.15.1758)
Міхал Бжастоўскі(pl) (5.12.1758 — 7.12.1762)
князь Удальрык Крыштап Радзівіл (11.12.1762 — 1763)
Антоні Тызэнгаўз (15.1.1763 — 20.12.1764)
Мікалай Тадэвуш Лапацінскі (20.12.1764 — 8.10.1777)
Міхал Пшазьдзецкі(pl) (10.1777 — 1777)
Бенэдыкт Марыконі(pl) (10.10.1777 —) 		Базыль Янковіч-Дрэвіньскі (1566—1576)
Мікалай Ясінскі (1576—1597)
Стэфан Пац (26.2.1615 — 24.12.1630)
Крыштап Мікалай Сапега (10.3.1631 — 1631)
Казімер Лявон Сапега (22.9.1631 — 1637)
Крыштап Завіша(pl) (27.5.1637 — 9.1649)
Піліп Казімер Абуховіч (9.1649 — 25.9.1653)
Ян Мікалай Станкевіч (17.8.1653 — 1657)
Цыпрыян Павал Бжастоўскі (25.5.1657 — 1672)
Ян Уладзіслаў Бжастоўскі(pl) (9.6.1672 — 1699)
Ян Стэфан Тызэнгаўз (4.1.1699 — 21.7.1714)
Міхал Тызэнгаўз(pl) (21.7.1714 — 1724)
князь Міхал Юзэф Масальскі (12.10.1726 — 8.7.1737)
Людвік Хамінскі (8.7.1737 — 1739)
Антоні Пшазьдзецкі (22.8.1739 — 1.9.1750)
Антоні Міхал Пац (1.9.1750 — 2.1774)
Аляксандар Скумін-Тышкевіч(pl) (9.3.1774 — 17.3.1775)
Людвік Скумін-Тышкевіч (8.4.1775 — 8.12.1780)
Вінцэнт Тышкевіч (8.12.1780 — 23.5.1781)
Антоні Дзедушыцкі(pl) (23.5.1781 —) 		Лаўрын Война(be) (15.12.1566 — 30.7.1576)
Вацлаў Агрыпа (1576 — 15.7.1585)
Эмануэль Бжастоўскі(pl) (? — 19.12.1689)

колькасьць пісараў скарочана

Сьпіс пісараў вялікіх духоўных літоўскіх

рэдагаваць
 
Караль Панцажынскі
 
Міхал Ян Зянковіч

Глядзіце таксама

рэдагаваць

Літаратура

рэдагаваць
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=Пісар_вялікі_літоўскі&oldid=2434126»