15 кастрычніка

15 кастры́чніка — 289-ы дзень году (288-ы ў невысакосным годзе) паводле Грыгарыянскага календару. Да канца году застаецца 78 дзён.

Падзеі

• 533 — бізантыйскі палкаводзец Велізары ўступае ў Картаген, які ён адбіў у вандалаў
• 1432 — Польшча і ВКЛ падпісалі Гарадзенскую унію
• 1552 — войскі Івана Жахлівага заваявалі Казанскае ханства
• 1581 — у Парыжы каралева-маці Францыі Кацярына Мэдычы прадставіла сваім гасьцям першы ў гісторыі публічны балет — «Камічны балет каралевы»
• 1582 — папа рымскі Грыгорыюс XIII уводзіць грыгарыянскі каляндар
• 1666 — ангельскі кароль Карл II упершыню апрануў камізэльку, і гэтым увёў новую моду
• 1806 — у састаў Расейскай імпэрыі ўключанае Бакінскае ханства
• 1815 — пачынаецца ссылка Напалеона Банапарта на выспу сьвятой Алены
• 1863 — пад час іспытаў, у часе Грамадзянскай вайны ў ЗША патанула першая падводная лодка Hunley, пры гэтым загінуў яё стваральнік Гарацы Лоўсан Ганлі і яшчэ сем чалавек
• 1880 — праз 632 гады скончанае будаўніцтва Кёльнскага сабору
• 1895 — быў скрадзены і пераплаўлены на манэты футбольны кубак Англіі
• 1917 — пад час першай сусьветнай вайны ў Вэнсане (каля Парыжу) была растраляная галяндзкая танцорка Мата Хары за шпіянаж на карысьць Нямеччыны
• 1925:
  • на Другой Усебеларускай канфэрэнцыі ў Бэрліне падпісваецца пастанова аб ліквідацыі Ўраду БНР
  • Прэзыдыюм Рады БНР не прызнае рашэньняў канфэрэнцыі і прымае на сябе ўсе ўрадавыя функцыі
• 1928 — нямецкі дыражабль «Граф Цэпэлін» зьдзейсьніў першы камэрцыйны рэйс праз Атлянтычны акіян
• 1929 — заснаваны Інстытут Гісторыі НАН БССР
• 1930 — заснаваны завод «Гомсельмаш»
• 1932 — заснаваная нацыянальная індыйская авіякампанія «Air-India»
• 1940 — на экраны кінатэатраў выйшаў фільм Чарлі Чапліна «Вялікі дыктатар»
• 1943 — заснаваны Маскоўскі дзяржаўны інстытут міжнародных зносін
• 1945 — пад час Другой сусьветнай вайны расстраляны былы прэм’ер-міністар вішыйскага ўраду Францыі П’ер Ляваль, якога абвінавачалі ў дзяржаўнай здрадзе
• 1946 — Герман Герынг, адзін з кіроўнікоў нацыскай Нямеччыны і гестапа, выпівае атруту за некалькі гадзінаў да пакараньня сьмерцью
• 1953 — на Менскім трактарным заводзе выраблены першы трактар «Беларус» на колах
• 1961 — у Лёндане заснаваная праваабарончая арганізацыя «Эмністы Інтэрнэшнл»
• 1962 — пачынаецца кубінскі ракетны крызіс
• 1964 — уведзены ў дзеяньне нафтаправод «Дружба»
• 1968 — адбыўся першы выступ Led Zeppelin
• 1985 — на пленуме ЦК КПСС Міхаіл Гарбачоў аб’явіў аб плянах эканамічнай перабудовы
• 1990 — савецкі лідэр Міхаіл Гарбачоў узнагароджаны Нобэлеўскай прэміяй за ўклад у зьмяншэньне міжнароднай напружанасьці і ажыцьцяўленьня палітыкі галоснасьці
• 1992 — сэрыйны забойца Андрэй Чыкаціла прызнаны вінаватым у 52 забойствах
• 1995 — Садам Хусэйн адтрымоўвае 99,96% галасоў на прэзыдэнцкіх выбарах у Іраку
• 1997 — пачаўся праект дасьледваньняў Сатурна і Тытана — Касіні-Гюйгенс
• 2000 — у Парыжы на Манмартры адкрылі «Сьцяну Каханьня», на якой на 311 мовах напісана «Я цябе кахаю». Ёсьць таксама надпісы, якія зроблены з выкарыстаньнем шрыфта Брайля для сьляпых і з дапамогай знакоў. Плошча сьцяны — 40 м²
• 2003 — у КНР запушчаны першы касьмічны карабель з касманаўтам (тэйкунаўтам) на борце — «Шэньчжоў-5»
• 2003 — Ільхам Аліеў стаў прэзыдэнтам Азэрбайджану пасьля сьмерці свайго бацькі Гейдара Аліева

Нараджэньні

• 70 да н. э.: Вэргіліюс, старажытнарымскі паэт
• 1608 — Эвангеліста Тарычэлі, італьянскі матэматык і фізык, вынаходнік ртутнага баромэтру
• 1747 — Тадэвуш Кундзіч, рымска-каталіцкі дзяяч, навуковец
• 1795 — Фрыдрых Вільгельм IV, прускі кароль з дынастыі Гагенцалераў (1840—1861)
• 1814 — Міхаіл Лермантаў, расейскі паэт
• 1841 — Сава Мамантаў, расейскі прадпрымальнік і мецэнат
• 1844 — Фрыдрых Ніцшэ, нямецкі філёзаф
• 1885 — Аляксандар Асаткін-Уладзімерскі, савецкі партыйны і дзяржаўны дзяяч, першы сакратар Камуністычнай партыі Беларусі
• 1885 — Ёганэс Свэйнсан К’ярваль, ісьляндзкі мастак
• 1909 — Сяргей Ракіта, беларускі паэт
• 1915 — Іцхак Шамір, прэм’ер-міністар Ізраілю
• 1920 - Марыё П’юза, амэрыканскі пісьменьнік італьянскага паходжаньня, аўтар раману "Хросны бацька"
• 1931 — Генрых Шумскі, беларускі скульптар
• 1936 — Мікола Гіль, беларускі пісьменьнік, брат Ніла Гілевіча
• 1962 — Сяргей Абламейка, беларускі гісторык, журналіст і пісьменьнік.
• 1968 — Дыд’е Дэшам, францускі футбаліст і трэнэр
• 1975 — Павал Майкоў, расейскі актор тэатру і кіно
• 1979 — Пол Ўільям Робінсан, ангельскі футбаліст, брамнік клюбу «Блэкбэрн Ровэрз»
• 1979 — Аляксей Чубат, беларускі паэт

Сьмерці

• 1389 — Урбан VI, папа рымскі
• 1611 — Ян Пётар Сапега, вайсковы дзяяч Вялікага Княства Літоўскага, удзельнік інтэрвэнцыі Рэчы Паспалітай у Маскоўскую дзяржаву
• 1817 — Тадэвуш Касьцюшка, герой нацыянальна-вызваленчага руху ў Рэчы Паспалітай і ў ЗША
• 1820 — Карл Філіп цу Шварцэнбэрг, аўстрыйскі фэльдмаршал і генэралісімус часоў напалеонаўскіх войнаў
• 1917 — Мата Хары, самая знакамітая шпіёнка Першай сусьветнай вайны
• 1919 — Леанард Іваноўскі, расейскі гаспадарчы і грамадзкі дзяяч
• 1959 — Сьцяпан Бандэра, палітычны дзяяч, ідэоляг украінскага нацыянальнага руху, кіраўнік Арганізацыі ўкраінскіх нацыяналістаў
• 1989 — Даніла Кіш, выбітны сэрбскі паэт, празаік, драматург, перакладнік расейскай, францускай і вугорскай літаратуры

Сьвяты

• Беларусь — Дзень работнікаў фармацаўтычнай і мікрабіялягічнай прамысловасьці (з 1998 году)
• Бразылія — Дзень настаўніка
• Кітай — Сьвята сярэдзіны восені