14 студзеня

14 сту́дзеня — 14-ы дзень году паводле Грыгарыянскага календару. Да канца году застаецца 352 дні (351 у невысакосным годзе).

Падзеі

• 1582 — падпісаньне Ям-Запольскае мірнае дамовы, якой завершылася Інфлянцкая вайна
• 1873 — распачаўся рух цягнікоў на лініі Менск — Вялейка
• 1918 — на бальшавіцкага дзеяча Леніна быў зьдзейсьнены першы замах
• 1919:
  • Гомель занялі бальшавікі
  • распачалася Польска-савецкая вайна
• 1923 — зачыненая заходнебеларуская газэта «Наша будучыня»
• 1927 — паліцыя Польскае Рэспублікі арыштавала сяброў беларускае Грамады, у тым ліку Браніслава Тарашкевіча
• 1944 — вёска Ала спаленая фашыстамі разам з 1758 жыхарамі
• 1953 — Ёсіп Броз Ціта стаў першым прэзыдэнтам Югаславіі
• 1962 — увод у эксплюатацыю нафтаправоду «Дружба»
• 1982 — заснаваня польская газэта Rzeczpospolita
• 1989 — у Вільні на II Вальным сойме беларускіх суполак заснавалі Канфэдэрацыю беларускіх моладзевых суполак (66 арганізацыяў)
• 1992 — Беларусь усталявала дыпляматычныя адносіны з Даніяй і Нарвэгіяй. Беларусь прызналі больш за 60 краінаў сьвету
• 1993 — Беларусь усталявала дыпляматычныя дачыненьні са Славаччынай
• 1995 — у Нясьвіжы адкрыўся гістарычна-краязнаўчы музэй
• 2000 — былы міністар сельскай гаспадаркі Васіль Лявонаў пакараны 4 гадамі калёніі з канфіскацыяй маёмасьці
• 2010 — на «Менск-Арэне» адбыўся першы афіцыйны матч у рамках КХЛ
• 2011 — футбольны клюб «Гарадзея» атрымаў пасьведчаньне аб дзяржаўнай рэгістрацыі й стаў прафэсійным футбольным клюбам

Нараджэньні

• 1771 — Жан-Люі-Эбэнэзэр Рэнье, францускі дывізійны генэрал, удзельнік Напалеонаўскіх войнаў
• 1789 — Юзаф Главацкі, беларускі жывапісец, гравік і тэатральны мастак
• 1836 — Анры Фантэн-Лятур, францускі мастак і літограф
• 1841 — Бэрта Марызо, француская мастачка
• 1875 — Альбэрт Швайцэр, нямецкі тэоляг, філёзаф, музыкант і ўрач, ляўрэат Нобэлеўскай прэміі міру (1952)
• 1892 — Мартын Німёльлер, нямецкі пратэстанцкі дзяяч
• 1893 — Канстанцыя Буйло, беларуская паэтка
• 1894 — Пятро Юргялевіч, беларускі мовазнавец і аўтар «Нарысу сучаснай беларускай мовы з гістарычнымі камэнтарамі» (1958)
• 1896 — Джон Дос Пасас, амэрыканскі пісьменьнік партугальскага паходжаньня
• 1916 — Уладзіслаў Чарняўскі, беларускі ксёндз
• 1920 — Мікола Аўрамчык, беларускі паэт
• 1925 — Юкіё Місыма, японскі пісьменьнік, драматург.
• 1926 — Янка Філістовіч, удзельнік антысавецкага падпольнага руху
• 1938 — Аляксандар Дубко, старшыня Гарадзенскага аблвыканкаму, Герой Беларусі
• 1939 — Васіль Пятровіч Шаранговіч, народны мастак Беларусі, творца ў галіне кніжнай і станкавай графікі
• 1941 — Мілан Кучан, першы прэзыдэнт Славеніі
• 1942 — Вера Вярба, беларуская паэтка
• 1943 — Марыс Янсанс, латыскі дырыгент
• 1944 — Міхаіл Барздыка, беларускі графік
• 1948:
  • Навум Гальпяровіч, беларускі журналіст і паэт
  • Міклаш Нэмэт, вугорскі палітык, апошні прэм’ер-міністар Вугорскай народнай рэспублікі
• 1965 — Шаміль Басаеў. дзяяч чачэнскага незалежніцкага руху
• 1972 — Алесь Лагвінец. беларускі грамадзка-палітычны дзяяч, палітоляг, перакладнік, выкладнік
• 1974 — Кэвін Дзюранд, канадзка-амэрыканскі актор
• 1980 — Андрэй Курэйчык, беларускі і расейскі сцэнарыст, актор
• 1982 — Віктар Вальдэс, гішпанскі футбольны брамнік
• 1984 — Мія Мартына, канадзкая сьпявачка інуіцкага паходжаньня
• 1986:
  • Яан Кабай, францускі футбаліст
  • Уля Тойванэн, швэдзкі футбаліст фінскага паходжаньня
• 1992 — Арцём Цяплоў, беларускі футбаліст
• 1995 — Яўген Мілеўскі, беларускі футбаліст

Сьмерці

• 1236 — Сьвяты Сава, адзін з самых шанаваных сьвятых Сэрбскай праваслаўнай царквы, вядомы рэлігійны, культурны і палітычны дзяяч свайго часу
• 1644 — Самуіл Рагаля, друкар Віленскага праваслаўнага брацтва, арганізатар першай друкарні ў Малдове
• 1742 — Эдмунд Галей, ангельскі астраном, геафізык, матэматык, мэтэароляг і фізык, вядомы ў першую чаргу за вылічэньне арбіты Камэты Галея
• 1788 — Франсуа Жазэф Поль дэ Грас, францускі адмірал, удзельнік войны за незалежнасьць ЗША
• 1853 — Міхал Ромэр, грамадзка-палітычны дзяяч
• 1867 — Жан Агюст Дамінік Энгр, францускі мастак, прадстаўнік стылю нэаклясыцызм
• 1886 — Руф Ігнацьеў, гісторык, археоляг, этнограф, музыказнавец
• 1898 — Льюіс Кэрал, брытанскі пісьменьнік і матэматык
• 1938 — Анатоль Пепяляеў, расейскі антысавецкі дзяяч
• 1947 — Вацлаў Міхневіч, беларускі і летувіскі архітэктар, прадстаўнік нэаготыкі
• 1957 — Гамфры Богарт, амэрыканскі кінаактор
• 1958 — Сяргей Вышалескі, савецкі эпізаатоляг
• 1977 — Анаіс Нін, амэрыканская і француская пісьменьніца, вядомая сваімі эратычнымі раманамі і дзёньнікам
• 1978 — Курт Гёдэль, амэрыканскі матэматык
• 2005 — Браніслаў Плотнікаў, беларускі мовазнавец
• 2015 — Мікалай Тарасюк, беларускі разьбяр, Народны майстар Рэспублікі Беларусь
• 2021 — Леанід Шчамялёў, народны мастак Беларусі

Сьвяты

• Стары Новы год. Ён адзначаецца паводле юліянскага календара, або паводле старога стылю.