Леанід Шчамялёў
Леанід Дзьмітрыевіч Шчамялёў (нар. 5 лютага 1923 году, Віцебск, БССР — 14 студзеня 2021[1], Менск, Беларусь) — народны мастак Беларусі, заслужаны дзяяч мастацтваў Беларусі, ляўрэат дзяржаўнай прэміі Беларусі.
Леанід Шчамялёў | |
 | |
| Дата нараджэньня | 5 лютага 1923 |
|---|---|
| Месца нараджэньня | |
| Дата сьмерці | 14 студзеня 2021 (97 гадоў) |
| Месца сьмерці | |
| Месца пахаваньня | |
| Месца вучобы | |
| Занятак | маляр, прафэсар унівэрсытэту |
| Месца працы | |
| Сябра ў | Беларускі саюз мастакоў |
| Жанры | пэйзаж і натурморт[d] |
| Плынь | рэалізм[d] |
| Узнагароды |        |
Жыцьцяпіс
рэдагавацьНарадзіўся ў Віцебску. У юнацтве займаўся конным спортам. Пасьля 7 клясы паступіў у заводзкую навучальню і быў разьмеркаваны на абутковую фабрыку.
У канцы чэрвеня 1941 году бацьку мабілізавалі ў Чырвоную армію (зьнік без вестак). Леанід з маці і сястрой пакінулі Віцебск, эшалёнам выправіліся ў Маскву. Адтуль іх накіравалі ў Іванава, а пасьля ў Сямёнаў Горкаўскай вобласьці, дзе Леаніда прызвалі ў войска. У палкавой школе ў Марыйскай АССР вывучылі на камандэра адзьдзяленьня пехацінцаў. У 19-гадовым узросьце ён трапіў на фронт. Удзельнік бітвы на Курскай дузе (1943), вызваленьня Ўкраіны, у баях за Мазыр быў цяжка паранены. У шпіталі напісаў рапарт у Маскву аб пераводзе ў кавалерыю і атрымаў дазвол, да канца вайны ў сяржанцкім званьні праслужыў на поўдні Украіны, у 4-м гвардзейскім Кубанскім казачым кавалерыйскім корпусе[2].
Пасьля дэмабілізацыі на год затрымаўся звыштэрмінова ў Бабруйску, а ў 1947 годзе паступіў у Менскую мастацкую навучальню, якую скончыў у 1952 годзе. Затым працягнуў навучантне ў Беларускім тэатральна-мастацкім інстытуце (цяпер Беларуская дзяржаўная акадэмія мастацтваў). Вучыўся ў народнага мастака Віталя Цьвіркі, скончыў інстытут у 1959 годзе. Пасьля сьмерці настаўніка пераехаў у ягоную майстэрню[3].
Сябра Саюзу мастакоў БССР (з 1964; цяпер Беларускі саюз мастакоў).
Выкладаў у Менскай мастацкай навучальні (1959—1966). Затым выкладнік у Рэспубліканскай школе-інтэрнаце па музыцы і выяўленчым мастацтве імя Ахрэмчыка І. А. (1968—1974), на архітэктурным факультэце Беларускага палітэхнічнага інстытуту (1975—1977, цяпер Беларускі нацыянальны тэхнічны ўнівэрсытэт)[4].
Памёр 14 студзеня 2021 году ў Менску. Пахаваны на Ўсходніх могілках Менску.
Творчасьць
рэдагавацьЛеанід Шчамялёў працаваў у розных жанрах станковага жывапісу. Ягоныя творы вылучаюцца свабоднай плястычнай манерай выкананьня з выкарыстаньнем гучнага колеру і сьвятлоценявых дынамічных эфэктаў, адсутнасьцю дэталізацыі, экспрэсіўнасьцю[5].
Тэма гераізму народу ў Другой сусьветнай вайне адлюстраваная ў карцінах «Цяжкія гады» (1965), «Маё нараджэньне» (1967), «Палявы трыбунал» (1974-75), «Генэрал Даватар» (1975), «Першы дзень міру» (1981) і інш[6].
Сярод карцінаў, прысьвечаных гістарычным асобам, дзеячам культуры і мастацтва: «Кастусь Каліноўскі» (1975), «Рэпін у Здраўнёве» (1980), «Леся Украінка» (1983) і інш[7].
Творы Шчамялёва захоўваюцца ў Нацыянальным мастацкім музэі Рэспублікі Беларусь, Музэі сучаснага выяўленчага мастацтва і мастацкага цэнтру «Жыльбел» ў Менску, фондах Саюзу мастакоў Беларусі і Міністэрства культуры Расеі, Трацьцякоўскай галерэі, абласных краязнаўчых музэях Беларуі і інш[8].
Узнагароды
рэдагаваць- Ордэн Айчыннай вайны 1 ступені
- Ордэн Айчыннай вайны 2 ступені
У 1993 годзе ўзнагароджаны мэдалём Францыска Скарыны, у 2001 годзе ордэнам Францыска Скарыны. Узнагароджаны мэдалём ВДНГ СССР.
Ганаровы грамадзянін Менску (2003)[9].
Крыніцы
рэдагаваць- ^ Памёр Леанід Шчамялёў, Наша Ніва, 14-01-2021
- ^ Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 17: Хвінявічы — Шчытні / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 2003. — Т. 17. — 512 с.
- ^ Леонид Щемелёв. Сост. А. Прилипко. Минск: «Хелмон», 1998. 2000 экз. 126 с, цв. ил. Текст на русском, белорусском, английском языках (Альбом, большой формат).
- ^ Мастак Леанід Шчамялёў: 90 гадоў — як адзін дзень. «Наша Ніва» (24 студзеня 2018).
- ^ Яўгенія Шыцька. Леанід Шчамялёў ― летапісец эпохі, пясняр прыгажосці. zviazda.by (24 студзеня 2021).
- ^ Крэпак Б. А. Леанід Шчамялёў. Мінск: «Беларусь», 1981. 56 с, цв. ил.
- ^ Леанід Шчамялёў. Мінск, 2002. Склад. С. Шчамялёва. 195 экз. 64 с.
- ^ Яўгенія Шыцька. Леанід Шчамялёў ― летапісец эпохі, пясняр прыгажосці. zviazda.by (24 студзеня 2021).
- ^ Постановление № 13 Высшего Государственного Совета Союзного государства «О присуждении премий Союзного государства в области литературы и искусства за 2009—2010 годы» (Принято 10 декабря 2009 года), https://www.lawmix.ru/abrolaw/1573
 |
Гэта — накід артыкула пра біяграфію асобы. Вы можаце дапамагчы Вікіпэдыі, пашырыўшы яго. |