Марыс Янсанс

Марыс Янсанс
	Марыс Янсанс
Дата нараджэньня	14 студзеня 1943
Месца нараджэньня	Рыга, Райхскамісарыят Остлянд;
Дата сьмерці	1 сьнежня 2019[…] (76 гадоў)
Месца сьмерці	Санкт-Пецярбург, Расея;
Прычына сьмерці	сардэчнае захворваньне[d]
Месца пахаваньня	Літаратарскія масткі[d];
Грамадзянства	СССР,; Латвія
Месца вучобы	Санкт-Пецярбурская кансэрваторыя[d]; Венскі ўнівэрсытэт музыкі і выканальніцкага мастацтва;
Прафэсія	Дырыгент
Навуковая сфэра	дырыгаваньне[d] і музыка
Месца працы	Каралеўскі аркестр Кансертгебау[d]; Bavarian Radio Symphony Orchestra[d]; Pittsburgh Symphony Orchestra[d]; Oslo Philharmonic[d];
Сябра ў	Венскі філарманічны аркестр[d] і Берлінскі філарманічны аркестр[d]
Жанры	клясычная музыка
Інструмэнты	фартэпіяна і арган[d]
Лэйблы	EMI[d]
Бацька	Арвідс Янсанс[d]
Узнагароды	; ; залаты знак «За заслугі перад горадам Венай»[d] (15 студзеня 2007) Spellemann Award for classical record of the year[d] (1981) Oslo City Culture Award[d] (1993) Spellemann Award for classical record of the year[d] (1990) Spellemann Award for choir record of the year[d] (1993) Spellemann Award for choir record of the year[d] (1995) ганаровы знак «За заслугі перад Санкт-Пецярбургам»[d] (31 сакавіка 2013) музычная прэмія Леані Сонінг[d] (2018) прэмія Эрнста фон Сіменса[d] (2013) мэдаль Ганса фон Бюлава[d] (2003) прэмія Echo Klassik дырыжору года[d] (2007)
	Марыс Янсанс у Вікісховішчы

Ма́рыс Я́нсанс (Mariss Jansons) (14 студзеня 1943 — 30 лістапада 2019) — латыскі і расейскі дырыгент.

Біяграфія

Сын дырыжoра Арвіда Янсанса. Яго матуля, сьпявачка Іраіда Янсонэ, габрэйка з паходжаньня, нарадзіла яго ў Рызе.

У 1956 годзе Марыс паступіў у Ленінградзкую Кансэрваторыю, дзе навучаўся йгры на фартэпіяна й дырыґаваньня. У 1969 працягваў навучаньне ў Вене ў Ганса Свароўскага і ў Зальцбургу ў Гэрбэрта фон Караяна.

У 1973 Марыс Янсанс быў прызначаны другім дырыжoрам Ленінградзкага Філярманічнага аркестру (сёньня Санкт-Пецярбурскі Філярманічны аркестар). Ад 1979 да 2000 быў галоўным дырыжoрам Філярманічнага аркестра ў Осла, Нарвэгія.

У красавіку 1996 году ў Осьлё Марыс Янсанс ледзь не памёр ад інфаркту міякарда падчас прадстаўленьня опэры Багема Джакама Пуччыні. Акрамя нарвэскага аркестру ў розны час кіраваў таксама Лёнданскім сымфанічным аркестрам, Пітсбурскім сымфанічным аркестрам і Сымфанічным аркестрам Баварскага Радыё.

Ад 1 верасьня 2004 году Марыс Янсанс зьяўляецца шостым па ліку галоўным дырыжoрам Каралеўскага аркестра Канцэртгебаў у Амстэрдаме, ягоным папярэднікам быў Рыкарда Шайі.

У 2006 дырыгаваў навагоднім канцэртам у Вене. У канцэртным сэзоне 2005-2006 дырыґаваў цыклем канцэртаў, прысьвечаных стагодзьдзю Шастаковіча.

Вонкавыя спасылкі

^ Sumrall H. Mariss Jansons // Encyclopædia Britannica (анг.)
^ Mariss Jansons // Энцыкляпэдыя Бракгаўза (ням.)
^ Mariss Jansons // Munzinger Personen (ням.)
^ Zum Tod von Mariss Jansons Ein Dirigent von Weltruhm — Deutschlandfunk Kultur, 2019.
^ Conductor emeritus Mariss Jansons 1943-2019 — Каралеўскі аркестр Кансертгебау, 2019.
^ ^а ^б Mensenlinq // Mensenlinq
^ Le chef d’orchestre letton Mariss Jansons est mort (фр.) // Le Monde / J. Fenoglio — Paris: Société éditrice du Monde, 2019. — ISSN 0395-2037; 1284-1250; 2262-4694
^ Mariss Jansons — France Musique.
^ https://www.theguardian.com/music/2019/dec/01/mariss-jansons-obituary
^ https://www.nytimes.com/2019/12/02/arts/music/mariss-jansons-dead.html
^ ^а ^б Нацыянальная служба Чэскай рэспублікі
^ https://www.wienerphilharmoniker.at/orchestra/philharmonic-journal/blogitemid/1307
^ https://www.berliner-philharmoniker.de/en/titelgeschichten/20172018/jansons-75/
^ https://www.francemusique.fr/personne/mariss-jansons

[_ebd29e5716f6c965-1] Sumrall H. Mariss Jansons // Encyclopædia Britannica (анг.)

[_03bf4d2fd1de7b0e-2] Mariss Jansons // Энцыкляпэдыя Бракгаўза (ням.)

[_c264ea6ba606a6e1-3] Mariss Jansons // Munzinger Personen (ням.)

[_215c23d0b897d23d-4] Zum Tod von Mariss Jansons Ein Dirigent von Weltruhm — Deutschlandfunk Kultur, 2019.

[_a927157ba82a4f03-5] Conductor emeritus Mariss Jansons 1943-2019 — Каралеўскі аркестр Кансертгебау, 2019.

[_51bd9297c4fc3fec-6] а ^б Mensenlinq // Mensenlinq

[_54245cb413736110-7] Le chef d’orchestre letton Mariss Jansons est mort (фр.) // Le Monde / J. Fenoglio — Paris: Société éditrice du Monde, 2019. — ISSN 0395-2037; 1284-1250; 2262-4694

[_182e6e0bcca3e78b-8] Mariss Jansons — France Musique.

[_78d6e09f89c526a3-9] ttps://www.theguardian.com/music/2019/dec/01/mariss-jansons-obituary

[_aad295917f45837b-10] ttps://www.nytimes.com/2019/12/02/arts/music/mariss-jansons-dead.html

[_6061c0a5b827d389-11] а ^б Нацыянальная служба Чэскай рэспублікі

[_f10dcf86bf992463-12] ttps://www.wienerphilharmoniker.at/orchestra/philharmonic-journal/blogitemid/1307

[_c6d1d194c9f478ef-13] ttps://www.berliner-philharmoniker.de/en/titelgeschichten/20172018/jansons-75/

[_43bdb9be00607efb-14] ttps://www.francemusique.fr/personne/mariss-jansons

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

Марыс Янсанс

Дата нараджэньня	14 студзеня 1943(1943-01-14)^[1]^[2]^[3]
Месца нараджэньня	Рыга, Райхскамісарыят Остлянд
Дата сьмерці	1 сьнежня 2019(2019-12-01)^[4]^[5]^[6]^[…] (76 гадоў)
Месца сьмерці	Санкт-Пецярбург, Расея^[7]^[8]
Прычына сьмерці	сардэчнае захворваньне^[d]^[9]^[10]
Месца пахаваньня	Літаратарскія масткі^[d]
Грамадзянства	СССР, Латвія
Месца вучобы	Санкт-Пецярбурская кансэрваторыя^[d] Венскі ўнівэрсытэт музыкі і выканальніцкага мастацтва
Прафэсія	Дырыгент
Навуковая сфэра	дырыгаваньне^[d]^[11] і музыка^[11]
Месца працы	Каралеўскі аркестр Кансертгебау^[d]^[6] Bavarian Radio Symphony Orchestra^[d] Pittsburgh Symphony Orchestra^[d] Oslo Philharmonic^[d]
Сябра ў	Венскі філарманічны аркестр^[d]^[12] і Берлінскі філарманічны аркестр^[d]^[13]
Жанры	клясычная музыка
Інструмэнты	фартэпіяна і арган^[d]
Лэйблы	EMI^[d]
Бацька	Арвідс Янсанс^[d]^[14]
Узнагароды	залаты знак «За заслугі перад горадам Венай»^[d] (15 студзеня 2007) Spellemann Award for classical record of the year^[d] (1981) Oslo City Culture Award^[d] (1993) Spellemann Award for classical record of the year^[d] (1990) Spellemann Award for choir record of the year^[d] (1993) Spellemann Award for choir record of the year^[d] (1995) ганаровы знак «За заслугі перад Санкт-Пецярбургам»^[d] (31 сакавіка 2013) музычная прэмія Леані Сонінг^[d] (2018) прэмія Эрнста фон Сіменса^[d] (2013) мэдаль Ганса фон Бюлава^[d] (2003) прэмія Echo Klassik дырыжору года^[d] (2007)
Марыс Янсанс у Вікісховішчы