Вікіпэдыя

Тэўда (імя)

Тэўда (Тэўць), Тоўт (Толт, Тоўць), Доўда (Даўда), Доўт (Доўць) — мужчынскае імя і вытворнае ад яго прозьвішча.

Паходжаньне рэдагаваць

Асноўны артыкул: Імёны ліцьвінаў

Тэўда або Тэўта, пазьней Тэўт або Дэўт, Таўт або Даўт (Theudo, Theuto, Teudo, Teuto, Teuth[1], Deut, Taut, Daut[2]) — імя германскага паходжаньня[3]. Паводле менскага дасьледніка Алёхны Дайліды, які разьвівае германскую (перадусім усходнегерманскую) этымалёгію імёнаў літоўскіх князёў і баяраў, фармант -тэўт- (-таўт-) (усходнегерманскія імёны Teutgerdis, Theudemir, Theudila, Witolt) паходзіць ад гоцкага theuda 'род, народ'[4].

Этымалягічны слоўнік старапольскіх асабовых імёнаў, выдадзены Польскай акадэміяй навук, адзначае гістарычнае бытаваньне ў Польшчы германскіх імёнаў Dedo (Ditus), Dedel (Dytyl), Dytusz, Teobald (Tybald), Tader (Deder, Dyter), Detleb, Detmar (Dzietmar), Teodricus (Teodericus, Thedricus, Ditrich, Dzidrzych), Teodaldi (Tedaldi)[5], Detwig, Detwin (Dytwin)[6], Kustołt[7], Lindetold[8].

У Прусіі бытавалі імёны Thawte (1357 год)[9], Tidiko / Tydeko / Tydeke / Tawtike[a] (1343, 1363, 1370 і 1409 гады)[11], Tautenne[b] (1391 год)[9], Tawdot[c] (1402 год)[9], Daugis[d] (1344 год)[17], Thideric[e] (1361 год)[19], Tawtewille / Teutewil / Tautewille[f] (1360, 1363 і 1379 гады)[21][9], Bitawte / Bytout[g] (1347 і 1396 гады)[23], Guntawt[h] (1400 год)[25], Jostaute[i] (1354 год)[27], Letaude[j] (1257 год)[29], Wiltaute / Wiltaut[k] (1315 і 1380 гады)[31][32].

У Курляндыі ўпамінаўся водца Toutegode[l] (1320 год)[34].

Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: в Еишишскомъ повете в бояр, въ Янъка а въ Довътя Доцевичов (8 чэрвеня 1495 году)[35]; а в Миколая а въ Янка а у Венслава Товтовичовъ (11 траўня 1501 году)[36]; в Мокреци чотыри чоловеки… а Якуб Толтовичь (1509 год)[37]; светковъ… а Белюна Довтевича (чэрвень 1514 году)[38]; на десятника Ейшишского на Товтя Монвиловича (каля 1514 году)[39]; Мац Товтовичъ (1528 год)[40]; Янко Довтович (1533—1535 гады)[41]; въ пенезяхъ Говена Тевтевича и отъ брата его Тютейка (26 ліпеня 1541 году)[42]; Петко Товтовичъ (12 лютага 1555 году)[43]; Bałtromiej Tawt (1621 год)[44]; панъ Станиславъ Товтовичъ (23 кастрычніка 1691 году)[45]; Michael Dowda (5 лістапада 1713 году)[46]; Lucia Dowdowna (23 кастрычніка 1718 году)[47]; Joannes Dawda (1 чэрвеня 1788 году)[48]; Bartłomiey Dełtowicz (1794 год)[49].

Носьбіты рэдагаваць

Таўтовічы і Таўцевічы — літоўскія шляхецкія роды[52].

Глядзіце таксама рэдагаваць

Заўвагі рэдагаваць

  1. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Theodicho (Thiediko)[10]
  2. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Teudin[12]
  3. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Teudotis[13] (Theudat[14], Theutadus, Teodatus[15])
  4. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Teugis[16]
  5. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Thiederic[18]
  6. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Theudowills[20]
  7. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Bitold[22]
  8. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Guntald[24]
  9. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Astald[26]
  10. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Letald[28]
  11. ^ Адзначалася германскае імя Wiltolt[30]
  12. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Theudigotho[33]

Крыніцы рэдагаваць

  1. ^ Kapff R. Deutsche Vornamen: mit den von ihnen abstammenden Geschlechtsnamen sprachlich erläutert. — Nürtingen am Neckar, 1889. S. 81.
  2. ^ Gottschald M. Deutsche Namenkunde: Unsere Familiennamen nach ihrer Entstehung und Bedeutung. — Berlin, 1971. S. 232.
  3. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1410—1411.
  4. ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 19.
  5. ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 7: Suplement. Rozwiązanie licznych zagadek staropolskiej antroponimii. — Kraków, 2002. S. 584.
  6. ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 34.
  7. ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 7: Suplement. Rozwiązanie licznych zagadek staropolskiej antroponimii. — Kraków, 2002. S. 346.
  8. ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 161.
  9. ^ а б в г Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 104.
  10. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1413.
  11. ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 104—105.
  12. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1414.
  13. ^ Anhang 3 Wörterbuch der gotischen Namen // Köbler G. Gotisches Wörterbuch. — Leiden — Köln, 1989.
  14. ^ Schonfeld M. Wörterbuch der altgermanischen personen-und völkernamen. — Heidelberg, 1911. S. 227.
  15. ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 68.
  16. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1431.
  17. ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 23.
  18. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1447.
  19. ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 105.
  20. ^ Gamillscheg E. Romania Germanica. Bd. 3: Die Burgunder, Schlußwort. — Berlin und Leipzig, 1936. S. 152.
  21. ^ Pierson W. Altpreußischer Namenkodex // Zeitschrift für Preußische Geschichte und Landeskunde. — Berlin, 1873. S. 725.
  22. ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule. T. III: Les noms de personnes contenus dans les noms de lieux. — Paris, 1985. P. 487.
  23. ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 19.
  24. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 710.
  25. ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 37.
  26. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 151.
  27. ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 40.
  28. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1000.
  29. ^ Pierson W. Altpreußischer Namenkodex // Zeitschrift für Preußische Geschichte und Landeskunde. — Berlin, 1873. S. 632.
  30. ^ Scheffler-Erhard C. Alt-Nürnberger Namenbuch. — Nürnberg, 1959. S. 16.
  31. ^ Pierson W. Altpreußischer Namenkodex // Zeitschrift für Preußische Geschichte und Landeskunde. — Berlin, 1873. S. 736.
  32. ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 118.
  33. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1430.
  34. ^ Švābe A. Latvia on the Baltic Sea. — Hanau, 1947. P. 26.
  35. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 6 (1494—1506). — Vilnius, 2007. P. 111.
  36. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 6 (1494—1506). — Vilnius, 2007. P. 265.
  37. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 8 (1499—1514). — Vilnius, 1995. P. 334.
  38. ^ Литовская метрика. Т. 1. — Петербург, 1903. С. 155.
  39. ^ Литовская метрика. Т. 1. — СПб., 1903. С. 157.
  40. ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 160.
  41. ^ Popisy wojskowe pospolitego ruszenia Wielkiego Księstwa Litewskiego (1524—1566). — Białystok, 2018. S. 30.
  42. ^ Акты издаваемые Виленской археографической комиссией. Т. 17. Акты Гродненского земского суда. — Вильна, 1890. С. 380.
  43. ^ Акты, издаваемые Виленской Комиссией для разбора древних актов. Т. 24. — Вильна, 1897. С. 187.
  44. ^ Rejestry popisowe pospolitego ruszenia szlachty Wielkiego Księstwa Litewskiego z 1621 r. — Warszawa, 2015. S. 66.
  45. ^ Акты, издаваемые Виленской Комиссией для разбора древних актов. Т. 24. — Вильна, 1897. С. 145.
  46. ^ Stakliškių Švč. Trejybės bažnyčia, 1711—1715 m. jungtuvių įrašai, Nepriklausomas virtualus archyvas GENMETRIKA
  47. ^ Stakliškių Švč. Trejybės bažnyčia, 1716—1719 m. jungtuvių įrašai, Nepriklausomas virtualus archyvas GENMETRIKA
  48. ^ Stakliškių Švč. Trejybės bažnyčia, 1787—1790 m. jungtuvių įrašai, Nepriklausomas virtualus archyvas GENMETRIKA
  49. ^ Ragauskaitė A. Kėdainiečių vyrų įvardijimo tendencijos XVIII a. Kėdainių istorijos šaltiniuose // Baltu filoloģija. T. 31, nr. 1, 2022. P. 82.
  50. ^ Опись документов Виленского центрального архива древних актовых книг. Вып. 4. ― Вильна, 1905. С. 1.
  51. ^ Опись документов Виленского центрального архива древних актовых книг. Вып. 5. ― Вильна, 1907. С. 53.
  52. ^ Сьпіс шляхецкіх родаў, прозьвішчы якіх пачынаюцца на Т, Згуртаваньне беларускай шляхты
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=Тэўда_(імя)&oldid=2461515»