Вікіпэдыя

Застаўд (імя)

Застаўд (Застальд, Зашталд, Зашталт), Жостаўд (Жосталт, Жажтаўт), Шэйстаўт — мужчынскае імя і вытворнае ад яго прозьвішча.

Застаўд
лац. Zastaŭt
Паходжаньне
Мова(-ы) германскія
Утворанае ад Zeiz + Taut
Іншыя формы
Варыянт(ы) Застальд, Зашталд, Зашталт, Жостаўд, Жосталт, Жажтаўт, Шэйстаўт
Зьвязаныя артыкулы
якія пачынаюцца з «Застаўд»

Паходжаньне

рэдагаваць
Асноўны артыкул: Імёны ліцьвінаў

Паводле менскага дасьледніка Алёхны Дайліды, які разьвівае германскую (перадусім усходнегерманскую) этымалёгію імёнаў літоўскіх князёў і баяраў, іменная аснова -zeiz- (германскія імёны Zeizman, Zeizmunt, Zeizrih) паходзіць ад германскага zeiz- 'прыгожы, прыемны'[1][a], а аснова -тэўд- (-дэўт-, -тыд-) (імёны ліцьвінаў Таўтвід, Таўтывіл, Таўтгерд; германскія імёны Teutwidis, Theudowills, Teutgerdis) — ад гоцкага þiuda[3], германскага þeudo[4] 'род, народ'[5]. Такім парадкам, імя Застаўд азначае «прыгожы род»[6].

Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: Saystod (23 красавіка 1398 году)[7]; Zastold cum Przezhgindo fratre germano (18 студзеня 1401 году)[8]; Zastold[9], Szastolt[10] (17 жніўня 1404 году); Szastoltone de Geydrothy (24 чэрвеня 1437 году)[11]; а Довкгвиду… Жастовт (1440—1492 гады)[12]; ad granicies Zastholthowicz, videlicet Joannis Casper (9 кастрычніка 1486 году)[13]; в Радунъском повете, шесть следов на имя Жостовтишки (22 траўня 1498 году)[14]; Janusco Zasthawthovycz, Chveczko Zasthawthovycz (30 ліпеня 1501 году)[15][16]; Janusko Zasthawthowicz, Chwieczko Zasthawthowicz (20 траўня 1503 году)[17]; в Богдана, а в Петька Жостовътовичовъ (27 ліпеня 1503 году)[18]; Жостовтовая удова (1528 год)[19]; у Высокодворскомъ повете теж дали есмо ему людей… а Юшка Жестовтовича (16 кастрычніка 1533 году)[20]; Жостовт Шиборович (1538 год)[21]; Мартину Жостолтовичу (25 чэрвеня 1551 году)[22]; Ягнежка Венславовна Шейстовтовича[23], з Жостовтовичъ[24], Матей Янъковичъ Жостовтовичъ[25] (1567 год); Petrus Zastold (15 сакавіка 1584 году)[26]; Войтехъ Жасталтовичъ, Валентый Жасталтовичъ (16 лістапада 1590 году)[27]; boyarowie Zosztołtowicze (1597 год)[28]; Mikołaj Zasztowtowicz Brozowski (14 ліпеня 1606 году)[29]; Jan Zasztowt (31 ліпеня 1655 году)[30]; Antonius Zasztoftt (7 студзеня 1715 году)[31]; Zasztołd (1802 год)[32]; Antoni Żaztowt (1815 год)[33][b].

Носьбіты

рэдагаваць

Заштаўты (Zasztowt) гербу Астоя — літоўскі шляхецкі род зь Віленскага, Лідзкага[43] і Троцкага паветаў[44].

Заштаўты (Zasztowt) — літоўскі шляхецкі род з ваколіцаў Сьвянцянаў[45].

Заштаўты (Zasztowt) гербу Павала — літоўскі шляхецкі род[46].

Зашталтовічы-Бразоўскія — літоўскі шляхецкі род[47].

У XVI ст. існавала сяло Жажтаўты (Жажтовты) у Жамойцкім старостве[48].

Заўвагі

рэдагаваць
  1. ^ Польска-летувіская аўтарка Юстына Вальковяк прызнае за найбольш адэкватнае тлумачэньне іменнай асновы -жос- зь летувіскай мовы žósti 'вымаўляць, казаць, гаварыць; ганіць, лаяць, абражаць (кагосьці)'[2] (не адзначаючы, аднак, часу першай фіксацыі адпаведнага слова з такімі значэньнямі ў летувіскіх слоўніках)
  2. ^ Таксама:
    • Сяст (адзначалася германскае імя *Sasto[34], *Sēst[35]): Войтехъ Сястовичъ (1567 год)[36];
    • Жастар: Минят Жастарович… Минят Жосторович (1537—1538 гады)[37];
    • Жостарт, Жаштарт: чоловековъ… а Жостортъ (1440—1492 гады)[38], Zasztart (1694—1697 гады)[39];
    • Засколт: Choma Zoskolt, kuniczny (1722 год)[40]

Крыніцы

рэдагаваць
  1. ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 23.
  2. ^ Walkowiak J. B. Litewskie nazwiska Polaków: słownik etymologiczno-frekwencyjny. — Poznań, 2019. S. 24.
  3. ^ Kremer D. Die Germanischen Personennamen in Katalonien // Estudis romànics. Nr. 14, 1972. S. 209.
  4. ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 34.
  5. ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 19.
  6. ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 23.
  7. ^ Codex epistolaris Vitoldi. — Cracoviae, 1882. P. 54.
  8. ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 37—38.
  9. ^ Codex epistolaris Vitoldi. — Cracoviae, 1882. S. 103.
  10. ^ Русско-ливонские акты. — СПб, 1868. С. 118.
  11. ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 1: 1387—1468. — Kraków, 1932. S. 168.
  12. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 32.
  13. ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 2: 1468—1501. — Kraków, 1939. S. 412.
  14. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 6 (1494—1506). — Vilnius, 2007. P. 179.
  15. ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 3: 1501—1507. — Kraków, 1948. S. 609.
  16. ^ Pergamentų katalogas. — Vilnius, 1980. P. 60.
  17. ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 3: 1501—1507. — Kraków, 1948. S. 644.
  18. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 5 (1427—1506). — Vilnius, 2014. P. 166.
  19. ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 83, 87.
  20. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 227 (8) (1533—1535). — Vilnius, 1999. P. 144.
  21. ^ Mackavičius A. Žemaitijos valsčių surašymas 1537—1538 m. — Vilnius, 2003. P. 355.
  22. ^ Грушевский А. С. Пинское Полесье. Т. 2. — К., 1903. С. 97.
  23. ^ Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 609.
  24. ^ Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 654, 657.
  25. ^ Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 656.
  26. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 276 (62) (1584, 1586, 1597). — Vilnius, 2010. P. 29.
  27. ^ Акты издаваемые Виленской археографической комиссией. Т. 18. — Вильна, 1891. С. 89.
  28. ^ Istorijos archyvas. T. 1: XVI amžiaus Lietuvos inventoriai. — Kaunas, 1934. P. 484.
  29. ^ Akta zjazdów stanów Wielkiego Księstwa Litewskiego. T. 2. — Warszawa, 2009. S. 160.
  30. ^ Akta zjazdów stanów Wielkiego Księstwa Litewskiego. T. 2. — Warszawa, 2009. S. 290, 291.
  31. ^ Stakliškių Švč. Trejybės bažnyčia, 1711—1715 m. jungtuvių įrašai, Nepriklausomas virtualus archyvas GENMETRIKA
  32. ^ Indeks nazwisk rodziców dzieci urodzonych w parafii (Nowe) Daugieliszki w latach 1800—1814
  33. ^ Jewie, Geneteka baza Polskiego Towarzystwa Genealogicznego
  34. ^ Casemir K., Ohainski U. Ortsnamen des Kreises Höxter. — Bielefeld, 2016. S. 319.
  35. ^ Meineke B. Die Ortsnamen des Kreises Paderborn. — Bielefeld, 2018. S. 384.
  36. ^ Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 998.
  37. ^ Mackavičius A. Žemaitijos valsčių surašymas 1537—1538 m. — Vilnius, 2003. P. 48, 232.
  38. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 33.
  39. ^ Maciejauskiene V. Lietuviu pavardziu susidarymas, XIII—XVIII a. — Vilnius, 1991. P. 239.
  40. ^ Историко-юридические материалы, извлеченные из актовых книг губерний Витебской и Могилевской, хранящихся в Центральном архиве в Витебске. Вып. 27. — Витебск, 1898. С. 261.
  41. ^ Опись документов Виленского центрального архива древних актовых книг. Вып. 1. ― Вильна, 1901. С. 147.
  42. ^ Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego. Spisy, tom I: Województwo wileńskie. XIV—XVIII wiek. — Warszawa, 2004. S. 461
  43. ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2016. S. 229, 873.
  44. ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2022. S. 456.
  45. ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2022. S. 213.
  46. ^ Гербоўнік беларускай шляхты. Т. 7. — Менск, 2020. С. 292.
  47. ^ Сьпіс шляхецкіх родаў, прозьвішчы якіх пачынаюцца на Б, Згуртаваньне беларускай шляхты
  48. ^ Спрогис И. Я. Географический словарь древней Жомойтской земли XVI столетия. — Вильна, 1888. С. 112.

Літаратура

рэдагаваць
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=Застаўд_(імя)&oldid=2584054»