Тэўтабад (імя)
Тэ́ўтабад, Таўбут (Табут, Цябот) — мужчынскае імя і вытворнае ад яго прозьвішча Цебут.
| Тэўтабад лац. Teŭtabad | |
| Teutobod Diebot | |
| Паходжаньне | |
|---|---|
| Мова(-ы) | германскія |
| Утворанае ад | Teuto + Bodo Teuto + Boto |
| Іншыя формы | |
| Варыянт(ы) | Таўбут, Табут, Цябот, Цебут |
| Зьвязаныя артыкулы | |
| якія пачынаюцца з «Тэўтабад» | |
Паходжаньне рэдагаваць
- Асноўны артыкул: Імёны ліцьвінаў
Тэўтабод, Тэўбод або Цябод (Teutobod, Teubod, Thiabod[a]) і Дзібот (Diebot) — імёны германскага паходжаньня[1][2]. Іменная аснова -тэўд- (-дэўт-, -тыд-) (імёны ліцьвінаў Таўтвід, Таўтывіл, Таўтгерд; германскія імёны Teutwidis, Theudowills, Teutgerdis) паходзіць ад гоцкага þiuda[3], германскага þeudo[4] 'род, народ'[5], аснова -буд- (-бод-) (імёны ліцьвінаў Будзівід, Будар, Будрых; германскія імёны Bodwidus, Buder, Boderich) — ад бургундзкага buda 'пасол, пасланьнік' або германскага bodo 'гаспадар', аснова -бут- (-бот-) (імёны ліцьвінаў Бутвід, Бутрык, Вільбут; германскія імёны Botvid, Butariks, Willebut) — ад усходнегерманскага but- з значэньнем 'корань, камель' (гепідзкае butilo 'камель')[6] або ад асновы -буд- (-бод-)[7]. Такім парадкам, імя Таўбут азначае «камель роду»[2]. Апроч таго, адзначалася германскае імя Taboth (Ta-both)[8].
Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: Raczkonis Thabuthovicz (20 студзеня 1433 году)[9]; Jakub Raczko Tabutowicz (1433—1440 гады)[10]; Кревское волости и Холхолское волости. Станку Тяботовичу чотыри чоловеки (1440—1492 гады)[11]; у Ошменьском повете… людеи… а Андрея Тябутовича (15 сьнежня 1517 году)[12]; Marek Łększa Janowiczowie Tabatowie (7 сьнежня 1611 году)[13]; панъ Адамъ Войтеховичъ Яновичъ Товъбутовичъ (23 чэрвеня 1691 году)[13]; pana Jana Alexieiowicza Tiebuta (20 траўня 1704 году)[14][b].
Носьбіты рэдагаваць
- Тэўтабад († каля 101 да н. э.) — водца тэўтонаў
- Таўбут[2] († каля 1413) — літоўскі баярын, меў сына Рачку
- Станька Цяботавіч — літоўскі баярын, які атрымаў наданьне ад вялікага князя Казімера
- Бернат Таўбутавіч — жыхар Жамойцкага староства, які ўпамінаецца ў 1537—1538 гадох[18]
На 1906 год існавала вёска Цябуты ў Себескім павеце Віцебскай губэрні[19].
Назву Цябуты маюць вёскі на гістарычных Ашмяншчыне і Меншчыне.
Глядзіце таксама рэдагаваць
Заўвагі рэдагаваць
Крыніцы рэдагаваць
- ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1425.
- ^ а б в Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 26.
- ^ Kremer D. Die Germanischen Personennamen in Katalonien // Estudis romànics. Nr. 14, 1972. S. 209.
- ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 34.
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 19.
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 16.
- ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 21.
- ^ Gottschald M. Deutsche Namenkunde: Unsere Familiennamen nach ihrer Entstehung und Bedeutung. — Berlin, 1982. S. 485.
- ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 94.
- ^ Dacewicz L. Antroponimia Białegostoku w XVII—XVIII wieku. — Białystok, 2001. S. 246.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 23.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 9 (1511—1518). — Vilnius, 2002. P. 382.
- ^ а б Акты, издаваемые Виленской Комиссией для разбора древних актов. Т. 24. — Вильна, 1897. С. 469.
- ^ Дук Д. Полацк і палачане (IX—XVIII стагодзьдзі). — Наваполацк: ПДУ, 2010. С. 172.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 73.
- ^ Rowell S. C. Acta primae visitationis diocesis vilnensis anno domini 1522 peractae. Vilniaus Kapitulos Archyvo Liber IIb atkūrimas. — Vilnius, 2015. P. 151.
- ^ Akta zjazdów stanów Wielkiego Księstwa Litewskiego. T. 2. — Warszawa, 2009. S. 303, 443.
- ^ Mackavičius A. Žemaitijos valsčių surašymas 1537—1538 m. — Vilnius, 2003. P. 436.
- ^ Список населенных мест Витебской губернии. Витебск, 1906. С. 378.