Тэўтабад (імя)

	Тэўтабад; лац. Teŭtabad
	Teutobod ; Diebot
Паходжаньне
Мова(-ы)	германскія
Утворанае ад	Teuto + Bodo ; Teuto + Boto
Іншыя формы
Варыянт(ы)	Таўбут, Дыбут, Табут, Цябот, Цебут
Зьвязаныя артыкулы
	якія пачынаюцца з «Тэўтабад»

Тэ́ўтабад, Таўбут (Табут, Цябот), Дыбут — мужчынскае імя і вытворнае ад яго прозьвішча Цебут.

Паходжаньне

Тэўтабод, Тэўбод або Цябод (Teutobod, Teubod, Thiabod^[a]) і Дзібот (Diebot) — імёны германскага паходжаньня^[1]^[2]. Іменная аснова -тэўд- (-дэўт-, -тыд-) (імёны ліцьвінаў Таўтвід, Таўтывіл, Таўтгерд; германскія імёны Teutwidis, Theudowills, Teutgerdis) паходзіць ад гоцкага þiuda^[3], германскага þeudo^[4] 'род, народ'^[5], аснова -буд- (-бод-) (імёны ліцьвінаў Будзівід, Будар, Будрых; германскія імёны Bodwidus, Buder, Boderich) — ад бургундзкага buda 'пасол, пасланьнік' або германскага bodo 'гаспадар', аснова -бут- (-бот-) (імёны ліцьвінаў Бутвід, Бутрык, Вільбут; германскія імёны Botvid, Butariks, Willebut) — ад усходнегерманскага but- з значэньнем 'корань, камель' (гепідзкае butilo 'камель')^[6] або ад асновы -буд- (-бод-)^[7]. Такім парадкам, імя Таўбут азначае «камель роду»^[2]. Апроч таго, адзначалася германскае імя Taboth (Ta-both)^[8].

Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: Raczkonis Thabuthovicz (20 студзеня 1433 году)^[9]; Jakub Raczko Tabutowicz (1433—1440 гады)^[10]; Кревское волости и Холхолское волости. Станку Тяботовичу чотыри чоловеки (1440—1492 гады)^[11]; у Ошменьском повете… людеи… а Андрея Тябутовича (15 сьнежня 1517 году)^[12]; Бернат Товбутович (1538 год)^[13]; Mika Dybutowicza (1580 год)^[14]; Marek Łększa Janowiczowie Tabatowie (7 сьнежня 1611 году)^[15]; панъ Адамъ Войтеховичъ Яновичъ Товъбутовичъ (23 чэрвеня 1691 году)^[15]; pana Jana Alexieiowicza Tiebuta (20 траўня 1704 году)^[16]^[b].

Носьбіты

Тэўтабад († каля 101 да н. э.) — водца тэўтонаў
Таўбут^[2] († каля 1413) — літоўскі баярын, меў сына Рачку
Станька Цяботавіч — літоўскі баярын, які атрымаў наданьне ад вялікага князя Казімера
Бернат Таўбутавіч — жыхар Жамойцкага староства, які ўпамінаецца ў 1538 годзе

На 1906 год існавала вёска Цябуты ў Себескім павеце Віцебскай губэрні^[21].

Назву Цябуты маюць вёскі на гістарычных Ашмяншчыне і Меншчыне.

Глядзіце таксама

Заўвагі

^ Паводле назвы мясцовасьці Thiabodingahem
^
Таксама:
- Стабут, Сьцябут (параўн.: Dawid Żminigajło Jawgiel, т. б. z Minigajła^[17]): homines… Sthabvth (23 красавіка 1449 году)^[18], въ Бутка Стебутовича землю (2 ліпеня 1493 году)^[19], nobiles… Olyechno Stabuthowycz (6 сьнежня 1522 году)^[20]

Крыніцы

^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1425.
^ ^а ^б ^в Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 26.
^ Kremer D. Die Germanischen Personennamen in Katalonien // Estudis romànics. Nr. 14, 1972. S. 209.
^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 34.
^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 19.
^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 16.
^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 21.
^ Gottschald M. Deutsche Namenkunde: Unsere Familiennamen nach ihrer Entstehung und Bedeutung. — Berlin, 1982. S. 485.
^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 94.
^ Dacewicz L. Antroponimia Białegostoku w XVII—XVIII wieku. — Białystok, 2001. S. 246.
^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 23.
^ Lietuvos Metrika. Knyga 9 (1511—1518). — Vilnius, 2002. P. 382.
^ Mackavičius A. Žemaitijos valsčių surašymas 1537—1538 m. — Vilnius, 2003. P. 203.
^ Sinkevičiūtė D. Nauji lietuvių dvikamieniai asmenvardžiai su atviraisiais pirmaisiais kamienais // Baltistica. T. 58, Nr. 2 (2023). P. 319.
^ ^а ^б Акты, издаваемые Виленской Комиссией для разбора древних актов. Т. 24. — Вильна, 1897. С. 469.
^ Дук Д. Полацк і палачане (IX—XVIII стагодзьдзі). — Наваполацк: ПДУ, 2010. С. 172.
^ Akta zjazdów stanów Wielkiego Księstwa Litewskiego. T. 2. — Warszawa, 2009. S. 303, 443.
^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 1: 1387—1468. — Kraków, 1932. S. 217.
^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 73.
^ Rowell S. C. Acta primae visitationis diocesis vilnensis anno domini 1522 peractae. Vilniaus Kapitulos Archyvo Liber IIb atkūrimas. — Vilnius, 2015. P. 151.
^ Список населенных мест Витебской губернии. Витебск, 1906. С. 378.

[1] Паводле назвы мясцовасьці Thiabodingahem

[22] Таксама:
Стабут, Сьцябут (параўн.: Dawid Żminigajło Jawgiel, т. б. z Minigajła^[17]): homines… Sthabvth (23 красавіка 1449 году)^[18], въ Бутка Стебутовича землю (2 ліпеня 1493 году)^[19], nobiles… Olyechno Stabuthowycz (6 сьнежня 1522 году)^[20]

[3] Стабут, Сьцябут (параўн.: Dawid Żminigajło Jawgiel, т. б. z Minigajła^[17]): homines… Sthabvth (23 красавіка 1449 году)^[18], въ Бутка Стебутовича землю (2 ліпеня 1493 году)^[19], nobiles… Olyechno Stabuthowycz (6 сьнежня 1522 году)^[20]

[2] Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1425.

[Dajlida-2019-26-3] а ^б ^в Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 26.

[4] Kremer D. Die Germanischen Personennamen in Katalonien // Estudis romànics. Nr. 14, 1972. S. 209.

[5] Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 34.

[6] Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 19.

[7] Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 16.

[8] Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 21.

[9] Gottschald M. Deutsche Namenkunde: Unsere Familiennamen nach ihrer Entstehung und Bedeutung. — Berlin, 1982. S. 485.

[10] Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 94.

[11] Dacewicz L. Antroponimia Białegostoku w XVII—XVIII wieku. — Białystok, 2001. S. 246.

[12] Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 23.

[13] Lietuvos Metrika. Knyga 9 (1511—1518). — Vilnius, 2002. P. 382.

[14] Mackavičius A. Žemaitijos valsčių surašymas 1537—1538 m. — Vilnius, 2003. P. 203.

[15] Sinkevičiūtė D. Nauji lietuvių dvikamieniai asmenvardžiai su atviraisiais pirmaisiais kamienais // Baltistica. T. 58, Nr. 2 (2023). P. 319.

[AVAK-1897-469-16] а ^б Акты, издаваемые Виленской Комиссией для разбора древних актов. Т. 24. — Вильна, 1897. С. 469.

[17] Дук Д. Полацк і палачане (IX—XVIII стагодзьдзі). — Наваполацк: ПДУ, 2010. С. 172.

[18] Akta zjazdów stanów Wielkiego Księstwa Litewskiego. T. 2. — Warszawa, 2009. S. 303, 443.

[19] Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 1: 1387—1468. — Kraków, 1932. S. 217.

[20] Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 73.

[21] Rowell S. C. Acta primae visitationis diocesis vilnensis anno domini 1522 peractae. Vilniaus Kapitulos Archyvo Liber IIb atkūrimas. — Vilnius, 2015. P. 151.

[23] Список населенных мест Витебской губернии. Витебск, 1906. С. 378.

[a]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[b]

[21]

[17]

[18]

[19]

[20]

Паходжаньне
Тэўтабад лац. Teŭtabad
Teutobod Diebot
Мова(-ы)	германскія
Утворанае ад	Teuto + Bodo Teuto + Boto
Іншыя формы
Варыянт(ы)	Таўбут, Дыбут, Табут, Цябот, Цебут
Зьвязаныя артыкулы
якія пачынаюцца з «Тэўтабад»