Срэбра
Срэ́бра (Ag, па-лацінску: argentum, ад англа-саксонскага sedlfor siolfur) Ag — хімічны элемэнт 11 групы пэрыядычнай сыстэмы (паводле старой клясыфікацыі — першай пабочнай падгрупы); атамны нумар 47. Бліскучы белы мэтал. Срэбра крыху цьвярдзейшае за золата. Срэбра — коўкі мэтал. Срэбра — высакародны мэтал. Срэбра больш хімічна актыўнае за золата і, магчыма, паляд. Срэбра мае найбольшую электраправоднасьць і цеплаправоднасьць сярод усіх мэталаў. Срэбра мае найменшы кантактны супор. Срэбра не акісьляецца на паветры і ў вадзе, але цямнее ў прысутнасьці азону, серкавадароднай кісьлі ці паветра з серкай. Срэбра вядомае са старажытнасьці. Яно згадваецца ў кнізе Роду. Археалягічныя знаходкі ў Малой Азіі і на астравах Эгейскага мора сьведчаць пра тое, што людзі навучыліся аддзяляць срэбра ад волава не пазьней за 3000 г да н. э. Адным з спосабаў атрыманьня срэбра зьяўляецца электроліз медзі. Срэбра ачышчаюць да 99,9%. Таксама існуе срэбра чысьцінёй да 99,999+%[1].
| |||||||||||||||||||
| Выгляд | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
бліскучы белы мэтал
| |||||||||||||||||||
| Агульная інфармацыя | |||||||||||||||||||
| Назва, сымбаль, атамны нумар | Срэбра, Ag, 47 | ||||||||||||||||||
| Катэгорыя элемэнту | Пераходныя мэталы | ||||||||||||||||||
| Група, пэрыяд, блёк | 11, 5, d | ||||||||||||||||||
| Адносная атамная маса | 107,8682 г·моль−1 | ||||||||||||||||||
| Канфігурацыя электронаў | [Kr] 4d10 5s1 | ||||||||||||||||||
| Электронаў у абалонцы | 2, 8, 18, 18, 1
| ||||||||||||||||||
| Фізычныя ўласьцівасьці | |||||||||||||||||||
| Шчыльнасьць (пры п. т.) | 10,50 г·см−3 | ||||||||||||||||||
| Тэмпэратура плаўленьня | 961,78 °C | ||||||||||||||||||
| Тэмпэратура кіпеньня | 2162 °C | ||||||||||||||||||
| Цеплаправоднасьць | (300 K) 430 Вт·м−1·K−1 | ||||||||||||||||||
| Уласьцівасьці атама | |||||||||||||||||||
| Ступені затляненьня | +1, +2 | ||||||||||||||||||
| Найбольш стабільныя ізатопы | |||||||||||||||||||
| Асн. артыкул: ізатопы | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
Прыродныя крыніцы
рэдагавацьРазам з цынай, ртуцьцю, антымонам, аршэньнікам, срэбра — важны элемэнт для патрэб чалавецтва. Паводле распаўсюджанасьці ў зямной кары займае 67-е месца сярод элемэнтаў. Самароднае срэбра і яго мінэралы (аргэніт Ag2S і кэраргірыт AgCl) — рэдкія, асноўная маса срэбра атрымліваецца пры дабываньні іншых мэталаў: руд волава, руд волава з цынкам, медзі, радовішчаў золата, медна-нікелевых руд. Сярод краінаў заходняга паўшар’я буйныя вытворцы срэбра — Мэксыка, ЗША, Канада ды Пэру.
Прымяненьне
рэдагавацьГістарычна срэбра выкарыстоўвалася для вырабу манэт ў шматлікіх краінах сьвету. Срэбра ўжываецца ў спэцыяльным хімічным абсталяваньні і апаратуры для харчовай прамысловасьці, у якасьці пакрыцьця дэталяў адказнага прызначэньня ў электроніцы і радыётэхніцы. Адным з асноўных прымяненьняў срэбра зьяўляецца выраб фотаматэрыялаў. Чыстае срэбра не таксічнае. Срэбра выкарыстоўваецца ў стаматалягічных стопках. Срэбра мае антысэптычны эфэкт і забівае мікраарганізмы, не прыносячы шкоды вышэйшым арганізмам. Важнае значэньне маюць стопкі срэбра. У ювэлірных і іншых вырабах, для якіх важны прыгожы выгляд, выкарыстоўваецца стэрлінг — стопак срэбра, які ўтрымлівае 92,5% срэбра, астатняе — медзь ці іншы мэтал.
Крыніцы
рэдагаваць- ^ CRC Handbook of chemistry and physics / edited by William M. Haynes. — 96th edition. — CRC press, 2015. — С. 4-33. — ISBN 1482260972
Літаратура
рэдагаваць- Казаков, Б. И. Осколки Луны : [О серебре]. — М.: 1991. — 140 с. — ISBN 5-07-001315-7
- Серабро // БЭ. — Мн.: 2002 Т. 14.
- Бабичев, А. П.; Бабушкина, Н. А.; Братковский, А. М. и др. Физические величины: Справочник / Под. ред. И. С. Григорьева, Е. З. Мейлихова. — М.: 1991. — С. 99.
Вонкавыя спасылкі
рэдагаваць- Mark Winter Silver (анг.) WebElements Periodic Table. The University of Sheffield.