Тэлюр

хімічны элемэнт з атамным нумарам 52

Тэлюр (па-лацінску: Tellurium) Teхімічны элемэнт 16 групы пэрыядычнай сыстэмы; атамны нумар 52. Халькаген. Паўправаднік. Упершыню выдзелены ў 1782 годзе Францам Мюлерам фон Райхенстайнам (Franz Muller von Reichenstein) у Габсбурскай манархіі (цяпер Румынія). Назва паходзіць ад лацінскага «tellus», што азначае «Зямля».

Антымон ← Тэлюр → Ёд
Se

Te

Po
Выгляд


Агульная інфармацыя
Назва, сымбаль, атамны нумар Тэлюр, Te, 52
Катэгорыя элемэнту Паўмэталы
Група, пэрыяд, блёк 16, 5, p
Адносная атамная маса 127,6 г·моль−1
Канфігурацыя электронаў [Kr] 4d10 5s25p4
Электронаў у абалонцы 2 8 18 18 6
Фізычныя ўласьцівасьці
Колер срэбны
Фаза Цьвёрдае цела
Шчыльнасьць (пры п. т.) 6,24 г·см−3
Тэмпэратура плаўленьня 722,66 K, 449,51 °C, 841,12 °F
Тэмпэратура кіпеньня 1261 K, 988 °C, 1810 °F
Удзельная цеплыня плаўленьня 17,5 кДж·моль−1
Структура крышталічнай краты trigonal
Магнэтызм дыямагнэтык
Электрычны супор 10-4Ω·м
Цеплаправоднасьць (300 K) 3 Вт·м−1·K−1
Хуткасьць гуку 2610 м/с
Модуль Юнга 43 ГПа
Цьвёрдасьць Моаса 2,25
Уласьцівасьці атама
Ступені затляненьня +6, +4, -2
Электраадмоўнасьць 2,1
Энэргіі іянізацыі 1-я: 869,0 кДж·моль−1
2-я: 1790 кДж·моль−1
Атамны радыюс 140 пм
Радыюс Ван дэр Ваальса 137 пм
Іншыя характарыстыкі
Нумар CAS 13494-80-9
Найбольш стабільныя ізатопы
Асн. артыкул: ізатопы тэлюра
іза % пэрыяд паўраспаду распад энэргія (МэВ) прадукты распаду
120Te 0,09% 120Te зьяўляецца стабільным пры 68 нэўтронах
122Te 2,55% 122Te зьяўляецца стабільным пры 70 нэўтронах
123Te 0,89% >=9,2·1016 гадоў β+ ? 123Sb
124Te 4,74% 124Te зьяўляецца стабільным пры 72 нэўтронах
125Te 7,07% 125Te зьяўляецца стабільным пры 73 нэўтронах
126Te 18,84% 126Te зьяўляецца стабільным пры 74 нэўтронах
128Te 31,74% >=2,4·1024 гадоў 2β- ? 128Xe
130Te 34,08% >=5·1023 гадоў β- ? 130Xe

Асноўныя мінэралы — калаверыт (AuTe2), алтаіт (PbTe) і інш. Зрэдку трапляецца ў самародным выглядзе. Запасы ў ЗША, Канадзе, Пэру, Японіі. Штогод здабываюць каля 220 тон тэлюру. Здабываюць галоўным чынам з адыходаў ад ачысткі медзі.

Тэлюр уваходзіць у склад стопка AgInSbTe, які выкарыстоўваецца для аптычных дыскаў.

Вонкавыя спасылкі

рэдагаваць