Кобальт

хімічны элемэнт з парадкавым нумарам 27

Кобальт (па-лацінску: Cobaltum) Co — хімічны элемэнт VIII групы пэрыядычнай сыстэмы; атамны нумар 27. Серабрыста-белы мэтал з слабым чырвоным адценьнем.

Жалеза ← Кобальт → Нікель


Co

Rh
Выгляд
цьвёрды бліскучы шэры мэтал
Агульная інфармацыя
Назва, сымбаль, атамны нумар Кобальт, Co, 27
Катэгорыя элемэнту Мэталы
Група, пэрыяд, блёк VIII, 4, d
Адносная атамная маса 58,9332 г·моль−1
Канфігурацыя электронаў [Ar] 4s2 3d7
Электронаў у абалонцы 2, 8, 15, 2
Фізычныя ўласьцівасьці
Фаза Цьвёрдае цела
Тэмпэратура плаўленьня 1768 K, 1495 °C, 2723 °F
Структура крышталічнай краты hexagonal close-packed
Уласьцівасьці атама
Ступені затляненьня 5, 4, 3, 2, 1, −1
Атамны радыюс 125 пм
Іншыя характарыстыкі
Нумар CAS 7440-48-4
Найбольш стабільныя ізатопы
Асн. артыкул: ізатопы
іза % пэрыяд паўраспаду распад энэргія (МэВ) прадукты распаду
56Co {сын.} 77,27 сут ε-захоп 4,566 56Fe
57Co {сын.} 271,79 сут ε-захоп 0,836 57Fe
58Co {сын.} 70,89 сут ε-захоп 2,307 58Fe
59Co 100% Кобальт зьяўляецца стабільным пры 32 нэўтронах.
60Co {сын.} 5,2714 годa β-, гама 2,824 60Ni

Па распаўсюджанасці ў зямной кары займае 34-е месца. Сустракаецца ў прыродзе заўсёды разам зь нікелем. Здабываюць у Дэмакратычнай Рэспубліцы Конга (40% сусьветнай здабычы, так званы кобальтавы пояс), Канадзе, Замбіі, Расеі (Урал, Кольскі паўвостраў), Бразыліі, Кубе.

Кобальтавыя фарбы выкарыстоўваліся яшчэ ў старажытнасьці. У горнай здабычы руда, якая ўтрымлівала кобальт, мела назву «kobold», што ў перакладзе з нямецкай мовы абазначала «руда гоблінаў». У 1735 годзе высьвятлілася, што з гэтай руды можна здабыць новы мэтал, які і атрымаў назву «kobold». Гэта быў першы мэтал, які быў выдзелены ў чыстым выглядзе са старажытнасьці.

Зараз кобальт часткова здабываецца з такіх руд, як кабальтыт (CoAsS). Але большасьць атрымліваецца з медных ды нікелевых руд у якасьці дадатковага прадукту.

Кобальт выкарыстоўваецца для вырабу магнітных, цьвёрдых ды высокаўстойлівых сплаваў. Сілікат кобальту ды алюмінат кобальту (II, CoAl2O4, кобальт сіні) надаюць адметны сіні колер шклу, фарбам ды іншым матэрыялам. Кобальт уваходзіць у склад Вітаміну B12.

Тэмпэратура плаўленьня кобальта 1495 °C[1][2].

Прыродны кобальт складаецца з аднаго ізатопа 59Co[3]. Сярод радыяактыўных ізатопаў найбольшы пэрыяд паўраспаду мае ізатоп 60Co (5,3 гадоў)[4]. Ён шырока выкарыстоўваецца ў прамысловасьці ў якасьці крыніцы гама-выпраменьнваньня.

  1. ^ The Element Cobalt (анг.) It's Elemental. Jefferson Lab. Праверана 19 кастрычніка 2020 г.
  2. ^ WebElements, https://www.webelements.com, accessed October 2020.
  3. ^ Аликберова Л. Ю. КОБАЛЬТ // Большая российская энциклопедия. Электронная версия (2016); https://web.archive.org/web/20201020203059/https://bigenc.ru/chemistry/text/2075823 Дата обращения: 19.10.2020
  4. ^ Cobalt. Encyclopædia Britannica (January 11, 2019). Праверана 19 кастрычніка 2020 г.

Вонкавыя спасылкі

рэдагаваць

  Кобальтсховішча мультымэдыйных матэрыялаў