Фтор, флёр[2] (па-лацінску: Fluorum) F — хімічны элемэнт VII групы пэрыядычнай сыстэмы; атамны нумар 9. Адносіцца да галягенаў.

Тлен ← Фтор → Нэон


F

Cl
Выгляд

Вадкі фтор пры звышнізкіх тэмпэратурах
Вадкі фтор пры звышнізкіх тэмпэратурах
Агульная інфармацыя
Назва, сымбаль, атамны нумар Фтор, F, 9
Катэгорыя элемэнту Немэталы
Група, пэрыяд, блёк 17, 2, p
Адносная атамная маса 18.998403163(6) г·моль−1
Канфігурацыя электронаў [He] 2s2 2p5
Электронаў у абалонцы 2, 7
Фізычныя ўласьцівасьці
Колер зеленавата-жоўты
Фаза газа
Шчыльнасьць (пры п. т.) 0.001696 г·см−3
Шчыльнасьць вадкасьці пры т. пл. 1,7 г·см−3
Тэмпэратура плаўленьня 53.63 K, -219.6 °C, -363.14° °F
Тэмпэратура кіпеньня 85.1 K, -188 °C, 306.49 °F
Удзельная цеплыня плаўленьня 0.2552 кДж·моль−1
Удзельная цеплыня выпарваньня 3.2698 кДж·моль−1
Цеплаправоднасьць (300 K) 0.0279 Вт·м−1·K−1
Уласьцівасьці атама
Ступені затляненьня −1
Электраадмоўнасьць 3.98
Энэргіі іянізацыі 1-я: 1681 кДж·моль−1
2-я: 3374 кДж·моль−1
3-я: 6050 кДж·моль−1
Атамны радыюс 57 пм
Кавалентны радыюс 72 пм
Радыюс Ван дэр Ваальса 135 пм
Іншыя характарыстыкі
Нумар CAS 7782-41-4
Найбольш стабільныя ізатопы
Асн. артыкул: ізатопы
іза % пэрыяд паўраспаду распад энэргія (МэВ) прадукты распаду
14F {сын.} каля 500 ёс ± 60 Эмісія пратонаў 3,2
15F {сын.} 4,557×10−22 сэк Эмісія пратонаў 1,48
16F {сын.} 1,139×10−20 сэк Эмісія пратонаў 0,536
17F {сын.} 64,49 сэк Э. з. 2,761 17O
18F {сын.} 109,771 хв Э. з. 1,656 18O
19F 100% 19F зьяўляецца стабільным пры 10 нэўтронах
20F {сын.} 11,07 сэк β- распад 7,025 20Ne
21F {сын.} 4,158 сэк β- распад 5,684 21Ne
22F {сын.} 4,23 сэк β- распад (менш чым у 11 % выпадкаў адначасова адбываецца эмісія нэўтронаў са спазьненьнем) 10,818 22Ne
23F {сын.} 2,23 сэк β- распад 8,48 23Ne
24F {сын.} 390 мкс β- распад (менш чым у 5,9 % выпадкаў адначасова адбываецца эмісія нэўтронаў са спазьненьнем) 13,49
25F {сын.} 80 мкс β- распад (у 23,1 % выпадкаў адначасова адбываецца эмісія нэўтронаў са спазьненьнем)
26F {сын.} 9,7 мкс β- распад (у 11 % выпадкаў адначасова адбываецца эмісія нэўтронаў са спазьненьнем)
27F {сын.} 5,0 мкс β- распад (у 77 % выпадкаў адначасова адбываецца эмісія нэўтронаў са спазьненьнем)
28F {сын.} менш за 40 нс выпрамяненьне нэўтронаў[1]
29F {сын.} 2,5 мкс β- распад адначасова з эмісіяй нэўтронаў са спазьненьнем
30F {сын.} невядома <260 нс β- распад адначасова з эмісіяй нэўтронаў са спазьненьнем
31F {сын.} менш за 250 нс β- распад, эмісія нэўтронаў са спазьненьнем

Шырока распаўсюджаны ў прыродзе. Асноўная крыніца фтору — флюарыт CaF2. Фтор зьяўляецца складовай часткай прыродных фасфатаў — апатытаў і фасфарытаў. Невялікая колькасьць фтору ўтрымліваецца ў прыродных водах. У расейска-беларускім слоўніку, выдадзеным у Менску ў 1993 годзе, элемэнт перакладаецца як «флёр»[2]. Упершыню злучэньні фтору выкарыстоўваліся ў 1670 годзе - багемскі дыямент (CaF2)[1]. Адкрыты ў 1886 годзе францускім хімікам Фэрдынандам Фрэдэрыкам Анры Майсанам (па-ангельску: Ferdinand Frederic Henri Moissan)[3].

Фтор мае адзін стабільны ізатоп 19F і шэраг радыяактыўных ізатопаў[4]. Ізатоп 18F атрымліваецца на цыклатроне і зьяўляецца асновай для радыёфармацэўтычных прэпаратаў (фтордэзоксіглюкозы, фторхаліна, фтора-PSMA)[5].

  1. ^ а б Fluorine (анг.) National Center for Biotechnology Information Праверана 1 кастрычніка 2020 г.
  2. ^ а б Расейска-беларускі хімічны слоўнік / Укладальнікі: А. Глушко, А. Стасевіч, А. Бокун. — Менск: Нацыянальная выдавецкая кампанія "Беларусь-тэхналёгія", 1993. — С. 32. — 1000 ас.
  3. ^ PubChem Element Summary for AtomicNumber 9, Fluorine (анг.). Royal Society of Chemistry. Праверана 1 кастрычніка 2020 г.
  4. ^ Isotopes of the Element Fluorine (анг.) It's Elemental
  5. ^ Позитронно-эмиссионная томография (ПЭТ) (рас.). РНПЦ Анкалогіі і медыцынскай радыялогіі ім. Н.Н.Аляксандрава. Праверана 1 кастрычніка 2020 г.

Вонкавыя спасылкі

рэдагаваць