Вайніслаў Савіч-Заблоцкі

Вайніслаў Савіч-Заблоцкі (15 сакавіка [ст. ст. 3 сакавіка] 1850, маёнтак Панчаны, Дзісенскі павет, Віленская губэрня (цяпер — Мёрскі раён Віцебскай вобласьці) — пасьля 1893, ?) (па-польску: Sawicz-Zabłocki, Wojnisław Kazimierz) — публіцыст, удзельнік вызваленчага руху. Адзін з пачынальнікаў рэвалюцыйнага дэмакратызму на Беларусі.

Вайніслаў Савіч-Заблоцкі
па-польску: Sawicz-Zabłocki, Wojnisław Kazimierz
Асабістыя зьвесткі
Псэўданімы	Грамадзянін зь Белай Русі, Paweł, Zawisza, Полоцкий Гаврило, Comte Soulima; крыптонім: W.K.S.S.Z.
Нарадзіўся	3 (15) сакавіка 1850 Панчаны[d], Дзісенскі павет, Віленская губэрня, Расейская імпэрыя
Памёр	1893 Санкт-Пецярбург, Расейская імпэрыя
Літаратурная дзейнасьць
Род дзейнасьці	пісьменьнік
Гады творчасьці	1868—1893
Жанр	паэт, празаік, публіцыст
Мова	беларуская мова і польская мова
Дэбют	«Праўдападобная гісторыя» (пол.) (1871)
Значныя творы	«Аповесць пра мае часы» (пол.) (1876),
Творы ў Вікікрыніцах
Творы на сайце Knihi.com
Вайніслаў Савіч-Заблоцкі ў Вікісховішчы

Жыцьцяпіс

Бацька, Канстанцін Станіслаў Вікенцьевіч. Маці, Станіслава Іванаўна з роду Сьвятаполк-Мірскіх (у архіўных дакумэнтах называецца Мірскай). Войслаў з маленства выхоўваўся ў дзеда Вікенція Заблоцкага ў маёнтку Мікалаева Гарадоцкага павету Віцебскай губэрні (цяпер Шумілінскі раён). Вучыўся ў Віленскай гімназіі й ва ўнівэрсытэтах Прагі, Ляйпцыгу, Страсбургу.

Далучыўся да руху нацыянальнага абуджэньня беларускага народа. Стваральнік і старшыня («галава») нацыянальна-асьветнага таварыства «Крывіцкі вязок» у Пецярбургу ў 1868 годзе. Суполку забаранілі, а Войслаў апынуўся пад наглядам паліцыі ў Варшаве. З 1875 за мяжою (Аўстра-Вугоршчына, Нямеччына, Эгіпет, Францыя, Бэльгія).

У 1887 вярнуўся на радзіму. Працаваў у рэдакцыі газэты «Виленский вестник» (1888-89). У 1889-91 жыў у маёнтку Губіна Лепельскага павету. З 1891 у Менску, пасьля ў Пецярбургу. Перапісваўся зь Янам Карловічам, Марыяй Канапніцкай, Аляксандрам Ельскім, Міхаілам Драгаманавым, Пятром Лаўровым і інш.

Творчасьць

Аўтар сатырычнай паэмы «Праўдападобная гісторыя», аповесьці «Каракозаў», драмы «Капернік» і інш. (1870—1873). У 1873 прыслаў у часопіс «Вестник Европы» беларускія вершы — «З чужбіны», «У роднай зямлі» і «Да перапёлкі». У паэме пра Беларусь пярэдадня 1863 «Аповесьць пра мае часы» (1876), аповесьці «Полацкая шляхта» (1885) і нарысе «Шчаслівейшая Марыся» (1892) шмат беларускамоўных і этнаграфічна-фальклёрных матэрыялаў. Выдаваў газэты на польскай і францускай мовах. Супрацоўнічаў у многіх францускіх, нямецкіх і польскіх газэтах і часопісах.

Яго рукапісная спадчына знаходзіцца ў бібліятэцы Ягелонскага ўнівэрсытэту ў Кракаве, Нацыянальнай бібліятэцы Варшавы, Цэнтральнай Бібліятэкі Акадэміі Навук Літвы ў Вільні, Дзяржаўным гістарычным архіве Літвы , Інстытуце расейскай літаратуры (Пушкінскі дом) Расейскай акадэміі навук ў Санкт-Пецярбурзе.

Рукапісы

• Wiersze drobne (ok. 1855-ok. 1895). па-беларуску: Дробныя вершы.
• Wiersze i drobne utwory prozą przesyłane Józefowi Ignacemu Kraszewskiemu w latach 1863—1886. па-беларуску: Вершы й дробныя творы пасланыя Язэпу Ігнацыю Крашэўскаму ў 1863—1886 гг.
• Adresy zbiorowe, listy i wiersze nadesłane Józefowi Bohdanowi Zaleskiemu na jubileusz 80. rocznicy urodzin i imienin w 1882 r. T.5, Życzenia nadesłane z Paryża i całej Francji. па-беларуску: Лісты й вершы прысланыя Язэпу Багдану Залесскаму на 80-ты юбілей нараджэньня.
• Fragment korespondencji rodziny Żulińskich z lat 1863—1891. T. 4, Reitzenheim — Żuliński. па-беларуску: Фрагмэнт ліставаньня сям'і Жулінскіх з 1863 па 1891 год.

Кнігапіс

Prawdopodobna historja : poemat ; Dwuwiersze i ucinki. — Warszawa,: J. Jaworski, 1871. — С. —. — 114 с. Mikołaja Kopernika życie obywatelskie w Polsce. — Wilno: Drukiem Józefa Zawadskiego, 1873. — 56 с. Powieść mych czasów przez Wojnisława Kazimierza hrabiego Sulimę z Białej Rusi : poemat. — 1876. — С. —. — 10 с. August Adler w Dreźnie Portret Wojnisława Kazimierza Sawicz-Zabłockiego : фотаздымак: 9.5×6 cm. — 15.IX.1879. — С. 2. Kobieta : odczyt. — Sambor: nakładem G. Kohna, 1880. — 25 с. Połocka szlachta: Powieść  (пол.) // Warta : czasopismo dla krytyki politycznej, społecznej i literackiej. — 1885. Kwiecień-grudzień. W.K.S.S.Z. Opowiadania Pawła Zawiszy. Opowiadanie piersze «Orłoloty» i «Pod konwojem». — Poznań: 1886. — С. —. К инциденту Наркевича-Иодко с Заблоцким-Савичем.  (рас.) // Минский листок : часопіс. — 11 октября 1891. — С. —. 3 чужбіны; У роднай зямлі; Да перапёлкі: (Вершы)  (бел.) // Беларусь : часопіс. — 1946. — № 4. 3 чужбіны; У роднай зямлі; Да перапёлкі: (Вершы)  (бел.) // Беларуская літаратура XIX ст. : Хрэстаматыя. — Мінск: 1971. Аўтабіяграфічны запіс...; Пісьмо ды М. М. Стасюлевіча; Прашэнні 1887-1891 гг. Пісьмо Кулакоўскага. // укладальнік Кісялёў, Г. В.; рэдактары: Барысенка, В. В., Мальдзіс, А. І. Пачынальнікі : з гісторыка-літаратурных матэрыялаў XIX ст. : дакументальны зборнік. — Мінск: Навука і тэхніка, 1977. — С. 451—462. 3 чужбіны; У роднай зямлі; Да перапёлкі: (Вершы)  (бел.) // Беларуская літаратура XIX ст. 2 выд. : Хрэстаматыя. — Мінск: 1988. Беларуская пея. «(В Парыжу, лета 1882, марця дня 19-а. Вайніслаў Казімір Савіч-Заблоцькій, польскі шляхціц-пан, а ў Гудаў грахф, быўшы галава Крывіцькага Вязку)».  (бел.) // Беларуская літаратура XVIII–XIX стагоддзяў : Зборнік тэкстаў. — Мінск: Беларускі дзяржаўны ўнівэрсытэт, філялягічны факультэт, Кафедра гісторыі беларускай літаратуры, 2000. — С. 220. Вершы: У Роднай Зямлі., Да Перапёлкі. Пісьмы да Міхайлы Драгаманава: № 1 (Парыж, 18 чэрвеня). № 2, № 3 (21 верасьня 1886 року, Парыж), № 4 (Парыж, 19 лістапада).  (бел.) // Уклад., прадм., і заўв. У. Казберука Заняпад і Адраджэнне. Беларуская літаратура XIX стагоддзя. — Мінск: Мастацкая літаратура, 2001. — С. 542—556. — ISBN 985-02-0525-3. Аўтабіяграфічны запіс...; Пісьмо ды М. М. Стасюлевіча; Прашэнні 1887-1891 гг. Пісьмо Кулакоўскага. // укладальнік Кісялёў, Г. В.; рэдактары: Барысенка, В. В., Мальдзіс, А. І. Пачынальнікі : з гісторыка-літаратурных матэрыялаў XIX ст. 2-е выд. : дакументальны зборнік. — Мінск: Беларуская навука, 2003. — С. 451—462. — ISBN 985-08-0570-6.

Арлалёты і паканвойны, або Полацкая шляхта: (Жаніцьба Ягамосьці пана Шатана Старшага). Аповесьць.  (бел.) / уступны артыкул, пераклад з польскай і каментар Жанны Некрашэвіч-Кароткай // Полымя : літаратурна-мастацкі і грамадзка-палітычны часопіс. — Мінск: Выдавецкі дом «Звязда», 2004. — № 1(891). — С. 122—164. — ISSN 0130-8068. Арлалёты і паканвойны, або Полацкая шляхта: (Жаніцьба Ягамосьці пана Шатана Старшага). Аповесьць.  (бел.) / уступны артыкул, пераклад з польскай і каментар Жанны Некрашэвіч-Кароткай // Полымя : літаратурна-мастацкі і грамадзка-палітычны часопіс. — Мінск: Выдавецкі дом «Звязда», 2004. — № 3(893). — С. 68—111. — ISSN 0130-8068. Арлалёты і паканвойны, або Полацкая шляхта: (Жаніцьба Ягамосьці пана Шатана Старшага). Аповесьць.  (бел.) / уступны артыкул, пераклад з польскай і каментар Жанны Некрашэвіч-Кароткай // Полымя : літаратурна-мастацкі і грамадзка-палітычны часопіс. — Мінск: Выдавецкі дом «Звязда», 2004. — № 4(894). — С. 134—159. — ISSN 0130-8068. Арлалёты і паканвойны, або Полацкая шляхта: (Жаніцьба Ягамосьці пана Шатана Старшага). Аповесьць.  (бел.) / уступны артыкул, пераклад з польскай і каментар Жанны Некрашэвіч-Кароткай // Полымя : літаратурна-мастацкі і грамадзка-палітычны часопіс. — Мінск: Выдавецкі дом «Звязда», 2004. — № 6(896). — С. 155—180. — ISSN 0130-8068. З чужбіны. У роднай зямлі. (Вершы).  (бел.) // Складальнік Мікола Хаўстовіч Беларуская літаратура. Хрэстаматыя. Частка другая (другая палова ХІХ стагоддзя) : Дапаможнік для польскіх студэнтаў па спецыяльнасьці «беларуская філялёгія». — Мінск: Выдадзена коштам укладальніка, 2006. — С. 200. Мартысюк В., Пацюпа Ю. Новыя творы графа Сулімы з Белай Русі: Сон гудара маладога, Лісты да Івана Франка №№ 1—2.  (бел.) // Полымя : літаратурна-мастацкі і грамадзка-палітычны часопіс. — Мінск: Выдавецкі дом «Звязда», 2015. — № 1(1021). — С. 180—188. — ISSN 0130-8068. Літаратура другой паловы XIX стагоддзя / укладаньне Кісялёвай Л. Г., Сенкевіч Н. М.. — Мінск: Мастацкая літаратура, 2013. — Т. 1. — 846 с. — (Залатая калекцыя беларускай літаратуры). — 1500 ас. — ISBN 978-985-02-1466-9 Полацкая шляхта : аповесьць / пераклад з польскай мовы, каментары, тлумачэньні Ж. Некрашэвіч-Кароткай, В. Макрак. — Мінск: Попурри, друк, 2016. — 317 с. — 2000 ас. — ISBN 978-985-15-2987-8

Літаратура

Кісялёў Г. В.. Ад Чачота да Багушэвіча: Праблемы крыніцазнаўства і атрыбуцыі беларускай літаратуры ХІХ ст.. — Менск: Навука і тэхніка, 1993. — С. 114, 116--119, 133, 134, 188, 195, 212, 215, 380, 381. — 397 с. — 1000 ас. — ISBN 5-343-00950-6 Кісялёў Г. В., Махнач Т. М. Савіч-Заблоцкі Войслаў. / пад рэд. А. В. Мальдзіса ; рэдкал.: І. Э. Багдановіч і інш. ; гал. рэд. Б. І. Сачанка // Беларускія пісьменнікі : біябібліяграфічны слоўнік : у 6 т. : энцыкляпэдыя. — Менск: Беларуская энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 1995. — Т. 5: Пестрак — Сяўрук. — С. 215—216. — ISBN 5-85700-168-4. Кісялёў Г. В. «Савіч-Заблоцкі (Суліма-Савіч-Заблоцкі) Войслаў (Вайніслаў)» // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 2002. — Т. 14: Рэле — Слаявіна. — 512 с. — ISBN 985-11-0238-5 — С. 73. Генадзь Кісялёў. Савіч-Заблоцкі (Суліма-Савіч-Заблоцкі) Войслаў (Вайніслаў). / Рэдкал.: Г.П. Пашкоў і інш. // Энцыкляпэдыя гісторыі Беларусі. У 6 т. : энцыкляпэдыя. — Менск: Беларус. Энцыкл., 2001. — Т. 6 Кн. 1: Пузелі—Усая.. — С. 201. — ISBN 985-11-0214-8. Конан, У.. Не з абсохшых галін. // Голас Радзімы : газэта. — 28 сьнежня 1995. — С. —. Уладзімер Ляхоўскі. «Крывіцкі Вязок» і лёс яго стваральнікаў. // навуковы рэдактар Сідарэвіч А. М. Ад гоманаўцаў да гайсакоў. Чыннасць беларускіх маладзёвых арганізацый у 2-й палове XIX — 1-й трэці XX ст. (да 1939 г.). 2-е выд., папраўленае і дапоўненае. — Смаленск: Інбелкульт, 2015. — С. 19. — ISBN 978-5-00076-019-2.

Мальдзіс А. Таямніцы старажытных сховішчаў. — Менск: Мастацкая літаратура, 1974. — 176 с. — 3000 ас. Мартысюк, Вячаслаў. Знойдзенае ФОТА самага эпатажнага беларускага пісьменніка ХІХ ст. Новыя матэрыялы пра Войслава (Вайніслава) Казімера Суліму-Савіча-Заблоцкага (да 1850 — пасля 1905). // Наша Ніва : часопіс. — 13.08.2017. — С. —. Савіч-Заблоцкі Вайніслаў // Энцыклапедыя літаратуры і мастацтва Беларусі: у 5 т. — Мн.: БелСЭ, 1987. — Т. 4. — С. 603. — 742 с (белор.) Савіч-Заблоцкі Вайніслаў // Памяць: гісторыка-дакументальная хроніка Міёрскага раёну. — Мн., 1998. — С. 535—538. — 630 с (белор.) Янушкевіч Я. У прадчуванні знаходак: З адной вандроўкі ў архівы Варшавы, Вроцлава, Кракава. — Менск: Полымя. — С. 45—51, 88—90. — 93 с. — (Бібліятэка часопіса «Маладосць»). — 1920 ас. Янушкевіч Я. Беларусіка ў архіва' Парыжа. // Рэд.-склад.Міхнюк У.М.(старшыня) і інш Замежная архіўная Беларусіка : матэрыялы міжнароднай навуковай канферэнцыі, 25—26 красавіка 1996 г.. — Мінск: БелНДІДАС, 1988. — ISBN 985-6099-45-5. Januškevìč, Jazèp. «Piszę w nieznanym języku bialoruskim» : przyczynek do biografii Wojnisława Sulimy Sawicz-Zabłockiego jako poety polsko-białoruskiego.  (пол.) // Wiek XIX : rocznik Towarzystwa Literackiego imienia Adama Mickiewicza. (2017). — Warszawa: Zarząd Główny Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza, 2017. — С. 179—191.

Вонкавыя спасылкі

• Portret Wojnisława Kazimierza Sawicz-Zabłockiego / Aug. Adler w Dreźnie. Fotografie.] Biblioteka Narodowa — Warszawa. (па-беларуску: Нацыянальная бібліятэка ў Варшаве.)
• Б-ка Ягелонскага ун-та ў Кракаве. (па-польску: Uniwersytet Jagielloński Biblioteka Jagiellońska (Kraków)).