Вікіпэдыя

Гардзь

Гардзь (Арда), Гарт — мужчынскае імя.

Гардзь
лац. Hardź
Hardt
Паходжаньне
Мова(-ы) германскія
Іншыя формы
Варыянт(ы) Гарт, Арда
Зьвязаныя імёны Гардэль, Гардзіна, Артавід, Эртвін, Гартман
Атарт, Бальтарт, Бінэрт, Бэйнарт, Бэргарт / Бэрнард, Вештарт, Відарт, Вінарт, Вітарт, Гейтарт, Гіргарт, Гітарт, Готарт, Доўнарт, Доўтарт, Каштарт / Кестарт, Кінэрт, Кінтарт, Конарт, Леварт / Ленарт, Любарт, Менарт, Монтарт, Мэйнарт, Нанарт, Невярд, Нітарт, Рымард, Сутарт, Эйтарт
Зьвязаныя артыкулы
якія пачынаюцца з «Гардзь»

Паходжаньне

рэдагаваць
Асноўны артыкул: Імёны ліцьвінаў

Гарт, Герта або Арда (Hart, Herto, Ardo, Hardt) — імя германскага паходжаньня[1]. Іменная аснова -гард- (-гарт-, -арт-) паходзіць ад гоцкага hardus 'моцны, цьвёрды'[2][3]. Сярод ліцьвінаў бытавалі імёны Гардэль (Гертэль, Эртэль), Гардзіна (Гардына), Артавід, Эртвін, Гартман (Гертман, Эртман, Эрдман), Атарт, Бальтарт, Бутэрт, Бэйнарт, Бэргарт, Бэрнард, Вештарт (Віштарт, Вістарт, Вестэрт, Вештард), Відарт, Вінарт, Вітарт, Гейтарт, Гітарт, Готарт, Доўнарт, Доўтарт, Каштарт (Гастарт), Кестарт (Гештарт), Кінэрт, Конарт (Кунэрт), Ленарт (Леанард, Ленард, Лінард), Любарт (Любэрт, Лібарт, Лібэрт), Менарт, Монтарт, Мэйнарт (Мэйнард), Нанарт (Нангарт, Ненарт), Невярд, Нітарт, Сутарт. Адзначаліся германскія імёны Hardell (Ertel), Hardin, Hartvid, Hertwin (Artwin), Hartman (Hertman, Ertman, Erdmann), Atard, Baltardus (Balthart), Botard, Beynart, Berhard, Bernard, Westhard (Guistardus), Vidart, Winard (Winhart), Witart, Gaiterda, Gidheard, Gotard, Dannert, Deutert (Dautert), Kastert (Gastart), Gisteard, Kinnert, Konert (Kunert), Lennart (Leonard, Linard), Liubhart (Liebert), Mennert, Mundert (Mundhart), Meinart (Meynard), Nanhart (Nennert), Niviard, Nitart, Sutardus.

Этымалягічны слоўнік старапольскіх асабовых імёнаў, выдадзены Польскай акадэміяй навук, адзначае гістарычнае бытаваньне ў Польшчы германскіх імёнаў Hert, Herhard (Herart), Hartko[4], Hartel (Hertel, Hertyl), Hertelin, Hartman[4], Bernhard (Bernart), Borghard (Borkhard), Danhard (Denhart), Eghard (Ekard, Ekhard), Gerhard (Gerard, Girhard, Gerherd), Ginthart, Godehart (Gotehart, Gotart, Gotart), Kunard, Leonhard (Lenard, Lenart, Lenert), Libart, Lubhard (Lubart, Lubart), Medardus, Meinhart (Mainard, Meinart), Nitart (Nitert), Othart, Rychard, Rynard, Unard, Wernhard (Wernard), Wichard, Winard, Wirhard, Zygart (Zegart)[5].

У Чэхіі гістарычна бытавалі германскія імёны Artolt, Hartovik[6].

У Прусіі бытавалі імёны: Ardan[a], Artung[b], Ardete[c], Artman[d][11]. У 1604 годзе ў Каралявецкім унівэрсытэце навучаўся Guilhelmus Hart, Regiomontanus Borussus, у 1623 годзе — Jacobus Harderus, Dantiscanus Borussus[12]. Імя Гард бытавала ў ваколіцах Мэмэлю: Gedmynne Harde… Gedmyn Harde (1511—1520 гады)[13].

Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: Kirylina Hardziewiczowa wdowa (1688 год)[14]; defuncti Ordowicz, parochis Dawgieliscensis (20 красавіка 1700 году)[15]; Hartowicz (1779 год)[16]; Wiktory Hardziewicz, kom. mozyr. (21 жніўня 1780 году)[17]; Wincenty Hardziewicz (1896 год)[18][e].

Носьбіты

рэдагаваць

Гардзевічы[26] (Hardziewicz) гербу Кораб — літоўскі шляхецкі род з Слонімскага павету[27].

На гістарычнай Віленшчыне існавала вёска Ардзішкі (Ardziszki)[28].

На 1910 год існаваў хутар Гарт у Клімавіцкім павеце Магілёўскай губэрні[29].

Заўвагі

рэдагаваць
  1. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Ardanius[7]
  2. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Hartung (Arding)[8]
  3. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Hardidus[8], Ardeta[9]
  4. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Artman (< Hardman)[10]
  5. ^ Таксама:
    • Гертык, Гарцік (адзначалася германскае імя Hertig, Hartig[19]): державъцы радунскому Яну Герътику (15 лістапада 1569 году)[20], у актах Вялікага Княства Літоўскага ўпамінаўся маёнтак Гарцікі або Паязора ў Рэчыцкім павеце[21];
    • Ердан (адзначалася старажытнае германскае імя Ardanius[7]): пани Альжъбеты Ердановны… малъжонъки моее милое Алжъбеты Ердановъны (5 красавіка 1562 году і 2 верасьня 1565 году)[22];
    • Артвіл (адзначалася старажытнае германскае імя Ardoildis[23]): homines nostros districtus Merecensis… Suthka Ortwiłowicza (16 жніўня 1511 году)[24];
    • Ердат: Стэфан Янавіч Ярдат — расенскі зямянін, які ўпамінаюцца ў 1593 годзе[25]

Крыніцы

рэдагаваць
  1. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 752.
  2. ^ Kremer D. Die Germanischen Personennamen in Katalonien // Estudis romànics. Nr. 14, 1972. S. 61.
  3. ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 123.
  4. ^ а б Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 7: Suplement. Rozwiązanie licznych zagadek staropolskiej antroponimii. — Kraków, 2002. S. 249.
  5. ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 93.
  6. ^ Svoboda J. Bemerkungen über alttschechische Personennamen deutscher Herkunft // Onomastica Slavogermanica. III. — Berlin, 1967. S. 37.
  7. ^ а б Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 124.
  8. ^ а б Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 752.
  9. ^ Antroponimia Altomedieval en Galicia (4ª Ed.), Celtiberia.net — Prehistoria, Protohistoria e Historia antigua
  10. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 755.
  11. ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 13.
  12. ^ Die matrikel der Universität Königsberg i. Pr. Bd. 1: Die Immatrikulationen von 1544—1656. — Leipzig, 1910. S. 166, 276.
  13. ^ Rowell S. C. Aspects of settlement in the Klaipėda District (Memelland) in the late fifteenth and early-sixteenth centuries // Acta historica universitatis Klaipedensis. T. 11, 2005. P. 32—33.
  14. ^ Obst J. Rachunki miasta Wilna // Litwa i Ruś. Z. 7—9, 1913. S. 108.
  15. ^ Lebedys J. Lietuvių kalba XVII—XVIII a. viešajame gyvenime. — Vilnius, 1976. P. 139.
  16. ^ Spis rodziców dzieci urodzonych w Daugieliszkach w latach 1774—1790
  17. ^ Akta sejmiku kowieńskiego z lat 1733—1795. — Warszawa, 2019. S. 328.
  18. ^ Wincenty Hardziewicz (Винценты Гардевич), Старые памятники в Слуцке
  19. ^ Eule R. Germanische und fremde Personennamen als heutige deutsche Familiennamen // Festschrift zu dem fünfzigjährigen jubiläum des Friedrichs-realgymnasiums in Berlin. — Berlin, 1900. S. 36.
  20. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 52 (1569—1570). — Vilnius, 2004. P. 104.
  21. ^ Indeks alfabetyczny miejscowości dawnego wielkiego Księstwa Litewskiego: A—K (Abakanowicze — Kujany). Wilno, 1929. S. 185.
  22. ^ Метрыка Вялікага Княства Літоўскага. Кніга 46 (1562—1565 гг.). — Менск, 2006. С. 164—166.
  23. ^ Gantier V. La langue, les noms et le droit des anciens Germains. — Berlin 1901. P. 328, 376.
  24. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 11 (1518—1523). — Vilnius, 1997. P. 99.
  25. ^ Опись документов Виленского центрального архива древних актовых книг. Вып. 3. ― Вильна, 1904. С. 72.
  26. ^ Сьпіс шляхецкіх родаў, прозьвішчы якіх пачынаюцца на Г, Згуртаваньне беларускай шляхты
  27. ^ Uruski S. Rodzina, herbarz szlachty polskiej. T. 5. — Warszawa, 1908. S. 108.
  28. ^ Spis miejscowości oraz nazwisk mieszkańców parafii kiernowskiej w 1864 r., Genealogia Wileńszczyzny
  29. ^ Список населенных мест Могилевской губернии. — Могилев, 1910. С. 76.
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=Гардзь&oldid=2589109»