Двукосьсе
Двуко́сьсе — парны пунктуацыйны знак, знак прыпынку, які выкарыстоўваецца для вылучэньня простай мовы, цытатаў, назваў літаратурных твораў, газэтаў, часопісаў, арганізацыяў, а таксама асобных словаў, калі яны ўключаюцца ў тэкст не з сваім звычайным сэнсам, выкарыстоўваюцца ў іранічным сэнсе, прапануюцца ўпершыню, альбо, наадварот, як састарэлыя і да т. п.
Двукосьсе | |
«» „“ 「」 "" | |
Выява | |
![]() | |
◄ × § ¶ ^ «» ° < = ␢ ► | |
Зьвесткі | |
---|---|
Назва ў Юнікодзе | ": quotation mark «: left-pointing double angle quotation mark »: right-pointing double angle quotation mark |
Юнікод | ": U+0022 «: U+00AB »: U+00BB |
HTML | ": ", "
|
UTF-16 | ": 0x22 «: 0xAB »: 0xBB |
URL-код | ": %22 «: %C2%AB »: %C2%BB |
Каб пабачыць усе сымбалі, глядзіце: Друкарскія сымбалі • Лацінскія літары • Кірылічныя літары |
Двукосьсе ў беларускай мове Рэдагаваць
Цяпер у беларускай мове, як у прыватным выкарыстаньні, так і ў сродках масавай інфармацыі, не існуе адзінага агульнапрынятага вырыянту двукосься, хаця традыцыйна ў беларускіх друкарнях выкарыстоўваліся 2 віды двукосьсяў: «вуглавое двукосьсе» (ялінкі) і звычайнае альбо «нямецкае двукосьсе».
Ужываньне двукосьсяў у старых выданьнях Рэдагаваць
Праца | Год выданьня | Месца выданьня | Графіка | Ужываныя двукосьсі |
---|---|---|---|---|
газэта «Наша Ніва» | 1911 | Вільня, друкарня Марціна Кухты | кірыліца | « » і « » |
Максім Багдановіч. Вянок | 1913 (1914) | Вільня, друкарня Марціна Кухты | кірыліца | « » і « » |
Газэта «Вольная Беларусь» | 1918 | Менск | кірыліца | « » |
Торф і яго выкарыстаньне ў народнай гаспадарцы: працы сэсіі Беларускай акадэміі навук, красавік 1934 г. |
1935 | выдадзена АН БССР | кірыліца | « » |
«Навука» на службе нацдэмаўскай контррэвалюцыі | 1931 | выдадзена АН БССР | кірыліца | « » |
газэта «Наша Ніва», №34 | 1907 | Вільня | кірыліца | « » |
Вокладка драмы «Раскіданае гняздо» Янкі Купалы | 1919 | Вільня, друкарня «Прамень» | кірыліца | « » |
Рэклямная абвестка кнігі «Калосьсе» | 1938 | кірыліца і лацінка | « » | |
Газэта «З Беларускага Палетку» | 1937 | Вільня, друкарня імя Фр. Скарыны | кірыліца і лацінка | « » |
Дадатак на Нашай Нівы: апавяданьне Алаізы Ажэшкі «Гэдалі», вокладка | 1907 | лацінка | « » | |
Рэклямная абвестка ў «Нашай Ніве» | 1912 | лацінка | « » | |
Аздабленьне кнігі Адама Станкевіча | не раней за 1938 | лацінка | « » | |
Z historyi apolohetyki chryściajanskaj | 1928 | Вільня | лацінка | « » |
Мужыцкая праўда | 1862—1863 | лацінка | « » |
Віды двукосьсяў Рэдагаваць
Назва двукосься | Выгляд | Шасн. код Unicode | Мнэмакод HTML |
---|---|---|---|
Ялінкі, вуглавое, кутавае (або францускае) двукосьсе | " " | U+00AB і U+00BB | « і » |
Звычайнае (або нямецкае) двукосьсе | " " | U+201E і U+201C | „ і “ |
Асаблівае (або польскае) двукосьсе | " " | U+201E і U+201D | „ і ” |
Ангельскае двукосьсе | " " | U+201C і U+201D | “ і ” |
Няпарнае двукосьсе | " " | U+201D | ” |
Прамое (праграмісцкае) падвойнае двукосьсе[1] | « „ | U+0022 | " |
Клявіятура Рэдагаваць
Набор ASCII, як і большасьць раскладак клявіятуры, мае толькі прамыя адзіночныя ( ' - 0x27) і падвойныя (“ — 0x22) двукосьсі, якія і ўжываліся ў беларускіх тэкстах цягам доўгага часу. Але з пашырэньнем Unicode рэкамэндуецца ўжываць двукосьсі беларускай тыпаграфікі: „вуглавыя“ (U+00AB і U+00BB) ды „звычайныя“ (U+201E і U+201C).
Віды двукосьсяў у мовах сьвету Рэдагаваць
Мова | Асноўнае | Альтэрнатыўнае | Прагал | Назва | ||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
асноўнае | укладзенае | асноўнае | укладзенае | |||||
Альбанская | „…“ | ‹…› | „…“ | ‘…‚ | ||||
Афрыкаанс | „…“ | ‚…’ | [2] | Aanhalingstekens | ||||
Баўгарская[3] | „…“ | „…“ | [4] | Кавички | ||||
Беларуская | „…“ | „…“ | Двукосьсе | |||||
Бразыльская партугальская | „…“ | ‘…’ | Aspas або Vírgulas dobradas | |||||
Валійская | ‘…’ | „…“ | „…“ | ‘…’ | 1-2 pt | |||
Вугорская[3] | „…“ | „…“ | macskaköröm (‘каціныя кіпцюры’), idézőjel (‘знак цытаты’=» "), hegyével befelé forduló jelpár (« „) | |||||
Гішпанская[3] | “…„ | “…„ | “…» | ‘…’ | [5] | 0 pt | Comillas latinas or comillas angulares (" "), comillas inglesas dobles (« „), comillas inglesas simples (‘ ’). ‹ і › ніколі не выкарыстоўваюцца ў гішпанскай мове | |
Грузінская | ბრჭყალები (brč’q’alebi ‘кіпцюры’) | |||||||
Грэцкая | “…„ | ‹…› | “…„ | ‘…‚ | 1 pt | εισαγωγικά, (‘уводзіны’) | ||
Дацкая | “…„ | ›…‹ | “…„ або “…» |
‚…‘ | citationstegn («знак цытаты»), anførselstegn, gåseøjne («гусіныя вочы») | |||
Інданэзійская | Tanda kutip, tanda petik | |||||||
Інтэрлінгва | Virgulettas | |||||||
Ірляндзкая | «…» | ‘…’ | 1-2 pt | |||||
Ісьляндзкая | «…» | ‚…‘ | Gæsalappir (‘гусіныя лапкі’) | |||||
Італьянская[3] | «…» | «…» | ‘…’ | 1-2 pt | Virgolette | |||
Італьянская, Швайцарыя[6] | «…» | ‹…› | гл. вышэй | |||||
Іўрыт | «…» | [2] | «…» | merkha’ot — מֵרְכָאוֹת (мн. лік да merkha — מֵרְכָא) | ||||
Карэйская | «…» | ‘…’ | 『…』 | 「…」 | 따옴표(«ttaompyo») | |||
Каталянская[3] | «…» | «…» | «…» | ‘…’ | 0 pt | Cometes | ||
Латыская | «…» | «…» | Pēdiņas | |||||
Летувіская | «…» | ‚…‘ | «…» | ‹…› | Kabutės | |||
Лужыцкая | «…» | ‚…‘ | ||||||
Нарвэская | «…» | ‘…’ | «…» | ‘…’ | [7] | Anførselstegn, gåseauge/gåseøyne (‘гусіныя вочы’), hermeteikn/hermetegn, sittatteikn/sitattegn, dobbeltfnutt | ||
Нідэрляндзкая | «…» | ‚…’ | «…» | ‘…’ | Aanhalingstekens («знак цытаты») | |||
Нямецкая | «…» | ‚…‘ | «…» | ›…‹ | Anführungszeichen, Gänsefüßchen («гусіныя лапкі»), Hochkommas/Hochkommata («высокія коскі») | |||
Нямецкая, Швайцарыя[6] | «…» | ‹…› | Гл. вышэй | |||||
Партугальская | «…» | «…» | «…» | ‘…’ | Aspas або Vírgulas dobradas[8] | |||
Польская[9] | «…» | ‚…’ | [4] | «…» | [10] | Cudzysłów | ||
Расейская[3] | «…» | «…» | 0 pt | Кавычки (агульны панятак); ёлочки (yolochki, ‘елачкі’: вуглавое двукосьсе); лапки (lapki, ‘маленькія лапкі’: звычайнае двукосьсе) | ||||
Румынская[3] | «…» | «…» | Ghilimele (мн. лік), ghilimea (адзіночны лік, выкарыстоўваецца вельмі рэдка) | |||||
Славацкая | «…» | ‚…‘ | «…» | ›…‹ | ||||
Славенская | «…» | ‚…‘ | «…» | ›…‹ | ||||
Спрошчаная кітайская | «…» | ‘…’ | ﹃…﹄ | ﹁…﹂ | [11] | Fullwidth form | GB/T 15834:1995 | |
Сэрбская | «…» | ‚…‘ | «…» | ›…‹ | Наводници, знаци навода | |||
Традыцыйная кітайская | 「…」 | 『…』 | [12] | «…» | ‘…’ | 引號 (yǐn hào) 國語文教育叢書第三 | ||
Турэцкая | «…» | ‹…› | «…» | ‘…’ | 0-1 pt | Tırnak İşareti («пазногцевы знак») | ||
Харвацкая | «…» | ‘…’ | «…» | ‘…’ | Navodnici «…» і «…» (альтэрнатыўны варыянт не выкарыстоўваецца ў рукапісных тэкстах, толькі ў прэсе і друку), polunavodnici ‘…’ | |||
Чэская | «…» | ‚…‘ | «…» | ›…‹ | Uvozovka (адзіночны лік), uvozovky (множны лік) (cf. uvozovat — «укараняць») | |||
Эспэранта | Citiloj | |||||||
Эстонская | «…» | «…» | Jutumärgid (‘story marks’) | |||||
Фінская | «…» | ’…’ | «…» | ’…’ | Lainausmerkki («знак цытаты», адзіночны лік), lainausmerkit (множны лік) | |||
Француская[3] | « … „ | “ … „ або “…„[13] | [4] | “ … „ | ‘ … ’ | ¼-em / non-break | Guillemets | |
Француская, Швайцарыя[6] | “…„ | ‹…› | Гл. вышэй | |||||
Швэдзкая | “…„ | ’…’ | “…» | ’…’ | citationstecken, anföringstecken, citattecken (сучасны панятак), dubbelfnutt (размоўны варыянт, для падвойнага ASCII-двукосься) | |||
Японская | 「…」 | 『…』 | [12] | (in’yōfu) |
Крыніцы Рэдагаваць
- ^ Таксама вядомае як «сымэтрычнае» двукосьсе, ягонае выкарыстаньне ў тыпаграфіцы недапушчальнае. Атрымала распаўсюд ад друкарскіх машынак.
- ^ а б Традыцыйна
- ^ а б в г д е ё ж У дыялёгах перавага аддаецца працяжніку
- ^ а б в Рэдка
- ^ Канцавая частка двукосься дадаецца ў пачатак кожнага абзацу
- ^ а б в У Швайцарыі такое двукосьсе выкарыстоўваецца для ўсіх моваў
- ^ Рукапісныя
- ^ Крыніца: Bergström, Magnus, & Neves Reis 2004. Prontuário Ortográfico e Guia da Língua Portuguesa. Editorial Notícias, Lisboa
- ^ Надаецца перавага ў загалоўках і тэкстах вялікім шрыфтам
- ^ Могуць замяняць як пачатак, так і канец двукосься
- ^ Адзіныя, што выкарыстоўваюцца ў вэртыкальным пісьме
- ^ а б Гэтыя віды перакуленыя для выкарыстаньня ў гарызантальным пісьме; спачатку выкарыстоўваліся ﹁…﹂ і ﹃…﹄ у вэртыкальным пісьме
- ^ Першая вэрсія — у адпаведнасьці з French Imprimerie nationale. Але ангельскія двукосьсі зьяўляюцца больш пашыранымі.