Вікіпэдыя

Паланечка

вёска ў Баранавіцкім раёне Берасьцейскай вобласьці Беларусі
(Перанакіравана з «Паланэчка»)

Палане́чка[1], Паланэ́чка[2] — вёска ў Беларусі, на рацэ Зьмейцы. Уваходзіць у склад Вольнаўскага сельсавету Баранавіцкага раёну Берасьцейскай вобласьці. Насельніцтва на 2010 год — 481 чалавек. Знаходзіцца за 34 км на паўночны ўсход ад Баранавічаў, за 21 км ад чыгуначнай станцыі Пагарэльцы (лінія Менск — Баранавічы); аўтамабільная дарога злучае паселішча з Баранавічамі і Мірам.

Паланечка
лац. Pałaniečka
Палац Радзівілаў
Палац Радзівілаў
Краіна: Беларусь
Вобласьць: Берасьцейская
Раён: Баранавіцкі
Сельсавет: Вольнаўскі
Вышыня: 154 м н. у. м.
Насельніцтва: 481 чал. (2010)
Часавы пас: UTC+3
Тэлефонны код: +375 163
Паштовы індэкс: 225366
СААТА: 1204807055
Нумарны знак: 1
Геаграфічныя каардынаты: 53°21′11″ пн. ш. 26°15′49″ у. д. / 53.35306° пн. ш. 26.26361° у. д. / 53.35306; 26.26361Каардынаты: 53°21′11″ пн. ш. 26°15′49″ у. д. / 53.35306° пн. ш. 26.26361° у. д. / 53.35306; 26.26361
Паланечка на мапе Беларусі ±
Паланечка
Паланечка
Паланечка
Паланечка
Паланечка
Паланечка
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы

Паланечка — даўняе мястэчка гістарычнай Наваградчыны. Да нашага часу тут захаваўся палац Радзівілаў у стылі клясыцызму, помнік архітэктуры XIX стагодзьдзя.

Гісторыя рэдагаваць

Вялікае Княства Літоўскае рэдагаваць

Упершыню Паланечка ўпамінаецца ў XVI ст. як мястэчка ў Наваградзкім павеце, уладаньне Рудамінаў-Дусяцкіх. Пазьней Паланечка перайшла да Радзівілаў, за якімі ў канцы XVIII — пачатку XIX стагодзьдзяў тут збудавалі палац. У палацы разьмяшчаліся вялікія бібліятэка, архіў, творы мастацтва і калекцыя манэтаў. Першым яго гаспадаром быў князь Мацей Радзівіл, павенчаны з Альжбетай Хадкевіч.

У 1751 годзе ў Паланечцы збудавалі драўляны касьцёл Святога Юр'я. У 1777 годзе мястэчка наведаў расейскі пісьменьнік Дзьмітры Фанвізін на шляху з Масквы ў Францыю, пра што напісаў у сваіх нататках.

Пад уладай Расейскай імпэрыі рэдагаваць

 
Палац. Н. Орда, 18.07.1876 г.

У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай (1795 год) Паланечка апынулася ў складзе Расейскай імпэрыі, у Жухавіцкай воласьці Наваградзкага павету. У 1819 годзе тут збудавалі вадзяны млын. На 1844 год у мястэчку было 58 двароў з поўнымі надзеламі і 32 двары з прысядзібнымі дзялянкамі. У 1845 годзе пад апякунствам Канстантына Радзівіла тут знаходзілася рэдакцыя часопісу «Народ і час», які выдаваў Я. Філіповіч (выйшаў толькі 1 нумар). К. Радзівіла ў Паланечцы наведаў паэт Уладзіслаў Сыракомля. За часамі нацыянальна-вызвольнага паўстаньня (1863—1864) у ваколіцах мястэчка дзейнічалі паўстанцкія аддзелы. У сярэдзіне 1880-х гадоў пад назвай Паланечка існавалі 3 населеныя пункты: мястэчка — 62 двары, касьцёл, капліца, земская народная вучэльня, вадзяны млын, крама; вёска (9 двароў) і маёнтак. На 1887 год у мястэчку было 57 двароў[3]. У пачатку XX ст. існавалі аднайменныя сяло (89 двароў) і маёнтак.

За часамі Першай сусьветнай вайны ў лютым 1918 году Паланечку занялі войскі Нямецкай імпэрыі.

Найноўшы час рэдагаваць

25 сакавіка 1918 году згодна з Трэцяй Устаўной граматай Паланечка абвяшчалася часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. 1 студзеня 1919 году ў адпаведнасьці з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі яна ўвайшла ў склад Беларускай ССР[4]. Згодна з Рыскай мірнай дамовай 1921 году Паланечка апынулася ў складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі, дзе стала цэнтрам гміны Наваградзкага павету. У гэты час існавалі аднайменнае мястэчка (99 двароў) і фальварак (будынкаў).

У 1939 годзе Паланечка ўвайшла ў склад БССР, дзе 12 кастрычніка 1940 году стала цэнтрам сельсавету (з 14 красавіка 1960 да 12 верасьня 1986 году ў Савіцкім сельсавеце). Статус паселішча панізілі да вёскі. На 1998 год тут было 267 двароў, на 2000 год — 283. 26 чэрвеня 2013 году ў зьвязку зь ліквідацыяй Паланечкаўскага сельсавету вёску перадалі ў склад Вольнаўскага сельсавету[5].

  •  
    Аранжарэя
  •  
    Палац, 26.02.1917 г.
  •  
    Палац, 26.02.1917 г.
  •  
    Палац, 26.02.1917 г.

Насельніцтва рэдагаваць

Дэмаграфія рэдагаваць

  • XIX стагодзьдзе: 1885 год — 454 чал.
  • XX стагодзьдзе: 1901 год — 459 чал. у сяле Паланечцы і 29 чал. у маёнтку Паланечцы; 1921 год — 523 чал. у мястэчку Паланечцы і 77 чал. у фальварку Паланечцы[6]; 1998 год — 664 чал.[7]; 1999 год — 639 чал.; 2000 год — 647 чал.[8]
  • XXI стагодзьдзе: 2010 год — 481 чал.

Інфраструктура рэдагаваць

У Паланечцы працуюць сярэдняя школа, клюб, бібліятэка, пошта.

Турыстычная інфармацыя рэдагаваць

Славутасьці рэдагаваць

Галерэя рэдагаваць

Дадатковыя зьвесткі рэдагаваць

Крыніцы рэдагаваць

  1. ^ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Брэсцкая вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Менск: Тэхналогія, 2010. — 319 с. ISBN 978-985-458-198-9. (pdf, djvu, online) С. 73.
  2. ^ БЭ. — Мн.: 2000 Т. 11. С. 537.
  3. ^ Jelski A. Połoneczka // Słownik geograficzny... T. VIII. — Warszawa, 1887. S. 725.
  4. ^ 150 пытанняў і адказаў з гісторыі Беларусі / Уклад. Іван Саверчанка, Зьміцер Санько. — Вільня: Наша Будучыня, 2002. — 238 с. ISBN 9986-9229-6-1.
  5. ^ «Об изменениях в административно-территориальном устройстве Барановичского района Брестской области». Решение Брестского областного Совета депутатов от 26 июня 2013 г. № 286(недаступная спасылка) (рас.)
  6. ^ Дулеба Г. Паланэчка // ЭГБ. — Мн.: 1999 Т. 5. С. 380.
  7. ^ Дулеба Г. Паланэчка // ЭГБ. — Мн.: 1999 Т. 5. С. 381.
  8. ^ БЭ. — Мн.: 2000 Т. 11. С. 537.

Літаратура рэдагаваць

Вонкавыя спасылкі рэдагаваць

Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=Паланечка&oldid=2411656»