Галынка (Гарадзенскі раён)
Галы́нка[1] — вёска ў Беларусі, каля ракі Ваўкушанкі. Уваходзіць у склад Сапоцкінскага сельсавету Гарадзенскага раёну Гарадзенскай вобласьці. Знаходзіцца за 21 км на паўночны захад ад Горадні, за 1 км ад граніцы з Польшчай.
| Галынка лац. Hałynka | |
 Касьцёл Узвышэньня Сьвятога Крыжа | |
| Краіна: | Беларусь |
| Вобласьць: | Гарадзенская |
| Раён: | Гарадзенскі |
| Сельсавет: | Сапоцкінскі |
| Насельніцтва: | 74 чал. (2010) |
| Часавы пас: | UTC+3 |
| Тэлефонны код: | +375 152 |
| Паштовы індэкс: | 231724 |
| СААТА: | 4220762021 |
| Нумарны знак: | 4 |
| Геаграфічныя каардынаты: | 53°46′33″ пн. ш. 23°34′6″ у. д. / 53.77583° пн. ш. 23.56833° у. д.Каардынаты: 53°46′33″ пн. ш. 23°34′6″ у. д. / 53.77583° пн. ш. 23.56833° у. д. |
Галынка на мапе Беларусі ±   Галынка | |
 Галерэя здымкаў у Вікісховішчы
| |
Галынка — даўняе мястэчка[2] гістарычнай Гарадзеншчыны (частка Троччыны).
Гісторыя
рэдагавацьВялікае Княства Літоўскае
рэдагаваць.jpg)
Гісторыя Галынкі пачалася ў 1506 годзе, калі Фёдар Храптовіч атрымаў ад вялікага князя Аляксандра кавалак лесу, дзе пазьней узьнік двор Ліпск[3]. Існуе меркаваньне, што ў 1546 годзе вялікая княгіня Бона Сфорца заснавала на месцы сучаснай Галынкі места Жыгімонтава, якое аднак, зь цягам часу зьнікла[4]. Да 1572 году ў Ліпску з фундацыі Храптовічаў збудавалі царкву.
Першы пісьмовы ўпамін пра Галынку датуецца 1586 годам[5]. Яна ўваходзіла ў склад Гарадзенскага павету Троцкага ваяводзтва. Па Храптовічах мястэчкам валодалі Юндзілы.
Пад уладай Расейскай імпэрыі
рэдагавацьУ выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай (1795 год) Галынка апынулася ў складзе Прусіі, з 1815 году — у складзе Расейскай імпэрыі, у Аўгустоўскі павеце Аўгустоўскай, з 1867 году Сувальскай губэрні Царства Польскага. На 1827 год у мястэчку было 57 двароў. У 1870-я гады ў Галынцы пачалося будаваньне новай уніяцкай мураванай царквы.
За часамі Першай сусьветнай вайны ў 1915 годзе Галынку занялі войскі Нямецкай імпэрыі.
Найноўшы час
рэдагаваць25 сакавіка 1918 году згодна з Трэцяй Устаўной граматай Галынка абвяшчалася часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. 1 студзеня 1919 году ў адпаведнасьці з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі яна ўвайшла ў склад Беларускай ССР[6]. Згодна з Рыскай мірнай дамовай 1921 году Галынка апынулася ў складзе міжваенннай Польскай Рэспублікі, дзе стала цэнтрам гміны Аўгустоўскага павету Беластоцкага ваяводзтва. У 1922 годзе ў мястэчку пачала дзеяць рымска-каталіцкая парафія, якой перадалі будынак царквы.
У 1939 годзе Галынка ўвайшла ў БССР, у Сапоцкінскім раёне Беластоцкай, з 1944 году — Гарадзенскай вобласьці. З 1959 году вёска ўваходзіць у склад Гарадзенскага раёну.
Насельніцтва
рэдагаваць- XIX стагодзьдзе: 1827 год — 367 чал.; 1882 год — 896 чал.[7]
- XX стагодзьдзе: 1999 год — 124 чал.
- XXI стагодзьдзе: 2010 год — 74 чал.
Турыстычная інфармацыя
рэдагавацьСлавутасьці
рэдагаваць- Капліца (пачатак XX ст.)
- Касьцёл Узвышэньня Сьвятога Крыжа (1870-я)
- Могілкі каталіцкія; помнік жыхарам мястэчка — ахвярам савецкай і нямецкай акупацыі 1939—1945 гадоў[8]
Страчаная спадчына
рэдагаваць- Царква (1714; Сьвяты Пасад)
Крыніцы
рэдагаваць- ^ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Гродзенская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2004. — 469 с. ISBN 985-458-098-9. (pdf) С. 162.
- ^ Соркіна І. Мястэчкі Беларусі... — Вільня, 2010. С. 376.
- ^ Вашкевіч А. Паміж Ласоснай і Чорнай Ганчай: Гісторыя праваслаўных прыходаў Сапоцкінскага краю. — Менск, 2014. С. 51.
- ^ Maroszek J. Zaginione miasto Zygmuntowo // Miasto – region – społeczeństwo. Studia ofiarowane Profesorowi Andrzejowi Wyrobiszowi w sześćdziesiątą rocznicę Jego urodzin. Białystok: Dział Wydawnictw Filii Uniwersytetu Warszawskiego w Białymstoku. 1992. S. 54, 61.
- ^ Maroszek J. Zaginione miasto Zygmuntowo // Miasto – region – społeczeństwo. Studia ofiarowane Profesorowi Andrzejowi Wyrobiszowi w sześćdziesiątą rocznicę Jego urodzin. Białystok: Dział Wydawnictw Filii Uniwersytetu Warszawskiego w Białymstoku. 1992. S. 62.
- ^ 150 пытанняў і адказаў з гісторыі Беларусі / Уклад. Іван Саверчанка, Зьміцер Санько. — Вільня: Наша Будучыня, 2002. — 238 с. ISBN 9986-9229-6-1.
- ^ Słownik geograficzny... T. III. — Warszawa, 1882. S. 116.
- ^ Miescy pamiaci achwiarau kamunizmu u Biełarusi / Pod red. Anny Kaminsky. — Lipsk: Fundacja Badań nad Dyktaturą SED, 2011. S. 278.
Літаратура
рэдагаваць- Вашкевіч А. Паміж Ласоснай і Чорнай Ганчай: Гісторыя праваслаўных прыходаў Сапоцкінскага краю. — Менск: ЮрСаПрынт, 2014. — 90 с.: іл. ISBN 978-985-99335-4-9.
- Вашкевіч А., Нарэль Д. Паміж Ласоснай і Чорнай Ганчай: Гісторыя каталіцкіх парафій у паўднёва-ўсходняй частцы Аўгустоўскай пушчы. — Менск: Зміцер Колас, 2006. — 128 с.: іл. ISBN 985-6783-18-6.
- Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom III: Haag — Kępy. — Warszawa, 1882.