Язна
Я́зна[1] — вёска ў Беларусі, на азёрах Малым і Вялікім Язьне[a]. Цэнтар сельсавету Мёрскага раёну Віцебскай вобласьці. Насельніцтва на 2010 год — 705 чалавек. Знаходзіцца за 58 км на паўднёвы ўсход ад Мёраў, за 20 км ад чыгуначнай станцыі Палевачы; на аўтамабільнай дарозе Дзісна — Празарокі.
Язна лац. Jazna | |
Вуліца вёскі | |
Краіна: | Беларусь |
Вобласьць: | Віцебская |
Раён: | Мёрскі |
Сельсавет: | Язьненскі |
Насельніцтва: | 705 чал. (2010) |
Часавы пас: | UTC+3 |
Тэлефонны код: | +375 2152 |
Нумарны знак: | 2 |
Геаграфічныя каардынаты: | 55°25′12″ пн. ш. 28°9′26″ у. д. / 55.42° пн. ш. 28.15722° у. д.Каардынаты: 55°25′12″ пн. ш. 28°9′26″ у. д. / 55.42° пн. ш. 28.15722° у. д. |
± Язна | |
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы |
Язна — даўняе мястэчка гістарычнай Полаччыны.
Гісторыя
рэдагавацьВялікае Княства Літоўскае
рэдагавацьПершы пісьмовы ўпамін пра Язна як уладаньне Галімскіх датуецца 1475 годам. Паселішча ўваходзіла ў склад Полацкага ваяводзтва і ў розныя часы знаходзілася ў валоданьні Друцкіх-Сакалінскіх, Козелаў-Паклеўскіх, Коцелаў, Корсакаў.
Пад уладай Расейскай імпэрыі
рэдагавацьУ выніку другога падзелу Рэчы Паспалітай (1793 год) Язна апынулася ў складзе Расейскай імпэрыі, дзе стала цэнтрам воласьці Дзісенскага павету Менскай, з 1842 году Віленскай губэрні. На 1866 год у Язьне было 15 двароў. У 1900 годзе ў мястэчку збудавалі мураваную царкву-мураўёўку[2].
За часамі Першай сусьветнай вайны ў лютым 1918 году Язна занялі войскі Нямецкай імпэрыі[3].
Найноўшы час
рэдагаваць25 сакавіка 1918 году згодна з Трэцяй Устаўной граматай Язна абвяшчалася часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. 1 студзеня 1919 году згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі яна ўвайшла ў склад Беларускай ССР. Згодна з Рыскай мірнай дамовай 1921 году Язна апынулася ў складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі, дзе стала цэнтрам гміны Дзісенскага павету Віленскага ваяводзтва.
У 1939 годзе Язна ўвайшла ў БССР, дзе 12 кастрычніка 1940 году стала цэнтрам сельсавету. Статус паселішча панізілі да вёскі. У 2000-я гады Язна атрымала афіцыйны статус «аграгарадку». На 2003 год у вёсцы было 363 двары.
-
травень 1918 г.
-
травень 1918 г.
-
травень 1918 г.
-
травень 1918 г.
-
травень 1918 г.
-
травень 1918 г.
-
Касьцёл Маці Божай Вастрабрамскай, 1938 г.
Насельніцтва
рэдагавацьДэмаграфія
рэдагаваць- XIX стагодзьдзе: 1866 год — 9 чал. у мястэчку Малым Язьне і 165 чал. у мястэчку Язьне[4]
- XX стагодзьдзе: 1921 год — 243 чал.[5]; 1999 год — 975 чал.
- XXI стагодзьдзе: 2003 год — 833 чал.[6]; 2010 год — 705 чал.
Інфраструктура
рэдагавацьУ Язьне працуюць школа, лякарня, дом культуры, бібліятэка, пошта.
Турыстычная інфармацыя
рэдагавацьСлавутасьці
рэдагавацьЗа 500 м на поўдзень ад Язна знаходзіцца помнік археалёгіі — гарадзішча.
- Млын водны (XIX ст.)
- Могілкі старыя каталіцкія
- Сядзіба
- Царква Сьвятога Спаса (1900; мураўёўка)
Страчаная спадчына
рэдагаваць- Касьцёл Маці Божай Вастрабрамскай (пачатак XX ст.)
Галерэя
рэдагаваць-
Вуліца
-
У цэнтры вёскі
-
Краявід
Заўвагі
рэдагавацьКрыніцы
рэдагаваць- ^ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Віцебская вобласць: нарматыўны даведнік / У. М. Генкін, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2009. — 668 с. ISBN 978-985-458-192-7. (pdf) С. 328.
- ^ а б Мікалаева І. Язьненскі Дабравест // Мясцовае самакіраваньне. — 17 лістапада 2011. — № 31 (269). — С. 1.
- ^ Вялікі гістарычны атлас Беларусі. У 4 т. Т. 4. — Мінск, 2018. С. 19.
- ^ Słownik geograficzny... T. III. — Warszawa, 1882. S. 539.
- ^ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej. Tom VII. Część II. Ziemia Wileńska. Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka. — Warszawa: Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 1923.
- ^ БЭ. — Мн.: 2004 Т. 18. Кн. 1. С. 246.
Літаратура
рэдагаваць- Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 2004. — Т. 18. Кн. 1: Дадатак: Шчытнікі — Яя. — 472 с. — ISBN 985-11-0295-4
- Мікалаева І. Язьненскі Дабравест // Мясцовае самакіраваньне. — 17 лістапада 2011. — № 31 (269). — С. 1. — ISSN 1990-763x.
- Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom III: Haag — Kępy. — Warszawa, 1882.
Вонкавыя спасылкі
рэдагаваць- Язна , Radzima.org
- Язна (рас.), Глёбус Беларусі