Вікіпэдыя

Пётар Мантыгердавіч

Ня варта блытаць зь Пётар Мантыгердавіч «Белы».

Пётар Мантыгердавіч (Пятраш Мантыгірдавіч; каля 1390—1459) — дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага. Маршалак дворны (1422—1431) і земскі (з 1434), намесьнік наваградзкі (1430—1432 і 1445—1456) і полацкі (1459). На Гарадзельскай уніі атрымаў герб «Вадвіч».

Пётар Мантыгердавіч
Пётар Мантыгердавіч
Пётар Мантыгердавіч
POL COA Wadwicz.svg
Герб «Вадвіч»
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся каля 1390
Памёр 1459(1459)
Род Мантыгердавічы
Бацькі Мантыгерд
Жонка Ганна
Дзеці Ян

Вотчынныя ўладаньні знаходзіліся каля Ашмянаў і Салечнікаў. У 1434 годзе вялікі князь Жыгімонт Кейстутавіч надаў яму двор Іўе, але гэта магло быць пацьверджаньнем вотчыннага ўладаньня, менавіта зь Іўя выводзілі сябе яго нашчадкі[1]. Маці другой жонкі княгіна Анастасія Карыбутава падарыла яму Лоск.

ІмяРэдагаваць

Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: Petrus Mondigerd, Petrus Mondiger, Petrus Mondygerd (2 кастрычніка 1413 году)[2]; панъ Петрашъ Монътикгирдовичъ (Петраш Монтикгирдович[1]; 15 чэрвеня 1424 году[3], 1440—1459 гады[4]); Petrashi Montigerdowicz (8 верасьня 1431 году)[5]; Petrasius Montygerdowicz palatinus Novogrodensis (1432 год); Petrus Mongyerdovycz (28 траўня 1434 году)[6]; Petrassius Montigerdowicz (17 ліпеня 1435 году)[7]; Petrasch Montigierdowicz terre Lithwanie marschalcus (1436 год); Petraschio Montigerdowicz (1441 год)[8]; Petrus Montigierdowicz terre Lituanicae supremus marsalcus (1442 год); Petrus Mongyrdowicz marsalcus generalis terre Lithvanie (1449 год); Петрашъ Монтикгордовичъ (30 красавіка 1451 году)[9][10]; воевода новгородский маршалокъ земский панъ Петръ Монтикгирдович (8 студзеня 1452 году)[11]; Petrassius Montigerdowicz marsalcus generalis, castellanus et tenutarius Novogrodensis (1452 год)[12]; пана Петра Монтикырдовича, пана Петра Монкгирдовича (1458—1459 гады)[13], пана Петра Монтикырдовича (18 лютага 1459 году)[14], пана Петра Монтикирьдовича (10 сакавіка 1459 году)[15], пана Петра Монтикирдовича (9 жніўня 1459 году)[16]; Petrus Montigerdowicz, Petrassius Montigirdowicz, Petrasch Montigirth[1].

БіяграфіяРэдагаваць

Зь літоўскага баярскага роду, сын Мантыгерда, намесьніка полацкага. Меў братоў Гануса і Алехну.

За часамі Вітаўта (каля 1424—1426 гадоў) быў старостам падольскім, у 1422 або 1423 годзе — маршалкам дворным, у 1430—1432 і 1445—1456 гадох — намесьнікам наваградзкім, у 1434—1459 гадох — маршалкам земскім, у 1435 годзе — намесьнікам капыльскім, у 1459 годзе — намесьнікам полацкім. Быў сябрам рады вялікіх князёў Жыгімонта Кейстутавіча і Казімера[17].

У 1430 годзе езьдзіў у Польшчу наконт справы каранацыі Вітаўта. У 1431 годзе езьдзіў да татараў як пасол Сьвідрыгайлы. У пачатку 1432 году быў на перамовах з палякамі ў складзе літоўскай дэлегацыі. Таго ж году на даручэньне Сьвідрыгайлы яшчэ раз езьдзіў у Польшчу. За часамі Казімера езьдзіў з пасольствамі ў Тэўтонскі ордэн (1444 год) і ў Польшчу (1448 год)[18].

Браў удзел ў перавароце супраць Сьвідрыгайлы. Камандаваў войскам Жыгімонта Кейстутавіча.

Няма зьвестак пра імя і паходжаньне першай жонкі. Другі раз ажаніўся з Ганнай, дачкой князя Фёдара Карыбутавіча. У першым шлюбе меў сына Яна.

Мова і культураРэдагаваць

Асноўныя артыкулы: Ліцьвіны і Русіны

Карыстаўся пячацьцямі з рускімі надпісамі: «П. ПЕТРАШОВА МОНДКІРДВІЧА»[19] і «П. ПЕТРАШОВА» (1432 год)[20].

КрыніцыРэдагаваць

  1. ^ а б в Пятраўскас Р. Літоўская знаць у канцы XIV—XV ст.. — 2-е выд. — Смаленск, 2014. С. 267.
  2. ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 54, 57, 69.
  3. ^ Вырок по делу между Лавришевским монастырем и людьми в.к.л. Витовта (1424), Fontes historiae Magni Ducatus Lithuaniae
  4. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 32.
  5. ^ Дополнения к Актам историческим, относящимся к России : Собраны в иностранных архивах и библиотеках и изданы Археографической Комиссией. — СПб., 1848. С. 306.
  6. ^ Грамота в.к.л. Сигизмунда Кейстутовича для Семена Гедигольдовича на двор Мир (1434), Fontes historiae Magni Ducatus Lithuaniae
  7. ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 1: 1387—1468. — Kraków, 1932. S. 158.
  8. ^ Собрание древних грамот и актов городов: Вильны, Ковна, Трок, православных монастырей, церквей и по разным предметам: Ч. 1. — Вильно, 1843. С. 9.
  9. ^ Акты, относящиеся к истории Южной и Западной России, собранные и изданные Археографической комиссией. Т. 2. — СПб, 1865. С. 106.
  10. ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 3: 1501—1507. — Kraków, 1948. S. 751.
  11. ^ Archiwum książąt Lubartowiczów Sanguszków w Sławucie. T. 1, 1366—1506. — Lwów, 1887. S. 48.
  12. ^ Урбан П. Старажытныя ліцьвіны: мова, паходжаньне, этнічная прыналежнасьць. — Менск: 2001. С. 172.
  13. ^ Полоцкие грамоты XIII — начала XVI в. Т. 1. — М., 2015. С. 247, 249.
  14. ^ Полоцкие грамоты XIII — начала XVI в. Т. 1. — М., 2015. С. 250.
  15. ^ Полоцкие грамоты XIII — начала XVI в. Т. 1. — М., 2015. С. 251.
  16. ^ Полоцкие грамоты XIII — начала XVI в. Т. 1. — М., 2015. С. 253.
  17. ^ Насевіч В. Мантыгірдавічы // ВКЛ. Энцыкл. — Менск: 2005 Т. 2. С. 271.
  18. ^ Пятраўскас Р. Літоўская знаць у канцы XIV—XV ст.. — 2-е выд. — Смаленск, 2014. С. 268.
  19. ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 189.
  20. ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 205.

ЛітаратураРэдагаваць

Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=Пётар_Мантыгердавіч&oldid=2375173»