Мантыгерд (імя)
Мантыгерд (Мунтыгерд, Мундыгерд) — мужчынскае імя і вытворнае ад яго прозьвішча.
| Мантыгерд лац. Mantygierd / Mantyhierd | |
| Mundgerd | |
| Паходжаньне | |
|---|---|
| Мова(-ы) | германскія |
| Утворанае ад | Mund + Gerd |
| Іншыя формы | |
| Варыянт(ы) | Мунтыгерд, Мундыгерд |
| Зьвязаныя імёны | Гірдзімонт |
| Зьвязаныя артыкулы | |
| якія пачынаюцца з «Мантыгерд» | |
Паходжаньне
рэдагавацьМундгерд (Mundgerd[1][2], Mundgærðr[3][4], Mundgerdr) і Гардмунд або Гертмунд (Gardmund[5][6], Gertmund[7]) — імёны германскага паходжаньня[8]. Іменная аснова -мунд- (-мунт-, -монт-) (імёны ліцьвінаў Валімонт, Жыгімонт, Скірмунт; германскія імёны Walmont, Sigimunt, Sciremunt) паходзіць ад германскага *mundô 'рука, абарона, крэўнасьць'[9] або гоцкага munds 'моц розуму, імкненьне', mundrs 'гарлівы, палкі'[10], а аснова -гард- (-герд-, -герт-) (імёны ліцьвінаў Альгерд, Вісігерд, Тэўтыгерд; германскія імёны Algardus, Wisgeard, Teutgerdis) — ад гоцкага gairdan 'падпяразваць' (пераноснае 'ахоўваць'), garda 'агароджа' (пераноснае 'ахова, бясьпека')[11]. Такім парадкам, імя Мантыгерд азначае «гарлівасьць аховы» (тое ж, што і імя Гердымонт)[12].
Германскі характар літоўскіх імёнаў з асновай -монт- (-мант-) — як і запазычаньне самой асновы з германскіх моваў — сьцьвердзілі францускі лінгвіст-германіст Раймонд Шмітляйн[13] і амэрыканскі лінгвіст Альфрэд Зэн[14].
Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: Mantegirdendorfe… Mantegirden dorffe… Mantegirdin dorffe (Паведамленьні аб літоўскіх дарогах)[15]; от намесника от полочького от Монтигирда (1394—1396 гады)[16]; Muntighert[17] (1396 або 1397 год[18]); unser hawptman Muntigirde (23 студзеня 1397 году)[19]; mit unserm namezdnyken Muntigirden (30 студзеня 1397 году)[20]; Montegherden of ghesad unde is nene namestnek mer (1399 год)[21]; Hannus Montigerdonis (18 студзеня 1401 году)[22]; Olechno filius olim Montigerdi (16 лютага 1410 году)[23]; cum Petro Mondigerd[24], Petrus Mondiger[25], Petrum Mondygerd[26] (2 кастрычніка 1413 году); Petrasio Montigerdowicz (26 студзеня 1416 году)[27]; панъ Петрашъ Монътикгирдовичъ (Петраш Монтикгирдович[28]; 15 чэрвеня 1424 году[29], 1440—1492 гады[30]); Petraschius Montegardowicz (22 чэрвеня 1431 году)[31]; Petrasy Montigerdowicz[32], Petrassy Montigerdowicz[33] (1 верасьня 1431 году); пе[ча]т[ь] Петьрашова Мондкірдовича[34] (27 лютага 1434 году); Монътикгирду в Белици два чоловеки (1440—1492 гады)[35]; Petraschio Montigerdowitcz terre Lithwanie suppremo marschalco (28 чэрвеня 1436 году)[36]; Montigerd, patri praefati Petri (14 студзеня 1447 году)[37]; od ziem panow Mongierdowiczow (27 ліпеня 1553 году)[38]; ręką mą podpisał Rafał Mundygierd Łoyba (28 сакавіка 1669 году)[39]; Andrzey Mondygierd Loyba (10 ліпеня і 9 жніўня 1670 году)[40]; Andrzey Michał Mondygierd Łoyba (30 жніўня 1680 году)[41]; Kazimierz Michał Montygierd Łoyba (8 чэрвеня 1698 году)[42]; Marianna Montgard (1827 год)[43].
Носьбіты
рэдагаваць- Мантыгерд († да 1410) — намесьнік полацкі, меў сыноў Гануса, Алехну і Пятра; пачынальнік роду Мантыгердавічаў
- Мантыгерд — літоўскі баярын, які ўпамінаецца ў перапісу харугваў 1421 году[44]
Мантыгерды (Montygierd) гербу Вадвіч — літоўскі шляхецкі род з Троцкага павету[45].
Мантыгерды-Лойбы — літоўскі шляхецкі род[46].
Глядзіце таксама
рэдагавацьКрыніцы
рэдагаваць- ^ Mundgerd, Nordic Names
- ^ Ray O. Vore navne: en etymologisk navnebok med fyldige utredninger. — Chicago, 1944. S. 246.
- ^ Peterson L. Nordiskt runnamnslexikon. — Uppsala, 2007. S. 165.
- ^ Mundgærðr, Nordic Names
- ^ History of Christian Names. Vol. 2. — London, 1878. P. 241.
- ^ A dictionary of English and Welsh surnames. — London, 1901. P. 309.
- ^ Wichert L. Personale Mythen des Nationalsozialismus: Die Gestaltung des Einzelnen in literarischen Entwürfen. — Wilhelm Fink, 2018. S. 117.
- ^ Naumann H. Altnordische Namenstudien. — Berlin, 1912. S. 54.
- ^ Kremer D. Die Germanischen Personennamen in Katalonien // Estudis romànics. Nr. 14, 1972. S. 180.
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 18.
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 17.
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 24.
- ^ Schmittlein R. Toponymes finnois et germaniques en Lituanie // Revue internationale d’onomastique. Nr. 2, 1948. P. 102.
- ^ Senn A. Zur Bildung litauischer Gewässernamen // Annali. Sezione Slava. Istituto Universitario Orientale di Napoli. 2 (1959). P. 46.
- ^ Scriptores rerum Prussicarum. Bd. 2. — Leipzig, 1863. S. 699—700.
- ^ Полоцкие грамоты XIII — начала XVI в. Т. 1. — М., 2015. С. 101—102.
- ^ Русско-ливонские акты. — СПб, 1868. С. 160.
- ^ Полоцкие грамоты XIII — начала XVI в. Т. 1. — М., 2015. С. 104.
- ^ Hansisches Urkundenbuch. Bd. 5. — Liepzig, 1899. S. 132.
- ^ Полоцкие грамоты XIII — начала XVI в. Т. 1. — М., 2015. С. 107.
- ^ Полоцкие грамоты XIII — начала XVI в. Т. 2. — М., 2015. С. 413.
- ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 38.
- ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 1: 1387—1468. — Kraków, 1932. S. 78.
- ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 54.
- ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 57.
- ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 69.
- ^ Semkowicz W. Nieznane nadania Witolda dla osób prywatnych // Ateneum Wileńskie. Z. 3—4, 1931. S. 852.
- ^ Пятраўскас Р. Літоўская знаць у канцы XIV—XV ст.. — 2-е выд. — Смаленск, 2014. С. 267.
- ^ Вырок по делу между Лавришевским монастырем и людьми в.к.л. Витовта (1424), Fontes historiae Magni Ducatus Lithuaniae
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 32.
- ^ Liv-, Esth- und Curländisches Urkundenbuch nebst Regesten / Hrsg. von F. G. von Bunge. Bd. 8. — Riga; Moskau, 1884. S. 273.
- ^ Бучинський Б. Кілька причинків до часів вел. князя Свитригайла (1430—1433) // ЗНТШ. Т. 76. — Львів, 1907. С. 136.
- ^ Бучинський Б. Кілька причинків до часів вел. князя Свитригайла (1430—1433) // ЗНТШ. Т. 76. — Львів, 1907. С. 135.
- ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 100.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 55.
- ^ Jaworski R. Z najdawniejszych dokumentów do dziejów domeny Radziwiłłowskiej // Studia Źródłoznawcze = Commentationes. T. 39, 2001. S. 111.
- ^ Jablonskis K. Nauji Vytauto laikotarpio aktai // Praeitis. T. 2. — Kaunas, 1933. P. 407.
- ^ Istorijos archyvas. T. 1: XVI amžiaus Lietuvos inventoriai. — Kaunas, 1934. P. 120—122.
- ^ Lietuvos inventoriai XVII a. — Vilnius, 1962. P. 278.
- ^ Акты, издаваемые Виленской Комиссией для разбора древних актов. Т. 31. — Вильна, 1906. С. 411, 413.
- ^ Акты, издаваемые Виленской Комиссией для разбора древних актов. Т. 31. — Вильна, 1906. С. 459.
- ^ Lietuvos inventoriai XVII a. — Vilnius, 1962. P. 431.
- ^ Kielmy, Geneteka baza Polskiego Towarzystwa Genealogicznego
- ^ Архив Юго-Западной России. Ч. 7, т. 1. — Киев, 1886. С. 48.
- ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2022. S. 358.
- ^ Сьпіс шляхецкіх родаў, прозьвішчы якіх пачынаюцца на Л, Згуртаваньне беларускай шляхты
Літаратура
рэдагаваць- Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. Аўтарскае выданне. — Менск, 2019. — 459 с. — (сьціслая вэрсія кнігі: Вытокі Вялікае Літвы. — Менск, 2021. — 89 с.)