Асінаўка (Дубровенскі раён)
Асі́наўка[2] — вёска ў Дубровенскім раёне Віцебскай вобласьці. Уваходзіць у склад Пірагоўскага сельсавету. Знаходзіцца за 8 км на поўнач ад места Дуброўна, каля аўтадарогі (Р22) Ворша — Дуброўна — Асінторф, за 1 км на поўдзень ад міжнароднай аўтамагістралі Берасьце — Смаленск (у межах Беларусі — магістраль М1). Зьяўляецца станцыяй на чыгуначнай лініі Ворша — Смаленск.
| Асінаўка | |
| трансьліт. Asinaŭka | |
| |
| Краіна: | Беларусь |
| Вобласьць: | Віцебская |
| Раён: | Дубровенскі |
| Сельсавет: | Пірагоўскі |
| Насельніцтва: | 155 чал. (2010) |
| Часавы пас: | UTC+3 |
| Тэлефонны код: | +375 2137 |
| Паштовы індэкс: | 211044[1] |
| Нумарны знак: | 2 |
| Геаграфічныя каардынаты: | 54°38′55.3″ пн. ш. 30°39′38.3″ у. д. / 54.648694° пн. ш. 30.660639° у. д.Каардынаты: 54°38′55.3″ пн. ш. 30°39′38.3″ у. д. / 54.648694° пн. ш. 30.660639° у. д. |
Асінаўка на мапе Беларусі ±   Асінаўка | |
 Галерэя здымкаў у Вікісховішчы
| |
Гісторыя
рэдагавацьВялікае Княства Літоўскае
рэдагавацьВёска вядома з 18 стагодзьдзя як уласнасьць Сапегаў у Дубровенскім графстве Аршанскага павету Віцебскага ваяводзтва Вялікага Княства Літоўскага.[3]
Пад уладай Расейскай імпэрыі
рэдагавацьУ выніку першага падзелу Рэчы Паспалітай 28 траўня 1772 году вёска апынулася ў складзе Расейскай імпэрыі, у Аршанскім павеце Магілёўскай губэрні. 9 кастрычніка 1972 году ўтворана Аршанская правінцыя. З 22 сакавіка 1777 да 1 сьнежня 1796 у Бабінавіцкім павеце Магілёўскай губэрні (Магілёўскае намесьніцтва з 10 студзеня 1778 да 31 сьнежня 1796). З 31 сьнежня 1796 да 27 лютага 1802 Беларуская губэрня Аршанскі павет. З 27 лютага 1802 году ў Бабінавіцкім павеце Магілёўскай губэрні. З 1840 году ў Аршанскім павеце.[4]
Вёска Асінаўка ў 1783 годзе уладаньне князя Пацёмкіна.[5] У 1857 годзе сяляне былі прыпісаны к Царкве Сьвятога Юрыя ў вёсцы Мардахі.[6] З 16 лістапада 1871 году пачаўся рух па Маскоўска-Берасьцейскай чыгунцы. Станцыя атрымала назву па бліжэйшай вёсцы.[7]
У 1910 годзе сялянскай грамадзе належала 95 дзесяціны зямлі. Сяляне вёскі адносіліся да прыходу Царквы Сьвятога Юрыя ў вёсцы Мардахі й уваходзілі ў Парчэвічаскае сялянскае таварыства.[8]
Наіноўшы час
рэдагавацьЗ 14 верасьня 1917 году Магілёўская губэрня ў Заходняй вобласьці Расейскай рэспублікі. Уваходзіла ў склад Беларускай Народнай Рэспублікі, абвешчанай 25 сакавіка 1918, з 1 студзеня 1919 году ў ССРБ, з 27 лютага ў РСФСР. З 11 ліпеня 1919 году Аршанскі павет у Віцебскай губэрні. З сакавіка 1924 году ў БССР і з 17 ліпеня Дубровенскі раён, Аршанская акруга, з 26 ліпеня 1930 году, Дубровенскі раён, БССР. З 15 студзеня 1938 году Дубровенскі раён (09.09.1946 год — 17.12.56 год Будзкі сельсавет, Арэхаўскі раён і да 6 студзеня 1965 году ў складзе Аршанскага раёну), Віцебская вобласьць.
20 жніўня 1926 году было прынята рашэньне аб будаўніцтве раённай электрастанцыі. 9 ліпеня 1927 году адбылася ўрачыстая закладка каля вёскі Арэхі Аршанскага раёну на Асінаўскім балоце першай чаргі Асінаўская ДРЭС ў 22 тыс. кВт. У Асінаўке месьцілася ўправа па будаўніцтву Асінаўскай раённай электрастанцыі «Асінбуд». Вузкакалейная чыгунка злучыла Асінаўскую электрастанцыю з пасёлкам Асінторф.[9] 8 лістапада 1930 г. запрацавала пад новай назвай Беларуская Дзяржаўная Раённая Электра-Станцыя (БелДРЭС).
Пад нямецкай акупацыяй зь сярэдзіны ліпеня 1941 да 26 чэрвеня 1944 году. Тут дзейнічала падпольная група, якая ўваходзіла ў склад Асінторфскага падпольля.[10] З кастрычніка 1943 году ў зоне баявых дзеяньняў.
Чыгуначная станцыя
рэдагавацьЧыгуначная станцыя Асінаўка. Код станцыі: грузавая - 169007;[11] экспартная - 169100.[12]
- Расклад руху пасажырскіх цягнікоў па станцыі Асінаўка[13]
| Нумар | Маршрут | Прыезд |
|---|---|---|
| 025Б | Масква — Горадня | 02:43 |
| 6184 | Ворша — Краснае | 09:35 |
| 6183 | Краснае — Ворша | 10:57 |
| 132Б | Бярэсьце — Масква | 13:20 |
| 025Б | Масква — Менск | 16:04 |
| 6186 | Ворша — Краснае | 18:35 |
| 6185 | Краснае — Ворша | 19:38 |
| 026Б | Менск — Масква | 22:46 |
| 026Б | Гародня — Масква | 23:36 |
Насельніцтва
рэдагаваць- XIX стагодзьдзе: 1857 год — 28 чалавек;[6] 1897 год — вёска: 7 дамоў, 52 чалавекі; станцыя: 4 дамы, 33 чалавекі;
- XX стагодзьдзе: 1910 год — вёска: 7 дамоў, 32 мужчыны, 34 жанчыны; станцыя: 5 дамоў, 20 мужчын, 35 жанчын; станцыя: 4 дамы, 15 мужчын, 6 жанчын; [8] 1969 год — 56 дамоў, 183 чалавека;[14] 1995 год — 76 дамоў, 195 чалавек;
- XXI стагодзьдзе: 2010 год — 155 чалавек;
Асобы
рэдагаваць- Іван Авекаў (19 траўня 1919 — 17 красавіка 1943, Данкаў, Ліпецкая вобласьць, Расея) — капітан авіяцыі, камандзір авіяэскадрыльлі. Герой Савецкага Саюзу 24 жніўня 1943 году.[15]
- Эрнэст Ялугін (19 лістапада 1936 — 25 чэрвеня 2022, Менск) — беларускі пісьменьнік
Крыніцы
рэдагаваць- ^ Белпошта
- ^ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Віцебская вобласць: нарматыўны даведнік / У. М. Генкін, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2009. — 668 с. ISBN 978-985-458-192-7. (pdf) С. 270
- ^ Вялікі гістарычны атлас Беларусі. У 4 т. Т. 2 / [рэд. Г.П. Ляхава, Ю.М. Несцяроўская, Т.М. Пракаповіч]. — Мінск: Белкартаграфія, 2013. — 347, [4] с., іл. ISBN 978-985-508-245-4. С. 84 (Г-4), 175.
- ^ Могилевъ. Горки.Орша. Бабиновичи // Городскія поселенія въ Россійской имперіи : даведник. — С.-Петербург: Тип. т-ва «Общественная польза», 1863. — Т. 3. — С. 155, 177, 186, 205.
- ^ Российский государственный архив древних актов. Материалы генерального и специального межевания Межевой канцелярии и местных межевых учреждений по МОГИЛЕВСКОЙ губернии 1776—1918 гг.Ф. 1319. Опись 1. Полевые записки № 1533, Картон 31 Пач. 14.06.1783.
- ^ а б Списки населенных мест Могилевской губ. по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении [Дело] = РГИА. Ф. 1290. Оп.4. Д. 80. — Ленинград: Фонд Центрального статистического комитета МВД., 1857. — С. 357. — 613 с.
- ^ Российский государственный исторический архив (РГИА). Фонд 338 ПРАВЛЕНИЕ ОБЩЕСТВА МОСКОВСКО-БРЕСТСКОЙ ЖЕЛЕЗНОЙ ДОРОГИ. Оп. 1 Д. 2374.(недаступная спасылка) ОБ УСТРОЙСТВЕ НОВОГО ВОДОСНАБЖЕНИЯ НА СТАНЦИИ ОСИНОВКА. 1890 год.
- ^ а б Списокъ населенныхъ местъ Могилевской губерніи / Под ред. Георгій Павлович Пожарова.. — Могилев губ.: Могилев. губ. стат. ком., 1910. — С. 132; 133 (№№ 58; 59; 74). — 250 с.
- ^ «Занальны дзяржаўны архіў у Воршы» ф. 1453, 40 ад. зах. 1928—1931. Кантора па будаўніцтву дзяржаўную Асінаўскай раённай электрастанцыі «Асінбуд» дзяржаўнага трэста «Энэргабуд», вёска Асінаўка Аршанскага раёна.
- ^ Петрашкевіч А. Л. Асінторфскае камсамольскае падпольле. // Беларуская савецкая энцыкляпэдыя. У 12 т. / Беларуская Савецкая Энцыклапедыя; Рэдкал.: П. У. Броўка (гал. рэд.) і інш.. — Мн.: БелСЭ, 1969. — Т. 1. А — Афіна. — 624 с. С. 510, 511.
- ^ Чыгуначная станцыя Асінаўка грузавая(недаступная спасылка) (рас.)
- ^ Чыгуначная станцыя Асінаўка экспартная (недаступная спасылка) (рас.)
- ^ Расклад руху пасажырскіх цягнікоў па станцыі Асінаўка (рас.) (укр.)
- ^ Асінаўка.//Беларуская савецкая энцыкляпэдыя. У 12 т. / Беларуская Савецкая Энцыклапедыя; Рэдкал.: П. У. Броўка (гал. рэд.) і інш.. — Мн.: БелСЭ, 1969. — Т. 1. А — Афіна. — 624 с. С. 509.
- ^ Асінаўка, Пірагоўскі сельсавет (№ 1348 Радзіма Авекава) / Рэдкал.: С. В. Марцэлеў (гал. рэд.) і інш. // Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі : энцыкляпэдыя. — Менск: Беларуская энцыклапедыя, 1985. — Т. Віцебская вобласьць. — С. 262.
Літаратура
рэдагаваць- Жураўскі, С. К. Асінторф і Асінбуд. / С. Плаўнік // Наш Край : штомесячнік Цэнтральнага Бюро Краязнаўства пры Інстытуце Беларускай Культуры. — Менск: кастрычнік 1928. — № 10 (37). — С. 10—14.
- Караткевіч, Валянціна. Арэхаўск (№ 200 БЕЛДРЭС). / Рэдкал.: С. В. Марцелеў (гал. рэд.) і інш. // Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі : энцыкляпэдыя. — Менск: Беларуская энцыклапедыя, 1985. — Т. Віцебская вобласьць. — С. 99.
- Касьпяровіч, М. І. . На Асінбуд. / С. Плаўнік // Наш Край : штомесячнік Цэнтральнага Бюро Краязнаўства пры Інстытуце Беларускай Культуры. — Менск: чэрвень—ліпень 1929. — № 6—7 (45—46). — С. 7—9.
- Памяць: Гіст.-дак. хроніка Дубровенскага р-на. Кніга 1. — Мн.: Паліграфафармленне, 1997. — 598 с.: іл. ISBN 985-6351-02-02 С. 558.
- Ракіта, Сяргей. Кавалак геалогіі: Верш. Асінбуд — Арэхі. / Платон Галавач // Полымя : часопіс. — Менск: 1931. — № 5. — С. 145, 146.
- Салавейчык І., Семеняка І., Дашкевіч Л. і інш. Беларусь Савецкая. (Фотаальбом). / Уклад. Дваркоўскага, Ул. Сокалава. — Гомель: Дзяржаўнае выдавецтва Беларусі, 1932. — С. 8—13. — 6000 ас.
- Почтовый дорожник. — С.-Петербургъ: Изданіе Главгого Управленія Почтъ и Телеграфовъ, 1897. — С. 29. — XXV,319 с.
- Россія. Полное географическое описаніе. / В. П. Семеновъ, М. В. Довнаръ-Запольскій, Д. З. Шендрикъ, А. К. Кабановъ, А. П. Сапуновъ . — С.-Петербургъ: Изданіе А. Ф. Девріена, 1905. — Т. 9. — С. 387.