Хатляны
Хатля́ны[1] — вёска ў Беларусі, каля ракі Шачы. Цэнтар сельсавету Ўзьдзенскага раёну Менскай вобласьці. Насельніцтва на 2010 год — 880 чалавек. Знаходзяцца за 25 км на паўднёвы ўсход ад Узды, за 35 км ад чыгуначнай станцыі Рудзенск, за 4 км ад скрыжаваньня аўтамабільных дарог Койданаў — Мар'іна Горка і Менск — Слуцак.
| Хатляны лац. Chatlany | |
 Царква Покрыва Багародзіцы | |
| Краіна: | Беларусь |
| Вобласьць: | Менская |
| Раён: | Узьдзенскі |
| Сельсавет: | Хатлянскі |
| Насельніцтва: | 880 чал. (2010) |
| Часавы пас: | UTC+3 |
| Тэлефонны код: | +375 1718 |
| Паштовы індэкс: | 223414 |
| Нумарны знак: | 5 |
| Геаграфічныя каардынаты: | 53°24′10″ пн. ш. 27°33′39″ у. д. / 53.40278° пн. ш. 27.56083° у. д.Каардынаты: 53°24′10″ пн. ш. 27°33′39″ у. д. / 53.40278° пн. ш. 27.56083° у. д. |
Хатляны на мапе Беларусі ±   Хатляны | |
 Галерэя здымкаў у Вікісховішчы
| |
Хатляны — даўняе мястэчка гістарычнай Меншчыны.
Гісторыя
рэдагавацьВялікае Княства Літоўскае
рэдагавацьУпершыню Хатляны ўпамінаюцца ў XVI ст., калі яны ўваходзілі ў склад Менскага павету. У розныя часы паселішча знаходзілася ў валоданьні Галоўчынскіх, Быхаўцаў, Завішаў, Заранкаў-Грабоўскіх.
3 XVII ст. Хатляны значацца як мястэчка. Паводле юрыдычных актаў 1663 году, тут існавала карчма.
Пад уладай Расейскай імпэрыі
рэдагаваць.jpg)
У выніку другога падзелу Рэчы Паспалітай (1793 год) Хатляны апынуліся ў складзе Расейскай імпэрыі, у Шацкай воласьці Ігуменскага павету Менскай губэрні[2]. Статус паселішча панізілі да сяла.
На 1886 год у Хатлянах было 58 двароў, царква. У 1895 годзе тут адкрылася царкоўнапрыходзкая школа[3]. Паводле вынікаў перапісу 1897 году — 145 двароў, царква, хлебазапасны магазын, карчма. На 1909 год — 168 двароў. Насельніцтва займалася сельскай гаспадаркай, дрэваапрацоўчымі, перавознымі, сплаўнымі промысламі.
За часамі Першай сусьветнай вайны ў лютым 1918 году Хатляны занялі войскі Нямецкай імпэрыі.
Найноўшы час
рэдагаваць25 сакавіка 1918 году згодна з Трэцяй Устаўной граматай Хатляны абвяшчаліся часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. 1 студзеня 1919 году ў адпаведнасьці з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі яны ўвашлі ў склад Беларускай ССР, дзе 20 жніўня 1924 году сталі цэнтрам сельсавету Ўзьденскага раёну. У 1933 годзе тут існавалі стальмашня і кузьня, 2 ветраныя млыны.
На 1 студзеня 2000 году ў Хатлянах было 374 двары. У сакавіку 2010 году яны атрымалі афіцыйны статус «аграгарадку».
Насельніцтва
рэдагавацьДэмаграфія
рэдагаваць- XIX стагодзьдзе: 1886 год — 585 чал.
- XX стагодзьдзе: 1909 год — 1150 чал.; 1999 год — 1166 чал.; 1 студзеня 2000 году — 1166 чал.[4]
- XXI стагодзьдзе: 2010 год — 880 чал.
Інфраструктура
рэдагавацьУ Хатлянах працуюць сярэдняя школа, дашкольная ўстанова, амбуляторыя, дом культуры, бібліятэка, пошта.
Эканоміка
рэдагавацьРамонтна-мэханічныя майстэрні, млын, лесапільня, філія раённага камбінату побытавага абслугоўваньня.
Турыстычная інфармацыя
рэдагавацьІнфраструктура
рэдагавацьДзее Хатлянскі краязнаўчы музэй.
Славутасьці
рэдагаваць- Археалягічны помнік — курганны могільнік (мае 7 насыпаў).
Страчаная спадчына
рэдагаваць- Царква Покрыва Багародзіцы (1898, згарэла ў студзені 2013 году[5]; мураўёўка)
Асобы
рэдагаваць- Аляксандар Махнач (1918—2006) — беларускі геоляг
Крыніцы
рэдагаваць- ^ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Мінская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2003. — 604 с. ISBN 985-458-054-7. (djvu) С. 487.
- ^ Jelski A. Chotlany // Słownik geograficzny... T. I. — Warszawa, 1880. S. 638.
- ^ БЭ. — Мн.: 2003 Т. 16. С. 561.
- ^ Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Уздзенскага р-на. — Мн.: БЕЛТА, 2003.
- ^ У Мінскай вобласці згарэла на Каляды драўляная царква, Наша Ніва, 6 студзеня 2013 г.
Літаратура
рэдагаваць- Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 2003. — Т. 16: Трыпалі — Хвіліна. — 576 с. — ISBN 985-11-0263-6
- Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Уздзенскага р-на. — Мн.: БЕЛТА, 2003. — 654 с.: іл. ISBN 985-6302-50-1.
- Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom I: Aa — Dereneczna. — Warszawa, 1880.