Рыгор Хадкевіч
Рыгор Хадкевіч (каля 1513 — 12 лістапада 1572 або 19 лістапада 1573) — дзяржаўны і вайсковы дзяяч Вялікага Княства Літоўскага. Падкаморы вялікі літоўскі (1544—1559), ваявода віцебскі (1554—1555) і кіеўскі (1555—1559), кашталян троцкі (1559—1664) і віленскі (з 1564), адначасна гетман польны (1561—1566) і вялікі літоўскі (з 1566). Заснавальнік старэйшай галіны роду Хадкевічаў.
.jpg) Рыгор Хадкевіч, рыціна 1890 г. на аснове больш раньняга партрэту зь Нясьвіскага замка | |
 Герб Касьцеша | |
| Асабістыя зьвесткі | |
|---|---|
| Нарадзіўся | 1513 |
| Памёр | 12 лістапада 1572[1][2], 9 лістапада 1572[3] або 19 лістапада 1572[2] |
| Пахаваны | |
| Род | Хадкевічы |
| Бацькі | Аляксандар Хадкевіч Васіліса з Галоўчынскіх |
| Дзеці | Андрэй Хадкевіч[d][2][4], Ганна Хадкевіч[d][5][6][2][…], Аляксандар Хадкевіч[d][2][4], Аляксандра Хадкевіч[d][7][2][4] і Соф’я Хадкевіч[d] |
| Дзейнасьць | дыплямат |
Быў старостам ковенскім, магілёўскім, гарадзенскім і тыкоцінскім.
Біяграфія
рэдагаваць
З шляхецкага роду Хадкевічаў гербу Касьцеша, сын Аляксандра, ваяводы наваградзкага, і Васілісы з Галоўчынскіх. Меў братоў Гераніма і Юрыя.
У 1544—1559 гадох быў падкаморыям вялікім літоўскі, у 1554—1555 гадох — ваяводам віцебскім, у 1555—1559 гадох — ваяводам кіеўскім, у 1559—1664 гадох — кашталянам троцкім, у 1561—1566 гадох — гетманам польным літоўскім, з 1564 году — кашталянам віленскім і з 1566 году — гетман вялікі літоўскі. Як прыхільнік самастойнасьці Вялікага Княства, у знак пратэсту супраць Люблінскай уніі (1569 год) адмовіўся ад дзяржаўнай дзейнасьці[8]. Быў супраціўнікам Радзівілаў[8].
Браў удзел у Інфлянцкай вайне. У бітве на Уле (1564 год) камандаваў коньніцай, якая першай ударыла ў ворага, а потым перасьледаваў рэшткі супраціўніка ў дарозе на Полацак.
У 1568 годзе заснаваў друкарню пры праваслаўным манастыры ў мястэчку Заблудаве Гарадзенскага павету (цяпер у Польшчы), дзе працягнулі сваю дзейнасьць маскоўскія першадрукары Іван Фёдараў і Пётар Мсьціславец, уцекачы ад перасьледу з Маскоўскай дзяржавы. У Заблудове яны надрукавалі «Эвангельле вучыцельнае» — зборнік гутарак і павучаньняў з тлумачэньнем эвангельскіх тэкстаў (захавалася 44 асобнікі), які ўпрыгожылі гербам Рыгора Хадкевіча на абароце тытульнага ліста. Ужо безь Пятра Мсьціслаўца, які выехаў у Вільню, Іван Фёдараў надрукаваў у Заблудаве «Псалтыр з Часаслоўцам» (захавалася 4 асобнікі). Ціск каталіцкага духавенства вымусіў Рыгора Хадкевіча ў 1570 годзе адмовіцца ад падтрымкі кірылічнага праваслаўнага кнігадрукаваньня.
Дажыў да канца сваіх дзён у Заблудаве. Спачыў у катакомбах Дабравешчанскай царквы ў Супрасьлі.
У шлюбе з Кацярынай Вішнявецкай меў сыноў Андрэя і Аляксандра (іх настаўнікам быў вядомы ў той час паэт Ян Мыліюс), а таксама дачок Аляксандру і Ганну.
| Папярэднік Мікалай Радзівіл «Руды» |
Гетман вялікі літоўскі 1566—1572 |
Наступнік Мікалай Радзівіл «Руды» |
Крыніцы
рэдагаваць- ^ Senatorowie i dygnitarze Wielkiego Księstwa Litewskiego 1386—1795 (пол.) / пад рэд. J. Wolff — Kraków: 1885. — С. 79.
- ^ а б в г д е Czamańska I. Wiśniowieccy: monografia rodu (пол.) — Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2007. — С. 41. — 552 с. — ISBN 978-83-7177-229-0
- ^ Senatorowie i dygnitarze Wielkiego Księstwa Litewskiego 1386—1795 (пол.) / пад рэд. J. Wolff — Kraków: 1885. — С. 150.
- ^ а б в Kniaziowie litewsko-ruscy od końca czternastego wieku (пол.) / пад рэд. J. Wolff — Warszawa: 1895. — С. 434.
- ^ Гісторыя Сапегаў : жыццяпісы, маёнткі, фундацыі (белар.) — Мінск: Віктар Хурсік, 2017. — С. 50. — 586 с. — ISBN 978-985-7025-75-6
- ^ Pacowie : materyjały historyczno-genealogiczne / пад рэд. J. Wolff — СПб.: 1885. — С. 39. — 377 с.
- ^ Pas L. v. Genealogics (анг.) — 2003.
- ^ а б Грыцкевіч А. Хадкевічы // ВКЛ. Энцыкл. — Мн.: 2005 Т. 2. С. 709.
Літаратура
рэдагаваць- Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — 788 с. — ISBN 985-11-0378-0