Лейці

Лейці — група сялянаў-слугаў у Літве і Вялікім Княстве Літоўскім. Упершыню ўпамінаюцца ў 1407 годзе сярод сялянаў, якія вялікі князь Вітаўт падараваў Манівіду, апошні раз — у 1540-я гады.

Назва

Мовазнаўца і гісторык Алесь Жлутка зьвяртае ўвагу на тое, што вылучэньне летувіскім аўтарам Артурасам Дубонісам новай вэрсіі, дзе назва Літва супастаўляецца з назвай служылага стану лейцяў ёсьць праявай хісткасьці летувіскіх гіпотэзаў і прыкметай таго, што этымалягічныя пошукі ў гэтым кірунку заходзяць у тупік. Як адзначае Алесь Жлутка, гэтая вэрсія грунтуецца пераважна на дакумэнтах позьняга часу — XVI стагодзьдзя, калі ўжо маглі адбыцца істотныя зьмены ў этнічным складзе насельніцтва і анамастыцы розных рэгіёнаў Вялікага Княства Літоўскага, а адзінкавыя ранейшыя, адрозныя паводле формы, упаміны могуць мець іншае паходжаньне.

Геаграфія

Упаміналіся ў Аліце зь Сімнай, Алькеніках, Анікштах, Ашмянах, Бірштанах, Васілішках, Вількаміры, Вільках, Вільні, Дарсунішках, Доўгах, Гегужыне-Пералозах, Жалудку, Жыжмарах, Каняве-Дубічах, Коўне, Кіеўскай зямлі (на Прыпяці), Ласасіне, Лепунах (Ляпонах?), Майшаголе, Мерачы, Радуні, Ракішках, Стаклішках, Судэрве, Сумілішках, Сьвянцянах, Троках, Уцяне, Харэйках (на паўднёвы ўсход ад Вялейкі), Эйшышках.

Абавязкі

Служылі ў якасьці памежнай варты, абаранялі замкі, прэзэнтавалі вялікакняскую ўладу на ўскраінах гаспадарства і ўтаймоўвалі незадаволеных ёй. Пазьней яны даглядалі коней гаспадара і суправаджалі яго ў падарожжах. У Жамойці выконвалі паліцыйныя функцыі і здушалі сэпаратысцкія памкненьні.

Літаратура

• Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — 788 с. — ISBN 985-11-0378-0