Алесь Жлутка
Але́сь Жлу́тка[a] (нар. 12 верасьня 1954, вёска Запольле Клічаўскага раёну Магілёўскай вобласьці) — беларускі мовазнаўца і гісторык. Кандыдат філялягічных навук (1990). Ляўрэат узнагароды імя Льва Сапегі (2009).
Алесь Жлутка лац. Aleś Żłutka | |
| Дата нараджэньня | 12 верасьня 1954 (70 гадоў) |
|---|---|
| Месца нараджэньня | |
| Месца вучобы | |
| Занятак | перакладнік, мовазнавец, гісторык, літаратуразнаўца, літаратар, археограф |
| Навуковая сфэра | мовазнаўства[1], гісторыя[1] і літаратуразнаўства[1] |
| Месца працы |
|
| Навуковая ступень | кандыдат філялягічных навук[d] (1990) |
| Узнагароды | |
Біяграфія
рэдагавацьСкончыў геолягаразьведны тэхнікум[2], факультэт замежных моваў Львоўскага ўнівэрсытэту па спэцыяльнасьці «Клясычная філялёгія» (1983), асьпірантуру Інстытуту літаратуры Акадэміі навук Беларускай ССР (1985—1988). Абараніў кандыдацкую дысэртацыю па лацінскай паэзіі Беларусі эпохі Асьветніцтва (1990).
У 1988—1994 роках працаваў у Інстытуце літаратуры НАН БССР і Нацыянальным навукова-асьветным цэнтры імя Францішка Скарыны. З 1994 року — у Інстытуце гісторыі НАН Беларусі: старэйшы навуковы супрацоўнік аддзела спэцыяльных гістарычных навук (1996—2005), старэйшы навуковы супрацоўнік аддзела гісторыі Беларусі Сярэдніх вякоў і пачатку Новага часу (2005—2013), старэйшы навуковы супрацоўнік аддзела крыніцазнаўства і археаграфіі (2014—2020).
Выкладаў у Віцебскім дзяржаўным мэдычным унівэрсытэце, Беларускім інстытуце культуры, Беларускім гуманітарным ліцэі, Пінскай духоўнай сэмінарыі імя Тамаша Аквінскага.
8 лістапада 2020 году ў час пратэстаў супраць фальсыфікацыі выбараў, гвалту і беззаконьня затрымліваўся супрацоўнікамі сілавых структураў рэжыму Лукашэнкі за ўдзел у «Маршы народаўладзьдзя»[3] і прысуджаны да 10 содняў арышту[4][5]. Праз два тыдні кіраўніцтва Інстытуту гісторыі НАН Беларусі не працягнула зь ім кантракту[6].
Навуковая і перакладніцкая дзейнасьць
рэдагавацьДасьледуе лацінамоўную літаратуру Беларусі, лацінамоўныя крыніцы з гісторыі Вялікага Княства Літоўскага, гісторыю раньняга хрысьціянства на беларускіх землях, беларускую анамастыку[7].
У ягоным перакладзе на беларускую мову друкаваліся паэзія Гарацыюса, байкі Эзопа і творы анакрэонтыкаў.
Аўтар больш як 50 навуковых публікацыяў. Падрыхтаваў да выданьня кнігу дакумэнтаў і сьведчаньняў «Міндаў — кароль Літовіі».
Кніжныя публікацыі
рэдагаваць- Міндаў, кароль Літовіі, у дакумэнтах і сьведчаньнях. Менск, 2005.
- Метадычныя рэкамендацыі да выдання лацінскіх дакументаў X—XІV ст. Менск, 2005.
- Кароткая граматыка лацінскай мовы. — Мн., 2008.
- Лацінска-беларускі слоўнік актавай мовы Вялікага Княства Літоўскага XIII—XVIII ст. Менск, 2011.
- Метадычны дапаможнік па вусных тэмах па англійскай мове — 2011.
- Лацінская актавая палеаграфія. — Мн.: БелНДІДАС, 2015.
- Францыск Скарына ў дакументах і сведчаннях. — Мн.: Беларуская навука, 2020.
Прэміі і ўзнагароды
рэдагаваць- Узнагарода імя Льва Сапегі (Польшча, 2009)
Сям’я
рэдагавацьЖонка — філёляг Марыя Жлутка. Сын — празаік і літаратурны перакладнік з украінскай і ангельскай моваў Алег Жлутка.
Заўвагі
рэдагаваць- ^ Поўнае імя — Алякса́ндар Анато́левіч
Крыніцы
рэдагаваць- ^ а б в Žlutka, Ales‘ Anatol‘jevìč // Нацыянальная служба Чэскай рэспублікі
- ^ Мікола Гракаў. Сапраўдны інтэлігент — „той, хто разумее“ // Ave Maria. — 2008. — № 9 (162).
- ^ Затрыманыя вядучы «Калыханкі», Міс Беларусь і алімпійскі прызёр па лёгкай атлетыцы. Агулам больш за 1050 затрыманых Наша Ніва Праверана 2020-11-09 г.
- ^ Среди задержанных в Минске — латинист Алесь Жлутко
- ^ "Я вядучы навуковы супрацоўнік, кажу. А міліцыянтка не разумее: «А можна по-русски?». Навуковец Алесь Жлутка расказаў пра суд і зняволенне, Наша Ніва, 21 лістапада 2020 г.
- ^ Из Института истории уволены семь сотрудников. Еще пятеро ушли сами в знак солидарности, TUT.BY, 27.11.2020 г.
- ^ ВКЛ. Энцыкл. — Мн.: 2010 Т. 3. С. 218.
Літаратура
рэдагаваць- Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2010. — Т. 3: Дадатак А — Я. — 690 с. — ISBN 978-985-11-0487-7
Вонкавыя спасылкі
рэдагаваць- Алесь Жлутка, аўтары часопіса Наша Вера
- Выйшла кніга «Міндаў кароль Літовіі…», Радыё Свабода, 16 лістапада 2005 г.