Вікіпэдыя

Эйка

Эйка (Айка), Эйх — мужчынскае імя і вытворнае ад яго прозьвішча.

Эйка
лац. Ejka
Eicho
Паходжаньне
Мова(-ы) германскія
Іншыя формы
Варыянт(ы) Эйх, Айка
Зьвязаныя імёны Эйкель, Эйгант, Айгуста, Эйбар, Эйбарт, Эйбут, Эварт, Эйвід, Эйвільд, Эвінт, Эйгаўд, Эйгела, Эйгер, Эйгерд, Эйгін, Эйгінт, Эйкар, Эйруд, Эйман, Эймін, Эймонт, Эймут, Эйнар, Эрык, Эйрым
Ботэй
Зьвязаныя артыкулы
якія пачынаюцца з «Эйка»

Паходжаньне

рэдагаваць
Асноўны артыкул: Імёны ліцьвінаў

Айка, Эйка або Эйх (Aico, Eicho, Eyco[1], Eike[2], Eich) — імя германскага паходжаньня[3]. Іменная аснова эйх- (айк-) / -эй- (-ай-) паходзіць ад гоцкага aigan 'мець, валодаць'[3] або адпавядае аснове ег- (аг-, ек-) (утварылася ў выніку пераходу g' > j[4]) і паходзіць ад гоцкага agi 'лязо, булат, меч'[5][a]. Сярод ліцьвінаў бытавалі імёны Эйкель, Эйгант, Эйбар, Эйбарт (Эбарт, Эберт), Эварт, Эйвід, Эйвільд (Эвільд, Эвільт), Эвінт, Эйгаўд, Эйгела (Эгела, Эйгала), Эйгіл, Эйгер (Эгер), Эйгерд (Эйгард, Эгерд), Эйгін, Эйгінт (Эйгент, Эгінт), Эйгот, Эйкар, Эйруд, Эйман (Эйхман), Эймант (Эймунд, Эймунт, Эмант), Эймут, Эйнар (Айнар), Эрык (Эйрых, Ірык, Арык), Ботэй. Адзначаліся германскія імёны Eichele, Eigant, Eyber, Eibert (Ebart), Ewart, Övid, Evilda, Evind (Eivind), Eygautr (Øygautr), Eigel, Eigil, Eygeirr (ØygæiRR), Eygerd (Eigardus), Eigina, Eigint, Eygoti (Øyguti), Eckher, Eirodus, Eimann (Eichmann), Eymunt (Eymundus), Eimuth, Einar (Ainar), Erich (Eurich, Erik, Yric, Orikus), Bótey.

Этымалягічны слоўнік старапольскіх асабовых імёнаў, выдадзены Польскай акадэміяй навук, адзначае гістарычнае бытаваньне ў Польшчы германскага імя Eiko[7].

У Прусіі бытавалі імёны Aycke (1446 і 1448 гады)[8], Eykel[b] (1409 год)[10], Eygayle / Egel / Eigel[c] (1331, 1419 і 1425 гады)[10], Eychune[d] (1399 год)[10], Eyman[e] (1387 год)[10], Eymant[f] (1392, 1399 і 1409 гады)[10], Eynothe[g] (1406 год)[10], Eryke[h] (1401 год)[10], Esutte / Eisutte (1394 і 1395 гады)[10], Eywan[i] (1387 год)[10]. У 1638 годзе ў Каралявецкім унівэрсытэце навучаўся Hieronymus Eich, Regiomontanus Borussus[19].

У Польшчы ў 1531 годзе адзначалася прозьвішча Eich[20].

Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: обдержащу Кыевъ Ярославу бояриномъ своимъ Еиковичемь Дмитромъ (Галіцка-Валынскі летапіс); людеи наших шести служебъ, на имя… а Станка, а Римша, а Михна Еиковичовъ (25 ліпеня 1503 году)[21]; nobiles… Gregorius Heyko cum fratribus Bartholomeo et Matia (6 сьнежня 1522 году)[22]; Петко Еиковичъ… Ян Еиковичъ… Еико Янович (XVI ст.)[23]; wielebnemu oycu Oykowiczowi, swieszczennikowi Ostromeczowskiemu (17 ліпеня 1738 году)[24][j].

Носьбіты

рэдагаваць

Заўвагі

рэдагаваць
  1. ^ Польска-летувіская аўтарка Юстына Вальковяк прызнае за найбольш адэкватнае тлумачэньне іменнай асновы -эйг- / -эй- (-ай-) зь летувіскай мовы eĩti 'ісьці, хадзіць', eigà 'бег, рух, хада; спосаб хады'[6] (не адзначаючы, аднак, часу першай фіксацыі адпаведных словаў і іх значэньняў у летувіскіх слоўніках)
  2. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Eichele (Aigil)[9]
  3. ^ Адзначалася германскае імя Eigel[11][12]
  4. ^ Адзначаліся германскія імёны Øygunn і Øyunn[13]
  5. ^ Адзначалася германскае імя Eimann[14]
  6. ^ Адзначалася германскае імя Eymunt[15]
  7. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Eginot[16]
  8. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Eric (Erich)[17]
  9. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Egiwan[18]
  10. ^ Таксама:
    • Эйла (адзначалася старажытнае германскае імя Eilo[25]): Ejlowicz (1771—1772 гады)[26];
    • Айкша (у Ноўгарадзе адзначалася германска-славянскае імя Якша[27], у Чэхіі — германскае імя Eysch[28]): et Aykszy Olyazar (14 жніўня 1358 году)[29], чоловека Еикъша (1417 год паводле выпісу 5 чэрвеня 1641 году)[30];
    • Эйбіт (адзначалася старажытнае германскае імя Aibet[31]): Мартин Еибитович (1 ліпеня 1542 году)[32];
    • Эйвіл, Айвіл: Якуб Айвилович (1538 год)[33], Helena Jafiuciowa Ejwiłowa (1690 год)[34], Эйвілы (Ejwiłł) — літоўскі шляхецкі род зь Вількамірскага павету[35];
    • Гайгід, Эйгіт (адзначалася старажытнае германскае імя Agido[31], Ekogittus[36]): nobilibus… Joanne Haygydowicz (1486 год)[37], Rozalia Eygit (1800 год)[38];
    • Эйдаўг: Эидовкгъ Витортович лавник з сынми (1556 год)[39];
    • Эйконт (адзначалася старажытнае германскае імя Agundia[40], пазьней Eigonza[41][42]): Борису Еиконтовичу земля пустая на Суколде (9 лістапада 1449 году)[43];
    • Айят: Кгинътовт Аиятовичъ… Нотько Аиятовичь… Бутъко Аиятович (1539 год), Валило Оиятович (1556 год)[44]

Крыніцы

рэдагаваць
  1. ^ Weinhold K. Die Personennamen des Kieler Stadtbuches von 1264—1288. — Kiel, 1866. S. 19.
  2. ^ Sveriges medeltida personnamn. Hft. 4. — Uppsala, 1974. S. 615.
  3. ^ а б Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 47.
  4. ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 39.
  5. ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 19.
  6. ^ Walkowiak J. B. Litewskie nazwiska Polaków: słownik etymologiczno-frekwencyjny. — Poznań, 2019. S. 22.
  7. ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 40.
  8. ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 11.
  9. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 47.
  10. ^ а б в г д е ё ж з Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 27.
  11. ^ Alhaug G. 10 001 navn: norsk fornavnleksikon. — Cappelen Damm, 2011.
  12. ^ Eigel, Nordic Names
  13. ^ Stemshaug O. Norsk Personnamnleksikon. — Oslo, 1982. S. 237.
  14. ^ Heintze A. Die deutschen Familien-Namen, geschichtlich, geographisch, sprachlich. — Halle, 1903. S. 96, 130.
  15. ^ Naumann H. Altnordische Namenstudien. — Berlin, 1912. S. 54.
  16. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 24.
  17. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 24, 465.
  18. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 26.
  19. ^ Die matrikel der Universität Königsberg i. Pr. Bd. 1: Die Immatrikulationen von 1544—1656. — Leipzig, 1910. S. 393.
  20. ^ Antroponimia Polski od XVI do końca XVIII wieku. T. 1: A—G. — Kraków, 2007. S. 426.
  21. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 5 (1427—1506). — Vilnius, 2014. P. 379.
  22. ^ Rowell S. C. Acta primae visitationis diocesis vilnensis anno domini 1522 peractae. Vilniaus Kapitulos Archyvo Liber IIb atkūrimas. — Vilnius, 2015. P. 151.
  23. ^ Istorijos archyvas. T. 1: XVI amžiaus Lietuvos inventoriai. — Kaunas, 1934. P. 10.
  24. ^ Акты издаваемые Виленской археографической комиссией. Т. 3. Акты Брестского гродского суда. — Вильна, 1870. С. 177.
  25. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 28.
  26. ^ Antroponimia Polski od XVI do końca XVIII wieku. T. 1: A—G. — Kraków, 2007. S. 526.
  27. ^ Sitzmann A. Die skandinavischen Personennamen in den Birkenrindeninschriften // Scando-Slavica. T. 53, 2007. S. 27—28.
  28. ^ Wenzel W. Personennamen des Amtes Schlieben // Onomastica Slavogermanica. III. — Berlin, 1967. S. 49.
  29. ^ Kodeks dyplomatyczny Księstwa Mazowieckiego. — Warszawa, 1863. S. 73.
  30. ^ Jablonskis K. Archyvinės smulkmenos // Praeitis. T. 2. — Kaunas, 1933. P. 428.
  31. ^ а б Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 17.
  32. ^ Istorijos archyvas. T. 1: XVI amžiaus Lietuvos inventoriai. — Kaunas, 1934. P. 22.
  33. ^ Mackavičius A. Žemaitijos valsčių surašymas 1537—1538 m. — Vilnius, 2003. P. 320.
  34. ^ Metryka Litewska. Rejestry podymnego Welkiego Ksiestwa. Województwo wileńskie 1690 r. — Warszawa, 1989. S. 245.
  35. ^ Ciechanowicz J. Rody rycerskie Wielkiego Księstwa Litewskiego. T. 6. — Rzeszów, 2006. S. 118.
  36. ^ Barthélémy A. Liste des noms d'hommes gravés sur les monnaies de l'époque mérovingienne. — Paris, 1881. P. 12.
  37. ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 2: 1468—1501. — Kraków, 1939. S. 416.
  38. ^ 6,"asc"&searchtable=&rpp2=50 Aleksandrów, Geneteka baza Polskiego Towarzystwa Genealogicznego
  39. ^ Sinkevičiūtė D. Nauji lietuvių dvikamieniai asmenvardžiai su atviraisiais pirmaisiais kamienais // Baltistica. T. 58, Nr. 2 (2023). P. 320.
  40. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 20, 693.
  41. ^ Andrade Cernadas J. M. O tombo de Celanova: estudio introductorio, edición e índices (ss. IX—XII). — Santiago de Compostela, 1995. P. 883.
  42. ^ Antroponimia Altomedieval en Galicia (4ª Ed.), Celtiberia.net — Prehistoria, Protohistoria e Historia antigua
  43. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 65.
  44. ^ Sinkevičiūtė D. Nauji lietuvių dvikamieniai asmenvardžiai su atviraisiais pirmaisiais kamienais // Baltistica. T. 58, Nr. 2 (2023). P. 320.
  45. ^ Piekosiński F. Rycerstwo polskie wieków średnich. T. 3. — Kraków, 1901. S. 489.
  46. ^ Восстание в Литве и Белоруссии, 1863-1864 гг. — М., 1965. С. 582.
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=Эйка&oldid=2589129»