Партал:Азія
.svg){kind=small}
 Азія — найвялікшая частка сьвету (каля 43,4 млн км²), утварае разам з Эўропай мацярык Эўразію. Плошча — каля 43,4 млн. км². Насельніцтва — 3720 млн. чалавек (2001 г.). Зьмяшчаецца ў асноўным ва ўсходнім паўшар’і (выключэньнем зьяўляецца Чукоцкі паўвостраў), да поўначы ад экватару. Мяжу з Эўропай звычайна праводзяць па ўсходнім падножжы Уральскіх гор, Мугаджарыям, рацэ Эмба, далей па Касьпійскаму мору, рацэ Кура, Сурамійскаму перавалу, рацэ Рыоні, па Чорнаму і Мармуроваму морам, пралівам Басфор і Дарданэлы. З Афрыкай Азія злучаная Суэцкім каналам, ад Паўночнай Амэрыкі яе адлучае вузкі Берынгаў праліў. - Геапалітычная мяжа Азіі некалькі адрозьніваецца ад прыроднай. |
|
|
|
Пушту́ (таксама пахто, пашто, аўга́нская, патані; саманазва: پښتو, вымаўл. [ˈpəʂt̪oː, ˈpəçt̪oː, ˈpʊxt̪oː]) — мова паўночна-ўсходняй галіны ўсходнеіранскай падгрупы іранскае групы індаіранскае галіны індаэўрапейскае моўнае сям'і, на якой размаўляюць пуштуны. Распаўсюджаная ў паўднёвай частцы Цэнтральнай Азіі, разам з мовай дары зьяўляецца афіцыйнай мовай Аўганістану, мае распаўсюджаньне у паўночна-заходніх частках Пакістану, а таксама ў асяродку пуштунскіх дыяспараў па ўсім сьвеце. Мова пушту клясыфікуецца як мова ў складзе паўночна-ўсходняй галіны індаіранскіх моваў, аднак згодна зь іншымі дасьледаваньнямі мова можа адносіцца да паўднёва-ўсходніх. Колькасьць пуштумоўнага насельніцтва налічвае каля 40—60 млн чалавек па ўсім сьвеце…:::::::::::::::: чытаць далей |
 Ян Чэрскі (*15 траўня 1845 г. — †7 ліпеня 1892 г., нізоўе р. Калыма) — беларускі і расейскі геоляг, палеантоляг і географ, дасьледчык Сыбіры, удзельнік паўстаньня Кастуся Каліноўскага. - Будучы навуковец нарадзіўся 3 траўня 1845 г., пры хрышчэньні атрымаў імя Яна Станіслава Францішка. У дзесяцігадовым узросьце страціў бацьку. Як сьведчыць Бенэдыкт Дыбоўскі, выхаваньнем Яна ды яго старэйшай сястры Міхаліны займалася маці. Яна дала Яну добрую хатнюю адукацыю, але клапацілася ў першую чаргу аб «салонным» выхаваньні — танцах, францускай мове, ды інш. Паводле зьвестак В. Ярмоленка, перад паступленьнем у Віленскую гімназію, Чэрскі валодаў чатырма замежнымі мовамі — францускай, нямецкай, ангельскай ды латыньню, а паводле зьвестак Нацыянальнай Бібліятэкі Беларусі ён таксама граў на фартэп’яна ды добра маляваў. З 1860 году Чэрскі працягвае адукацыю ў Шляхецкім інстытуце ў Вільні...:::::::::::::::: далей |
|
|
.svg){kind=small}
