Малыя Ляды

Малы́я Ля́ды — вёска ў Беларусі, на рацэ Волме. Уваходзяць у склад Драчкаўскага сельсавету Смалявіцкага раёну Менскай вобласьці. Насельніцтва на 2010 год — 47 чалавек. Знаходзяцца за 34 км ад места і чыгуначнай станцыі Смалявічы (лінія Менск — Ворша), на аўтамабільнай дарозе Сьмілавічы — Грабёнка.

Малыя Ляды лац. Małyja Lady
Вёска і манастыр
Краіна:	Беларусь
Вобласьць:	Менская
Раён:	Смалявіцкі
Сельсавет:	Драчкаўскі
Насельніцтва:	47 чал. (2010)
Часавы пас:	UTC+3
Тэлефонны код:	+375 1776
Паштовы індэкс:	222227
СААТА:	6248808046
Нумарны знак:	5
Геаграфічныя каардынаты:	53°47′28″ пн. ш. 28°5′15″ у. д.
Малыя Ляды на мапе Беларусі ± Малыя Ляды Малыя Ляды
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы

Ляды — даўняе мястэчка гістарычнай Меншчыны. Да нашага часу тут захаваўся збудаваны ў стылі барока комплекс базылянскага манастыра з царквой Зьвеставаньня Багародзіцы, помнік архітэктуры XVIII—XIX стагодзьдзяў.

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

Упершыню Ляды ўпамінаюцца ў XVIII ст. як мястэчка Менскага павету Менскага ваяводзтва. Яны знаходзілася ў валоданьні Сангушкаў, з 1791 году — Манюшкаў. У 1731 годзе кароль і вялікі князь Аўгуст Моцны надаў мястэчку прывілей на 2 кірмашы штогод.

Паводле паданьня, яшчэ ў XVII ст. тутэйшаму селяніну зьявілася Багародзіца і паказала месца ўзьвядзеньня царквы. У 1732 годзе жонка ваяводы менскага Крыштапа Станіслава Завішы Тэрэза з Тышкевічаў перадала ёй копію цудоўнага абраза Маці Божай Жыровіцкай. Неўзабаве замест спарахнелай Завішы фундавалі новую царкву, пры якой заснавалі манастыр базылянаў. У 1792 годзе пачалося будаваньне мураванага будынку, скончанае ў 1794 годзе.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

У выніку другога падзелу Рэчы Паспалітай (1793 год) Ляды апынуліся ў складзе Расейскай імпэрыі, у Ігуменскім павеце Менскай губэрні. У пачатку XIX ст. пры манастыры зьвілася багадзельня, а ў 1809 годзе з ініцыятывы настаяцеля, гераманаха Мялеція Сержбутоўскага адкрылася 4-клясная духоўна-сьвецкая школа, у якой выхоўваліся і навучаліся дзеці розных станаў. Яе куратарам быў доктар права Казімер Манюшка. У 1834 годзе на базе школы ўтварылася духоўная сэмінарыя (дзеяла да 1848 году). Па гвалтоўнай ліквідацыі расейскімі ўладамі Грэцка-каталіцкай царквы ў 1839 годзе манастыр перайшоў да Ўрадавага сыноду Расейскай імпэрыі (Маскоўскай царквы).

Паводле вынікаў перапісу 1897 году, у Лядах было 12 двароў. У 1914 годзе адкрылася расейская народная вучэльня. На 1917 год — 20 двароў.

За часамі Першай сусьветнай вайны ў лютым 1918 году Ляды занялі войскі Нямецкай імпэрыі.

Найноўшы час

25 сакавіка 1918 году згодна з Трэцяй Устаўной граматай Ляды абвяшчаліся часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. 1 студзеня 1919 году ў адпаведнасьці з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі яны ўвайшлі ў склад Беларускай ССР.

На 1 красавіка 1996 году Лядах было 48 двароў. У 2000-я гады тутэйшая царква, помнік архітэктуры барока, пацярпела ад надбудовы купала-цыбуліны.

• Мястэчка на старых здымках
• 
  Царква, да 1930 г.
• 
  Царква, 1941 г.
• 
  Царква, 1941 г.

Насельніцтва

Дэмаграфія

• XIX стагодзьдзе: 1897 год — 124 чал.
• XX стагодзьдзе: 1917 год — 164 чал.; 1 красавіка 1996 году — 81 чал.; 1999 год — 46 чал.
• XXI стагодзьдзе: 2010 год — 47 чал.

Эканоміка

Малочная фэрма.

Турыстычная інфармацыя

Царква да надбудовы цыбуліны

Славутасьці

• Царква Зьвеставаньня Багародзіцы і манастыр базылянаў (1792—1794; Сьвяты Пасад, цяпер у валоданьні Беларускага экзархату Маскоўскага патрыярхату)

Страчаная спадчына

• Сядзіба Ельскіх (XIX ст.)

Асобы

• Канстантын Ельскі (1837—1896) — заоляг і падарожнік

Літаратура

• Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Смалявіцкага р-на і г. Жодзіна. — Мн.: БЕЛТА, 2000. — 766 с. ISBN 985-6302-26-9.
• Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom V: Kutowa Wola — Malczyce. — Warszawa, 1884.

Вонкавыя спасылкі

• Малыя Ляды, Radzima.org