Дашкаўка
Да́шкаўка[1] — вёска ў Беларусі, на правым беразе Дняпра. Цэнтар сельсавету Магілёўскага раёну Магілёўскай вобласьці. Насельніцтва на 2010 год — 1567 чалавек. Знаходзіцца за 18 км на поўдзень ад Магілёва; на шашы Магілёў — Быхаў. Чыгуначная станцыя на лініі Магілёў — Жлобін.
| Дашкаўка лац. Daškaŭka | |
.jpg) Сядзіба Жукоўскіх | |
| Краіна: | Беларусь |
| Вобласьць: | Магілёўская |
| Раён: | Магілёўскі |
| Сельсавет: | Дашкаўскі |
| Вышыня: | 159 м н. у. м. |
| Насельніцтва: | 1567 чал. (2010) |
| Часавы пас: | UTC+3 |
| Тэлефонны код: | +375 222 |
| Паштовы індэкс: | 213108 |
| СААТА: | 7244816011 |
| Нумарны знак: | 6 |
| Геаграфічныя каардынаты: | 53°44′10.7″ пн. ш. 30°15′33.8″ у. д. / 53.736306° пн. ш. 30.259389° у. д.Каардынаты: 53°44′10.7″ пн. ш. 30°15′33.8″ у. д. / 53.736306° пн. ш. 30.259389° у. д. |
Дашкаўка на мапе Беларусі ±   Дашкаўка | |
 Галерэя здымкаў у Вікісховішчы
| |
Дашкаўка — даўняе мястэчка гістарычнай Аршаншчыны (частка Віцебшчыны). Да нашага часу тут захавалася сядзіба Жукоўскіх, помнік архітэктуры XIX ст.
Гісторыя
рэдагавацьВялікае Княства Літоўскае
рэдагаваць.jpg)
Першы пісьмовы ўпамін пра Дашкаўку як сяло ў Аршанскім павеце Віцебскага ваяводзтва Вялікага Княства Літоўскага датуецца 1597 годам. Заснавальнік паселішча — Багдан Саламярэцкі. У 1604 годзе Дашкаўка знаходзілася ў Вейнянскім войтаўстве Магілёўскага староства. У гэты час тут было 22 двары. Верагодна, упамінаецца ў 1611 годзе як вёска Дашкава ў складзе Вяйнянскага войтаўства Магілёўскай воласьці[a].
Пад 1758 годам Дашкаўка ўпамінаецца як мястэчка ў складзе Быхаўскага графства, прыватнае ўладаньне. Тут было 50 двароў.
Пад уладай Расейскай імпэрыі
рэдагавацьУ выніку першага падзелу Рэчы Паспалітай (1772 год) Дашкаўка апынулася ў складзе Расейскай імпэрыі, у Быхаўскім павеце Магілёўскай губэрні. У пачатку XIX ст. у мястэчку існавалі 2 царквы, сынагога, 4 карчмы.
У другой палове XIX ст. на высокай тэрасе Дняпра сфармавалася сядзіба[2]. На 1880 год — 138 двароў. насельніцтва займалася сталярным, ганчарным, кавальскім промысламі. У 1885 годзе адкрылася школа (у 1889 годзе — 41 вучань). Паводле вынікаў перапісу 1897 году — 195 двароў, царква, расейская народная вучэльня, параходная прыстань, магазын, 2 кузьні, млын, маслабойня, крупадзерка, 10 крамаў, 3 заезныя двары, этапны дом, карчма. На 1909 год у Дашкаўцы было 120 двароў, адкрыўся прыёмны пакой і малітоўны дом, у 1917 годзе — царкоўнапрыходзкая школа і лякарня.
За часамі Першай сусьветнай вайны ў лютым 1918 году Дашкаўку занялі войскі Нямецкай імпэрыі.
Найноўшы час
рэдагаваць25 сакавіка 1918 году згодна з Трэцяй Устаўной граматай Дашкаўка абвяшчалася часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. 1 студзеня 1919 году згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі яна ўвайшла ў склад БССР, аднак 16 студзеня Масква адабрала мястэчка разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі ў склад РСФСР. У 1924 году Дашкаўку вярнулі БССР, дзе яна стала цэнтрам сельсавету Магілёўскага раёну. Статус паселішча панізілі да вёскі. На 1926 год тут было 147 двароў. У Другую сусьветную вайну зь ліпеня 1941 да 28 чэрвеня 1944 год Дашкаўка знаходзілася пад акупацыяй Трэцяга Райху.
На 1991 год у Дашкаўцы было 707 двароў, на 1997 год — 704.
- Мястэчка на старых здымках
-
Сядзіба Жукоўскіх, да 1918 г. -
Сядзіба Жукоўскіх, 1920 г. -
Сядзіба Жукоўскіх, 1930-я гг. -
Сядзіба Жукоўскіх, 1943 г.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
-
Царква, 1941—1944 г. -
Царква, 1941—1944 г. -
Царква, да 1950 г. -
Царква, да 1950 г.
.jpg)
_(2).jpg)
_(2).jpg)
.jpg)
Насельніцтва
рэдагавацьДэмаграфія
рэдагаваць- XIX стагодзьдзе: 1866 год — 700 чал.[3]; 1880 год — 481 чал.; 1897 год — 1197 чал.
- XX стагодзьдзе: 1909 год — 757 чал.; 1926 год — 920 чал.; 1971 год — 1807 чал.[4]; 1991 год — 2009 чал.[5]; 1997 год — 1850 чал.[6]; 1999 год — 1722 чал.
- XXI стагодзьдзе: 2010 год — 1567 чал.
Інфраструктура
рэдагавацьУ Дашкаўцы працуюць сярэдняя і музычная школы, лякарня, клюб, кінатэатар, бібліятэка, пошта.
Турыстычная інфармацыя
рэдагавацьСлавутасьці
рэдагавацьЗа 0,3 км на поўнач ад Дашкаўкі знаходзіцца гарадзішча раньняга жалезнага веку, за 1 км на поўнач — гарадзішча і селішча, за 1,5 км на поўнач — стаянка каменнага веку.
- Забудова гістарычная: лякарня (пач. XX ст.); чыгуначная станцыя (1-я палова XX ст.)
- Могілкі: юдэйскія
- Сядзібна-паркавы комплекс Жукоўскіх (XIX ст.)
Страчаная спадчына
рэдагаваць- Царква (XIX ст.)
Заўвагі
рэдагаваць- ^ VUB RS, b. F4-A1951.
Крыніцы
рэдагаваць- ^ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Магілёўская вобласць: нарматыўны даведнік / І. Гапоненка і інш.; пад рэд. В. Лемцюговай. — Менск: Тэхналогія, 2007. — 406 с. ISBN 978-985-458-159-0. (djvu). С. 246.
- ^ Сядзібы Беларусі / Тэкст Лілія Чарняўская. — Мінск: Рыфтур, 2003. — С. 75. — 1000 ас. — ISBN 985-6700-10-7
- ^ Słownik geograficzny... T. I. — Warszawa, 1880. S. 908.
- ^ Віталёва В. Дашкаўка // ЭГБ. — Мн.: 1996 Т. 3. С. 213.
- ^ Віталёва В. Дашкаўка // ЭГБ. — Мн.: 1996 Т. 3. С. 212.
- ^ БЭ. — Мн.: 1998 Т. 6. С. 72.
Літаратура
рэдагаваць- Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 1998. — Т. 6: Дадаізм — Застава. — 576 с. — ISBN 985-11-0106-0
- Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. / Беларус. Энцыкл.; Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн.: БелЭн, 1996. — Т. 3: Гімназіі — Кадэнцыя. — 527 с. — ISBN 985-11-0041-2
- Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom I: Aa — Dereneczna. — Warszawa, 1880.