Германавічы

вёска ў Германавіцкім сельсавеце Шаркаўшчынскага раёну Віцебскай вобласьці Беларусі

Герма́навічы[1] — вёска ў Беларусі, на рацэ Дзісьне. Цэнтар сельсавету Шаркаўшчынскага раёну Віцебскай вобласьці. Насельніцтва на 2010 год — 564 чалавекі. Знаходзяцца за 18 км на паўночны ўсход ад Шаркаўшчыны.

Германавічы
лац. Hiermanavičy
Былая ўніяцкая царква
Былая ўніяцкая царква
Краіна: Беларусь
Вобласьць: Віцебская
Раён: Шаркоўшчынскі
Сельсавет: Германавіцкі
Насельніцтва: 564 чал. (2010)
Часавы пас: UTC+3
Тэлефонны код: +375 2154
Нумарны знак: 2
Геаграфічныя каардынаты: 55°24′47″ пн. ш. 27°44′11″ у. д. / 55.41306° пн. ш. 27.73639° у. д. / 55.41306; 27.73639Каардынаты: 55°24′47″ пн. ш. 27°44′11″ у. д. / 55.41306° пн. ш. 27.73639° у. д. / 55.41306; 27.73639
Германавічы на мапе Беларусі ±
Германавічы
Германавічы
Германавічы
Германавічы
Германавічы
Германавічы
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы

Германавічы — даўняе мястэчка гістарычнай Браслаўшчыны (частка Віленшчыны), каля мяжы з Полаччынай. Да нашага часу тут захаваліся былая царква Сьвятога Спаса ў стылі віленскага барока і палац Шырынаў у стылі клясыцызму, помнікі архітэктуры XVIII ст. Сярод мясцовых славутасьцяў вылучаўся збудаваны для базылянаў будынак манастыра, помнік архітэктуры XVIII ст.

Асноўны артыкул: Герман (імя)

Тапонім Германавічы ўтварыўся ад пашыранага германскага імя Герман або вытворнага ад яго прозьвішча[2].

Гісторыя

рэдагаваць

Вялікае Княства Літоўскае

рэдагаваць

Першы пісьмовы ўпамін пра Германавічы (Ерманавічы) як сяло на мяжы Віленскага і Полацкага ваяводзтваў датуецца 1563 годам. Імаверна, яны належалі да маёнтку Сапегаў з цэнтрам у Іказьні. Згодна з адміністрацыйна-тэрытарыяльнай рэформай 1565—1566 гадоў Германавічы ўвайшлі ў склад Браслаўскага павету Віленскага ваяводзтва. У 1640 гады тут збудавалі драўляную царкву (Сьвяты Пасад).

У 1739 годзе Юзэф Станіслаў Сапега прадаў мястэчка Германавічы з фальваркам Шабалаўшчына інфлянцкаму пану Яну фон Экель Гілзену. 3 гэтага часу Германавічы — цэнтар асобнага маёнтку, які ахопліваў вёскі Атокі, Белы Двор, Марыямпаль, Перамены, Пузаны, Рэчкі, Юзафоў. У 1782 годзе мястэчка перайшло ў валоданьне Шырынаў[3][4]. У 1787 годзе Ігнаці Шырын збудаваў тут новую мураваную царкву, а ў 1791 годзе пачаў будаваньне мураванага манастыра базылянаў.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

рэдагаваць

У выніку другога падзелу Рэчы Паспалітай (1793 год) Германавічы апынуліся ў складзе Расейскай імпэрыі, у Дзісенскім павеце Віленскай губэрні. У пачатку XIX ст., каб пазьбегнуць гвалтоўнага адабраньня царквы ва ўласнасьць Урадавага сыноду, мясцовыя жыхары ператварылі яе ў касьцёл.

У 1826 годзе Юстын Шырын збудаваў у Германавічах капліцу. Па скасаваньні прыгоннага права ў 1861 годзе мястэчка стала цэнтрам воласьці. У канцы XIX ст. тут працавалі вінакурны завод, млын, крама, карчма.

За часамі Першай сусьветнай вайны ў лютым 1918 году Германавічы занялі войскі Нямецкай імпэрыі.

Найноўшы час

рэдагаваць

25 сакавіка 1918 году згодна з Трэцяй Устаўной граматай Германавічы абвяшчаліся часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. 1 студзеня 1919 году паводле пастановы І зьезду КП(б) Беларусі яны ўвайшлі ў склад Беларускай ССР. Згодна з Рыскай мірнай дамовай 1921 году Германавічы апынуліся ў складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі, дзе сталі цэнтрам гміны Дзісенскага павету Віленскага ваяводзтва. У 1927 годзе ў палацы адкрылася школа.

У 1939 годзе Германавічы ўвайшлі ў БССР, дзе 12 кастрычніка 1940 году сталі цэнтрам сельсавету Шаркоўшчынскага раёну. Статус паселішча панізілі да вёскі. На 1970 год тут было 209 двароў, на 1992 год — 290, на 1996 год — 293.

Насельніцтва

рэдагаваць

Дэмаграфія

рэдагаваць
  • XIX стагодзьдзе: 1900 год — каля 300 чал.
  • XX стагодзьдзе: 1970 год — 649 чал.; 1992 год — 750 чал.[5]; 1996 год — 742 чал.[6]; 1999 год — 699 чал.
  • XXI стагодзьдзе: 2006 год — 645 чал.; 2010 год — 564 чал.

Інфраструктура

рэдагаваць

У Германавічах працуюць сярэдняя школа, дашкольная ўстанова, лякарня, бібліятэка, дом культуры, пошта.

Эканоміка

рэдагаваць

Цэнтар сельскагаспадарчага каапэратыву «Германавічы».

Турыстычная інфармацыя

рэдагаваць

Інфраструктура

рэдагаваць

Дзеюць Германавіцкі музэй мастацтва і этнаграфіі імя Язэпа Драздовіча, школьны гістарычна-краязнаўчы музэй, прыватны літаратурна-мастацкі музэй імя Міхася Райчонка.

Славутасьці

рэдагаваць

Страчаная спадчына

рэдагаваць
  • Капліца Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла (1826)
  • Манастыр базылянаў (1791)
  1. ^ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Віцебская вобласць: нарматыўны даведнік / У. М. Генкін, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2009. — 668 с. ISBN 978-985-458-192-7. (pdf) С. 493.
  2. ^ Краткий топонимический словарь Белоруссии / В.А. Жучкевич. — Мн.: Изд-во БГУ, 1974. — 448 с. С. 69.
  3. ^ Słownik geograficzny... T. XV, cz. 1. — Warszawa, 1900. S. 556.
  4. ^ Łopaciński A. Nowe Hermanowicze // Słownik geograficzny... T. VII. — Warszawa, 1886. S. 222.
  5. ^ Насевіч В. Германавічы // ЭГБ. — Мн.: 1994 Т. 2. С. 519.
  6. ^ БЭ. — Мн.: 1997 Т. 5. С. 176.

Літаратура

рэдагаваць

Вонкавыя спасылкі

рэдагаваць