Сьвятлана Акружная
Сьвятла́на Арцё́маўна Акружна́я (нар. 26 студзеня 1947, Чарнаўцы, цяпер Украіна) — беларуская акторка тэатру і кіно.
Сьвятлана Акружная | |
 | |
| Род дзейнасьці | акторка |
|---|---|
| Дата нараджэньня | 26 студзеня 1947 (77 гадоў) |
| Месца нараджэньня | |
| Грамадзянства | Беларусь |
| Месца вучобы | |
| Занятак | акторка |
| Месца працы | |
| Гады дзейнасьці | з 1969-га |
| Пасада | сяброўка Савету Рэспублікі Нацсходу Беларусі |
| Тэрмін | 2000—2008 |
| Бацька | Арцём |
| Дзеці | сын Зьміцер[1] |
| Узнагароды | |
Народная артыстка Беларусі (1991). Узнагароджаная ордэнам Францішка Скарыны (2007). Ляўрэатка тэатральнай узнагароды «Крыштальная Паўлінка» (2002), прэзыдэнцкай прэміі «За духоўнае адраджэньне» (2006), Віцебскай абласной прэміі «За мацярынскую мужнасьць» (1996) і міжнароднай прэміі сьвету (2005) Амэрыканскага біяграфічнага інстытуту[2].
Жыцьцяпіс рэдагаваць
У 6-гадовым узросьце патрапіла з бацькамі на прагляд фільму «Ўзрост каханьня» з Лялітай Торэс, пасьля чаго вырашыла стаць артысткай. Мела старэйшую сястру, якая памерла ў дзяцінстве праз хваробу. У 1964 годзе вярнулася з Украіны на Радзіму бацькі-вайскоўца ў Беларусь, дзе паступіла ў Беларускі тэатральна-мастацкі інстытут. Навучалася ў народнага артыста Зьмітра Арлова. На 3-й курсе інстытуту кіраўніцтва Беларускага тэатру імя Якуба Коласа ў Віцебску падало заяўку, каб узяць яе на працу[2].
У 1969 годзе скончыла Беларускі тэатральна-мастацкі інстытут. Паступіла на працу акторкай у Беларускі тэатар імя Якуба Коласа ў Віцебску. Выконвала лірыка-драматычныя, востракамэдыйныя і характарныя ролі: Дачка (Андрэй Макаёнак «Зацюканы апостал»), Люська (Аляксей Дудараў «Радавыя», Анютка (Леў Талстой «Улада цемры», Галя Чацьвяртак (Барыс Васільеў «А сьвітаньні тут ціхія»), Катрын (Бэртальд Брэхт «Матухна Кураж і яе дзеці»), Люсі Мэрыкур (П. Шэно «Будзьце здаровы!») і Франка (Эліза Ажэшка «Хам»)[3]. Некалькі разоў прыпыняла сваю кар’еру. Некалькі гадоў лекавалася пасьля атрыманьня траўмы, калі аўтобус тэатральнай трупы перавярнуўся пры вяртаньні з выязнога спэктаклю ў Воршы. Перанесла нэўрахірургічную апэрацыю[2].
У 1976 годзе атрымала ганаровую годнасьць заслужанай артысткі Беларускай ССР[4]. Пры гэтым, адмовілася ад пераходу на працу ў Маскву. У 1978 годзе на гастролях у Менску атрымала траўму, калі актор упусьціў яе з рук у аркестровую яму. У 1986 годзе прыпыніла працу яшчэ на 3 гады, калі сын Зьміцер атрымаў цяжкае кулявое раненьне ў войску. Стала сузаснавальніцай таварыства інвалідаў-калясачнікаў у Віцебску, старшынёй якога цягам 10 гадоў быў яе сын. Займалася стварэньнем рэабілітацыйнага аддзяленьня ў Доме вэтэранаў і інвалідаў у Віцебску, дзеля чаго закупілі трэнажоры і вырабілі станок на мясцовым заводзе. Прывезла ў Віцебск трэнажорны станок Дыкуля з Масквы. Па настаяньні сына вярнулася да выступаў у тэатры і сыграла ролю Эміліі Марці ў п’есе «Рэцэпт Макропуласа» на прапанову Мікалая Пінігіна. У хуткім часе сыграла ўлюбёную ролю Жанны д’Арк[2]. У 1990 годзе атрымала дыплём «За найлепшую жаночую ролю» на міжнародным фэстывалі «Славянскія тэатральныя сустрэчы» ў Бранску з нагоды ролі Франкі ў спэктаклі «Хам» паводле твораў Элаізы Ажэшкі[4].
У 2000—2008 гадох была сяброўкай Савету Рэспублікі Нацсходу Беларусі ад Віцебскай вобласьці[2]. У 2003 годзе ў Гомлі на тым самы фэстывалі атрымала паўторна дыплём за галоўную ролю ў п’есе «Кацярыны Іванаўна» Леаніда Андрэева. У 2004 годзе атрымала на міжнародным фэстывалі «Белая вежа» ў Берасьці дыплём «За найлепшую жаночую ролю» з нагоды ролі Ляўры ў спэктаклі «Бацька» Аўгуста Стрындбэрга[4]. Таксама выпусьціла кнігу ўспамінаў «Усё пражыць і каб сэрца не разьбілася». Да 2016 году сыграла звыш 60 роляў на памостках Коласаўскага тэатру ў Віцебску, у тым ліку Шарлоту ў «Вішнёвым садзе». Таксама выканала ролю Ганны Карпілавай у тэлефільме «Плач перапёлкі»[2].
Ролі рэдагаваць
Коласаўскі тэатар рэдагаваць
- «Улада цемры» (Леў Талстой) — Анютка (1969, дэбют)
- «А сьвітанкі тут ціхія» (Барыс Васільеў) — Галя Чацьвяртак (1971)
- «Салаўіная ноч» (В.Яжоў) — Інга
- «Зацюканы апостал» (Андрэй Макаёнак) — Дачка (1971)
- «Прыніжаныя і зьняважаныя» (Фёдар Дастаеўскі) — Нэлі (1973)
- «Маскоўскія канікулы» (А. Кузьняцоў) — Каця
- «Прахадны бал» (Б. Рацэр, У. Канстанцінаў) — Паліна
- «Алавяныя пярсьцёнкі Альманзора» (Т. Габэ) — Алелія
- «Лёнушка» (Л. Лявонаў) — Лёнушка
- «Сьнежная каралева» (Я. Шварц) — Герда
- «Матухна Кураж і яе дзеці» (Бэртальд Брэхт) — Катрын (1976)
- «Восем закаханых жанчынаў» (Р. Тама) — Катрын
- «Пяты дзясятак» (А. Бялінскі) — Ася
- «Хуткія цягнікі» (А. Папова) — Ніка
- «Клемэнс» (К. Саі) — Данута (1980)
- «Апошняя просьба» (А. Лаўрынчукас) — С’юзэн
- «Стары дом» (Аляксей Казанцаў) — Вольга (1980)
- «Радавыя» (Аляксей Дудараў) — Люська
- «Востраў Алены» (Я. Шабан) — Алена
- «Плюшавая малпачка ў дзіцячым ложку» (М. Яблонская) — Аліса Фларынская
- «Беласьнежка і сем гномаў» (Л. Усьцінаў і А. Табакоў) — Каралева (1985)
- «Генры VI» (Ўільям Шэкспір) — Маргарыта
- «Будзьце здаровы!» (П. Шэно) — Люся Мэрыкур (1986)
- «Гэты жарсна каханы» (Ніл Сайман) — Бобі Мітчэл (1987)
- «Хам» (Элаіза Ажэшка) — Франка (1989)
- «Маскоўскі хор» (Л. Петрушэўская) — Люба
- «Любоўнікі з Каліфорніі» (Б. Слэйда) — Дорыс
- «Рэцэпт Макропуласа» (К. Чапека) — Эмілія Макропулас
- «Жанна» (Ж. Ануя) — Жанна д’Арк (1997)[5]
- «Марлен, Марлен» (Д. Мінчонак) — Марлен Дытрых
- «Любоўны карагод» (А. Шніцлер) — Актрыса
- «Пад сонцам» (В. Масьлюк) — Ганна
- «Зямля» (Якуб Колас) — Тэкля
- «Кацярына Іванаўна» (Леанід Андрэеў) — Кацярына Іванаўна
- «Вішнёвы сад» (А. Чэхаў) — Шарлота
- «Бацька» (А. Стрындбэрг) — Ляўра
- «Лекар мімаволі» (Жан-Батыст Мальер) — Марціна
- «Васа» (Максім Горкі) — Васа
- «Апошнія сьведкі» (Сьвятлана Алексіевіч) — Зоя Мажарава
- «Квартэт» (Р. Харвуд) — Сэсілія Робсан
- «Візыт дамы» (Ф. Дзюрэнмат) — Клара Цаханасьян[6]
Беларусьфільм рэдагаваць
- «Запыт» (рэжысэр С.А. Нілаў) — Алена (1971)
- «Зацюканы апостал» (Барыс Луцэнка) — Дачка (1983)
- «Плач перапёлкі» (Ігар Дабралюбаў) — Ганна Карпілава (1990)
- «Падзеньне ўгору» (рэжысэр Алена Трафіменка) — Маці (1998)[5]
Узнагароды рэдагаваць
- Дыплём «За найлепшую жаночую ролю» на міжнародным фэстывалі «Славянскія тэатральныя сустрэчы» ў Бранску (1990) і прэмія Фэдэрацыі прафсаюзаў Беларусі (1991) за ролю Франкі ў спэктаклі «Хам» Элаізы Ажэшкі.
- Узнагарода Беларускага саюзу тэатральных дзеячаў «Крыштальная Паўлінка» (2002)[7]
- Дыплём «За найлепшую жаночую ролю» на міжнародным фэстывалі «Славянскія тэатральныя сустрэчы» ў Гомлі (2003) за галоўную ролю ў спэктаклі «Кацярына Іванаўна» Леаніда Андрэева.
- Дыплём «За найлепшую жаночую ролю» на міжнародным фэстывалі «Белая вежа» ў Берасьці (2004) за ролю Ляўры ў спэктаклі «Бацька» Аўгуста Стрындбэрга[5]
Крыніцы рэдагаваць
- ^ Як ружа са сталёвым бляскам // Рэспубліка : газэта. — 23 красавіка 2004. — № 3514.
- ^ а б в г д е Вольга Камаркова. «Будзьце вышэйшымі за ўсе цяжкасьці і выпрабаваньні» // Газэта «Патрыёт» (Ушачы), 31 жніўня 2016 г. Праверана 16 студзеня 2022 г.
- ^ Акружная Сьвятлана Арцёмаўна // Беларуская энцыкляпэдыя ў 18 тамах / гал.рэд. Генадзь Пашкоў. — Менск: Беларуская энцыкляпэдыя імя Петруся Броўкі, 1996. — Т. 1: А — Аршын. — С. 201. — 552 с. — 10 000 ас. — ISBN 985-11-0036-6
- ^ а б в Сьвятлана Акружная верна служыць коласаўскай сцэне // Радыё «Спадарожнік», 23 студзеня 2017 г. Праверана 16 студзеня 2022 г.
- ^ а б в Н.П. Прынько. Акружная Сьвятлана Арцёмаўна. Актрыса, народная артыстка БССР // Беларускі дзяржаўны архіў-музэй літаратуры і мастацтва, 2019 г. Праверана 16 студзеня 2022 г.
- ^ Сьвятлана Акружная. Акружная Сьвятлана Арцёмаўна. Актрыса, народная артыстка БССР // Коласаўскі тэатар, 2022 г. Праверана 16 студзеня 2022 г.
- ^ «Крыштальная Паўлінка» // Беларускі саюз тэатральных дзеячаў, 2022 г. Праверана 16 студзеня 2022 г.
 |
Гэта — накід артыкула пра асобу з Беларусі. Вы можаце дапамагчы Вікіпэдыі, пашырыўшы яго. |