Рагазіна (Аршанскі раён)
Ра́газіна[2] — вёска ў Аршанскім раёне Віцебскай вобласьці. Знаходзіцца за 16 км на паўночны захад ад Воршы, за 6 км ад чыгуначнай станцыі Смаляны і за 2 км на паўночны ўсход ад аўтамагістралі Ворша — Лепель (Р15). Рагазіна ўваходзіць у склад Задроўеўскага сельсавету.
| Рагазіна | |
| трансьліт. Rahazina | |
| Былая назва: | Рагозіна[1] |
| Краіна: | Беларусь |
| Вобласьць: | Віцебская |
| Раён: | Аршанскі |
| Сельсавет: | Задроўеўскі |
| Насельніцтва: | 59 чал. (2010) |
| Часавы пас: | UTC+3 |
| Тэлефонны код: | +375 216 |
| Нумарны знак: | 2 |
| Геаграфічныя каардынаты: | 54°35′38.000″ пн. ш. 30°10′18.998″ у. д. / 54.59388889° пн. ш. 30.17194389° у. д.Каардынаты: 54°35′38.000″ пн. ш. 30°10′18.998″ у. д. / 54.59388889° пн. ш. 30.17194389° у. д. |
Рагазіна на мапе Беларусі ±   Рагазіна | |
Гісторыя
рэдагавацьВялікае Княства Літоўскае
рэдагавацьПершае ўпамінаньне 1537 год як сяло Сьцяпана Рагозіна.[1]
«Krokuva, 1537 06 25Зоставене Ивановое Стецковича Мари Масковны и сыновь ее Богдана а Петра Стецковичов пры селцы Степана Рагозыном в Рошском повете, выслузе першого мужа ее Ивашка Черкаса, еи у вене записаном Жикгимонт.
Била намъ чоломь жона дворанина нашого Ивановая Стецковича Маря Масковна и зъ сынъми своими Богданомъ а Петромъ, Ивановичы Стецкевича, и поведила передъ нами, штожъ перво сего была она за двораниномъ нашымъ небожъчыкомъ Ивашъкомъ Черкасомъ, и которое сельцо онъ выслужылъ на брате нашомъ Александры, короли его м(и)л(о)сти, в повете Рошскомъ боярына князя Осемачина, которыи до Москвы втекъ, Степана Рагозино. И тотъ, мужъ ее оное сельцо записаль еи у вене ее, жоне своеи, на штожь и листъ свои еи далъ. Которыи жъ она листы брата нашого Александра, короля его м(и)л(о)сти, и тежъ> тотъ, листъ, записныи оного мужа своего перед нами покладала и била намъ чоломъ, абыхъмы пры томъ сельцы ее зоставили.
Ино мы, листу данины брата нашого и тежь оного лисъту записного огледавшы, з ласки нашое г(о)с(по)д(а)рьское, на ихъ чоломъбитье то вчынили, пры томъ сельцы Рагозиномъ, которое мужъ ее небожъчыкъ Черкасъ дергжалъ, ее самую и сыновъ ее Богдана а Петъра зоставуемъ. Нехаи они тое сельцо Рагозино на себе держать со всимъ, какь ся оное сельцо здавна в собе маеть, з людми, и з земълями пашьными и бортными, и зъ сеножатьми, и зъ гаими, з лесы, и зъ реками, и зъ бобъровыми гоны, и со всимъ с тымъ, якъ то мужъ ее небожчыкъ Черкасъ дергжалъ водълугь данины брата нашого Алексанъдра, короля его м(и)л(о)сти, и того листу записного перъшого мужа ее, небожъчыка Ивашъка Черкаса. И на то есмо имъ дали сес нашъ листъ з нашою печатью.
Писанъ в Кракове, под лет(о) Бож(его) нарож(енья) 1537 м(е)с(е)ца июн(я) 25 ден. индикта 10. Михаило, писар.»[3]
У XVII—XVIII стагодзьдзях маёнтак Рагазіна — маёмасьць шляхты.[4]
Пад уладай Расейскай імпэрыі
рэдагавацьУ 1910 гаду сяляне валодалі 160 дзесяцінамі зямлі, уваходзілі ў Засяклянскае сялянскае таварыства й былі прыпісаны к Гразінскай Сьвята-Троіцкай царкве. Фальварку Рагазіна, уласнасьць Галькевіча, належала 157 дзесяцін зямлі.[5]
Насельніцтва
рэдагаваць- XXI стагодзьдзе: 2010 год — 59 чалавек
- XX стагодзьдзе: 1910 год — сяло: 29 двароў, 100 мужчын, 98 жанчын; фальварак: 1 двор, 1 мужчына, 2 жанчыны; 1923 год — 216 чалавек; 1998 год — 84 чалавекі, 30 двароў; 1999 год — 78 чалавек;
- XIX стагодзьдзе: 1857 год — 90 чалавек[6]; 1886 год — 113 чалавек, 18 двароў, школа;[7] 1897 год — 198 чалавек;
Славутасьці
рэдагаваць- Гарадзішча. За 500 мэтраў на паўднёвы ўсход ад вёскі, ва ўрочышчы Гарадок. Авальная пляцоўка 60 на 80 мэтраў узвышаецца над навакольнай мясцовасьцю на 15—18 мэтраў.
- Селішча. Каля гарадзішча.[8][9]
Страчаная спадчына
рэдагаваць- Царква Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла.[6] Да 1839 году парафія Беларускай грэка-каталіцкай царквы (БГКЦ). Сьвятар: Лаўрэнці Горбік.[10][4]
К царкве былі прыпісаны ў 1857 годзе — сёла: Рагазіна, Роскі Сялец; вёскі: Азярок, Баякоўшчына, Даўжаніцы, Драздова, Засеклі, Казлова, Камары, Пагосьцік, Панізоўе, Сялец, Хлусава, Шугалеява; фальварак Цеклінаў.[6]
Крыніцы
рэдагаваць- ^ а б Вялікі гістарычны атлас Беларусі. У 3 т. Т. 1 / [рэд. Л.У. Шклярэвіч]. — Мінск: Белкартаграфія, 2009. — 244, [3] с., іл. ISBN 978-985-508-060-3. С. 110 (Д-3), 230
- ^ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Віцебская вобласць: нарматыўны даведнік / У. М. Генкін, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2009. — 668 с. ISBN 978-985-458-192-7. (pdf) С. 71.
- ^ Lietuvos Metrika / Raimonda Ragaukiene, Darius Antanavičius. — Vilnius: Lietuvos istorijos instittutos, 2009. — Т. Knyga Nr. 20 (1536-1539). — С. 77, 78 № 35. — ISBN 978-9955-847-23-6 (20 knyga)
- ^ а б Вялікі гістарычны атлас Беларусі. У 4 т. Т. 2 / [рэд. Г.П. Ляхава, Ю.М. Несцяроўская, Т.М. Пракаповіч]. — Мінск: Белкартаграфія, 2013. — 347, [4] с., іл. ISBN 978-985-508-245-4. С. 84 (Д-3), 298
- ^ Списокъ населенныхъ местъ Могилевской губерніи. / Г. Пожаровъ. — Могилевъ губ. : Изданіе Могилевскаго Губернскаго Статистическаго Комитета, 1910. — С. 129 (№ 34), 130 (№ 123). — CXXV,250 с..
- ^ а б в Списки населенных мест Могилевской губ. по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении [Дело] = РГИА. Ф. 1290. Оп.4. Д. 80. — Ленинград: Фонд Центрального статистического комитета МВД., 1857. — С. 379. — 613 с.
- ^ Волости и важнѣйшія селенія европейской Россіи.. — СанктПетербургъ: Центральный статистическій комитетъ, 1886. — Т. Выпускъ V. Габерніи Литовской и Бѣлоруской областей.. — С. 168 № 364. — 260 с.
- ^ Васілеўскі Д. З матэрыялаў да археалагічнай карты Аршанскай акругі. / Мікалай Азбукін // Наш край : часопіс. — Менск: Інстытут беларускай культуры, 1926. — № 6 — 7.
- ^ Сербаў І. Археалагічныя помнікі Дубровенскага раёна Аршанскай акругі / пад агул. рэд. // Запіскі аддзела гуманітарных навук Беларускай Акадэміі навук// Veröffentlichungen der Abteilung für Humanistische Wissenschaften.. — Менск: Выд-ва БАН, 1930. — В. Кн. 11. Працы археалагічнай камісіі.. — Т. 2.
- ^ А. М. Сементовскій, Архіепіскопъ Полотскій и Витебскій Василій . Списокъ церквей, монастырей и духовенства, бывшей греко-унитской Бѣлорусской епархіи, за 1839 годъ. / А. М. Сементовскій // Памятная книжка Витебской губернии на 1867 год. : даведнік. — Санктъ-Петербург: Издана Витебскимъ губернскимъ статистическимъ комитетомъ, 1867. — С. 131.
Літаратура
рэдагаваць- Л. Д. Побаль Рагозіна, Задроўеўскі сельсавет(№№ 304, 304а, 304б) / Рэдкал.: С. В. Марцэлеў (гал. рэд.) і інш. // Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі : энцыкляпэдыя. — Менск: Беларуская энцыклапедыя, 1985. — Т. Віцебская вобласьць. — С. 112.
- Рагазіна. // Гарады і вёскі Беларусі: энцыклапедыя. Т. 10. Віцебская вобласць. Кн. 1 / рэдкал.: У.У. Андрыевіч (гал. рэд.) [і інш.]. — Менск: БелЭн, 2018. — 696 с.: іл. ISBN 978-985-11-1062-5. С. 167.
- Рагазіна. // Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Оршы і Аршанскага р-на. У 2 кн. Кн. 1-я. — Мн.: БелЭн, 1999. — 384 с.: іл. ISBN 985-11-0156-7. С. 512.
- Rohozino, wś fol., pow. orszański, gm. Moszkowo. (пол.) // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich : слоўнік. — Warszawa: nakł. Filipa Sulimierskiego i Władysława Walewskiego, 1902. — Т. XV cz.2. — С. 546.