Ліпск (Польшча)

	Ліпск; лац. Lipsk
	польск. Lipsk
	; Агульны выгляд
Герб Ліпску
Першыя згадкі:	8 сьнежня 1580
Краіна:	Польшча
Ваяводзтва:	Падляскае
Павет:	Аўгустоўскі
Гміна:	Ліпск
Плошча:	4,97 км²
Насельніцтва
колькасьць:	2520 чал. (2004)
шчыльнасьць:
Часавы пас:	UTC+1
летні час:	UTC+2
Паштовы індэкс:	16-315
Геаграфічныя каардынаты:	53°44′0″ пн. ш. 23°24′0″ у. д. / 53.73333° пн. ш. 23.4° у. д.Каардынаты: 53°44′0″ пн. ш. 23°24′0″ у. д. / 53.73333° пн. ш. 23.4° у. д.
	Ліпск на мапе Польшчы Ліпск
	Галерэя здымкаў у Вікісховішчы
	https://www.lipsk.pl/

Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Ліпск.

Ліпск (польск. Lipsk) — места ў Польшчы, на рацы Бобры. Цэнтар меска-сельскай гміны Аўгустоўскага павету Падляскага ваяводзтва. Насельніцтва на 2016 год — 2411 чалавек.

Ліпск — даўняе магдэбурскае места гістарычнай Гарадзеншчыны (частка Троччыны), на беларускай этнічнай тэрыторыі. Колішняе галоўнае рускае (праваслаўнае) места на землях яцьвягаў^[1].

Гісторыя

Старая царква і новы касьцёл, да 1915 г.

Вялікае Княства Літоўскае

Першы пісьмовы ўпамін пра вёску пад назвай Воля Ліпская датуецца 1533 годам. У гэты час яна ўваходзіла ў склад Гарадзенскага павету Троцкага ваяводзтва.

8 сьнежня 1580 году кароль і вялікі князь Стэфан Баторы надаў Ліпску Магдэбурскае права і герб: у блакітным полі ладзьдзя з надзьмутым ветразем^[2]. У XVII ст. тут дзеялі касьцёл і царква.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

Царква-мураўёўка, 1915—18 гг.

У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай (1795 год) Ліпск апынуўся ў складзе Прусіі, у 1807 годзе згодна з Тыльзіцкай мірнай дамовай — у складзе Расейскай імпэрыі, у Сейненскім павеце Аўгустоўскай губэрні. На 1827 год у месьце было 253 будынкі, на 1861 год — таксама 253.

У 1875 годзе расейскія ўлады з мэтай адабраньня царквы ў Сьвятога Пасаду даслалі ў Ліпск карную казацкую сотню, якая забіла дзьвюх тутэйшых вернікаў і скалечыла больш за дзесяць зь іх^[3]. У 1880 годзе ў месьце збудавалі мураваную царкву-мураўёўку. У 1908 годзе ў зьвязку з масавым пераходам тутэйшых праваслаўных у рымскае каталіцтва рэлігійны прыход Урадавага сыноду Расейскай імпэрыі спыніў сваё існаваньне^[4]. У 1906—1914 гадох вялося будаваньне новага мураванага касьцёла, куды з старой драўлянай царквы перанесьлі абраз Маці Божай Базылянкі XVII ст.

За часамі Першай сусьветнай вайны ў 1915 годзе Ліпск занялі войскі Нямецкай імпэрыі.

Найноўшы час

25 сакавіка 1918 году згодна з Трэцяй Устаўной граматай Ліпск абвяшчаўся часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. 1 студзеня 1919 году ў адпаведнасьці з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі ён увайшоў склад Беларускай ССР^[5]. Згодна з Рыскай мірнай дамовай 1921 году Ліпск апынуўся ў складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі. У 1937 годзе царкву-мураўёўку разабралі на будаўнічыя матэрыялы.

З пачаткам Другой сусьветнай вайны 15 верасьня 1939 году Ліпск акупавалі войскі Трэцяга Райху, але праз тыдзень места перадалі СССР згодна з пактам Молатава-Рыбэнтропа. У лістападзе 1939 году Ліпск увайшоў у склад БССР, у Беластоцкую вобласьць. У чэрвені 1941 — верасьні 1944 году места зноў знаходзілася пад нямецкай акупацыяй. 16 жніўня 1945 году ўлады СССР перадалі Ліпск Польскай Народнай Рэспубліцы.

Насельніцтва

Дэмаграфія

XIX стагодзьдзе: 1827 год — 1483 чал.; 1861 год — 1716 чал.^[6]
XXI стагодзьдзе: 2016 год — 2411 чал.

Турыстычная інфармацыя

Славутасьці

Дом парафіяльны (1-я палова XX ст.)
Касьцёл Маці Божай Анёльскай (1906—1914)
Могілкі: хрысьціянскія, юдэйскія

Страчаная спадчыан

Царква Раства Багародзіцы (XVIII ст.; Сьвяты Пасад)
Царква Раства Багародзіцы (1880, мураўёўка)

Галерэя

Краявіды Ліпску
Касьцёл
Дом парафіяльны
Музэй
Парк

Крыніцы

^ Вашкевіч А. Паміж Ласоснай і Чорнай Ганчай: Гісторыя праваслаўных прыходаў Сапоцкінскага краю. — Менск, 2014. С. 65.
^ Цітоў А. Геральдыка Беларускіх местаў. — Менск, 1998.
^ Вашкевіч А. Паміж Ласоснай і Чорнай Ганчай: Гісторыя праваслаўных прыходаў Сапоцкінскага краю. — Менск, 2014. С. 66.
^ Вашкевіч А. Паміж Ласоснай і Чорнай Ганчай: Гісторыя праваслаўных прыходаў Сапоцкінскага краю. — Менск, 2014. С. 67.
^ 150 пытанняў і адказаў з гісторыі Беларусі / Уклад. Іван Саверчанка, Зьміцер Санько. — Вільня: Наша Будучыня, 2002. — 238 с. ISBN 9986-9229-6-1.
^ Chlebowski B. Lipsk // Słownik geograficzny... T. V. — Warszawa, 1884. S. 294.

Літаратура

Вашкевіч А. Паміж Ласоснай і Чорнай Ганчай: Гісторыя праваслаўных прыходаў Сапоцкінскага краю. — Менск: ЮрСаПрынт, 2014. — 90 с.: іл. ISBN 978-985-99335-4-9.
Вашкевіч А., Нарэль Д. Паміж Ласоснай і Чорнай Ганчай: Гісторыя каталіцкіх парафій у паўднёва-ўсходняй частцы Аўгустоўскай пушчы. — Менск: Зміцер Колас, 2006. — 128 с.: іл. ISBN 985-6783-18-6.
Цітоў А. Геральдыка Беларускіх местаў / Маст. А. Бажэнаў. — Менск: «Полымя», 1998. — 287 с.: іл. ISBN 985-07-0131-5.
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom V: Kutowa Wola — Malczyce. — Warszawa, 1884.

Вонкавыя спасылкі

Ліпск, Radzima.org

[1] Вашкевіч А. Паміж Ласоснай і Чорнай Ганчай: Гісторыя праваслаўных прыходаў Сапоцкінскага краю. — Менск, 2014. С. 65.

[2] Цітоў А. Геральдыка Беларускіх местаў. — Менск, 1998.

[3] Вашкевіч А. Паміж Ласоснай і Чорнай Ганчай: Гісторыя праваслаўных прыходаў Сапоцкінскага краю. — Менск, 2014. С. 66.

[4] Вашкевіч А. Паміж Ласоснай і Чорнай Ганчай: Гісторыя праваслаўных прыходаў Сапоцкінскага краю. — Менск, 2014. С. 67.

[at-5] 150 пытанняў і адказаў з гісторыі Беларусі / Уклад. Іван Саверчанка, Зьміцер Санько. — Вільня: Наша Будучыня, 2002. — 238 с. ISBN 9986-9229-6-1.

[6] Chlebowski B. Lipsk // Słownik geograficzny... T. V. — Warszawa, 1884. S. 294.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]