Краіны Восі
Краіны нацысцкага блёку, краіны «восі» (паводле тэрміну «вось (Эўропы) Бэрлін — Рым»[1], таксама «вось Рым — Бэрлін — Токіё»), гітлераўская кааліцыя — агрэсіўны ваенны саюз Нямеччыны, Італіі, Японіі і іншых дзяржаваў, якому супрацьстаялі падчас Другой сусьветнай вайны краіны антыгітлераўскай кааліцыі.
Союз краін «восі» першапачаткова быў заснаваны на нямецка-японска-італьянска-гішпанскім Антыкамінтэраўскім пакце і нямецка-італьянскім «Стальным пакце», а цалкам аформіўся 27 верасьня 1940 году, калі Нямеччына, Італія і Японія падпісалі Траісты пакт аб разьмяжоўваньні зонаў уплыву пры ўсталяваньні «новага парадку» і ваеннай узаемадапамозе.
Поўны склад
рэдагаваць- Трэці Райх з 1 верасьня 1939 году;
- Італія з 1 верасьня 1939 году да 8 верасьня 1943 году, Італьянская сацыяльная рэспубліка з 23 верасьня 1943 году
- Японская імпэрыя з 25 кастрычніка 1939 году.
- Вугоршчына с 20 лістапада 1940 году — уключаючы большую частку Трансыльваніі і Ваяводзіну;
- Фінляндыя з 25 чэрвеня 1941 году да 19 верасьня 1944 году — уключаючы Пэтсамо і Карэлію (з восені 1941 году);
- Румынія з 20 лістапада 1940 году да 23 жніўня 1944 году;
- Баўгарыя з 1 сакавіка 1941 году да 9 верасьня 1944 году;
- Югаславія з 25 сакавіка 1941 году да 27 сакавіка 1941 году;
- Тайлянд са студзеня 1942 году па верасень 1945 году.
- Ірак
Дзяржавы-калябаранты
рэдагаваць- Францыя (рэжым Вішы, 1940—1944);
- Нарвэгія (рэжым Квісьлінга);
- Нідэрлянды (рэжым Мюсэрта)
- Сэрбія — гл. ніжэй
- Харватыя з 15 чэрвеня 1941 году — уключаючы Славонію і Босьнію і Герцагавіну;
- Першая Славацкая Рэспубліка з 1 верасьня 1939 году па верасень 1944 году;
Марыянэткавыя дзяржавы на тэрыторыях, захопленых Японіяй
рэдагаваць- Асноўны артыкул: Вялікая ўсходнеазіяцкая сфэра ўзаемнага росквіту
- Маньчжоў-го з 27 верасьня 1940 году;
- Мэнцзян (Унутраная Манголія) з 27 верасьня 1940 году;
- Цэнтральны ўрад Кітайскай рэспублікі з 29 сакавіка 1941 году;
- Дзяржава Бірма з 1 жніўня 1943 году;
- Філіпіны: з 1942 году;
- Віетнам з 11 сакавіка 1945 году да 23 жніўня 1945 году;
- Камбоджа з 9 сакавіка 1945 году да 15 красавіка 1945 году
- Лаос з 1944 да 1945 года;
- Азад Хінд (1943—1945);
Марыянэткавыя дзяржавы на тэрыторыях, захопленых Італіяй
рэдагаваць- Альбанія з 1 лістапада 1936 году да 8 верасьня 1943 году;
- Чарнагорыя (Рэжым С. Дрлевіча), фармальна з 12 ліпеня 1941 году да 8 верасьня 1943 году, фактычна — некалькі тыдняў у 1941 годзе;
Акупаваныя і анэксаваныя Трэцім Райхам тэрыторыі
рэдагаваць- Остмарк (Аўстрыя);
- Вэстмарк (Саарская вобласьць)
- Польшча:
- Часткі былой Чэхаславаччыны:
- Пратэктарат Багеміі і Маравіі з 15 сакавіка 1939 году;
- Судэтэнлянд (Судэцкая вобласьць);
- Люксэмбург;
- Данія;
- Нармандзкія астравы;
- Бэльгія (генэрал-губэрнатар Фалькэнхаўзэн).
- Францыя (акупаваныя землі, уключаючы Эльзас і Лятарынгію);
- Рэспубліка Сало з 23 верасьня 1943 году;
- Часткі былой Югаславіі:
- Сэрбія (уключаючы Банат) — марыянэткавы рэжым Недзіча з 1 верасьня 1941 году;
- Ніжняя Карынтыя і Ніжняя Штырыя;
- Славенскае дамабранства (да 1943 году падпарадкоўваліся Італіі, затым Нямеччыне)
- Рэспубліка Локаць;
- Усходнія райхскамісарыяты:
Крыніцы
рэдагаваць- ^ Артыкул «Вось Бэрлін — Рым» у БСЭ.
Вонкавыя спасылкі
рэдагаваць- The Axis Alliance (анг.)