Габон

Габо́н, Ґабо́н; афіцыйна – Габо́нская Рэспу́бліка, Ґабо́нская рэспу́бліка (па-француску: République Gabonaise) — краіна разьмешчаная ў Цэнтральнай Афрыцы, мае выхад да Атлянтычнага акіяна. Мяжуе з Экватарыяльнай Гвінэяй, Камэрунам і Рэспублікай Конга.

Габон République Gabonaise
Сьцяг Герб
Нацыянальны дэвіз: «Union, Travail, Justice»
Дзяржаўны гімн: «La Concorde»
Афіцыйная мова	француская
Сталіца	Лібрэвіль
Найбуйнейшы горад	Лібрэвіль
Форма кіраваньня прэзыдэнт прэм’ер-міністар	рэспубліка Алі Банго Андымба Поль Біёге Мба
Плошча  • агульная  • адсотак вады	76-е месца ў сьвеце 267 745 км² 3,76
Насельніцтва  • агульнае (2009)  • шчыльнасьць	150-е месца ў сьвеце 1 475 000 5,5/км²
СУП  • агульны (2008)  • на душу насельніцтва	136 месца ў сьвеце $14,535 млрд $9997
Валюта	Франк КФА (XAF)
Часавы пас	CAT (UTC+1)
Незалежнасьць — ад Францыі	17 жніўня 1960
Аўтамабільны знак	GAB
Дамэн верхняга ўзроўню	.ga
Тэлефонны код	+241
Мапа Габону

Гісторыя

Першыя людзі зьявіліся тут у час палеаліту і нэаліту. У пазьнейшыя часы гэтыя землі былі заселеныя бантумоўнымі плямёнамі. Першымі эўрапейцамі на тэрыторыі Габону сталі партугальскія купцы, якія высадзіліся на ўзьбярэжжы ў 1471 годзе. У XVIII стагодзьдзі на тэрыторыі Габону пачалі сяліцца францускія каляністы, якія ў 1839 годзе абвясьцілі тут сваю калёнію. Да 1890 году, пасьля падарожжаў П’ера дэ Браза, апанавалі ўсёй краінай. У 1889 годзе Габон быў далучаны да Францускага Конга, а ў 1910 годзе Францускай Экватарыяльнай Афрыкі. У 1946 годзе атрымала статут францускай заморскай тэрыторыі, а ў 1958 годзе пасьля рэфэрэндуму стала рэспублікай з абмежаванай аўтаноміяй. Незалежнасьць Габон атрымаў 17 жніўня 1960 году. З 1963 году мае аднапартыйную палітычную будову. Легалізацыя апазыцыі адбылася ў 1989 годзе ў Лібрэвілі і зрабіла мажлівым правядзеньне выбараў 1990 году.

Адміністрацыйны падзел

Габон падзелены на 9 правінцыяў, якія ў сваю чаргу падзелены на 37 дэпартамэнтаў.

Адміністрацыйны падзел Габону

№	Правінцыя	Правінцыя (па-француску)	Цэнтар	Плошча, км²	Насельніцтва (2007), чал.
1	Эстуарэ	Estuaire	Лібрэвіль	20 740	667 041
2	Хаўт-Аговэ	Haut-Ogooué	Масуку	36 547	150 205
3	Моен-Аговэ	Moyen-Ogooué	Ламбарэнэ	18 535	60 940
4	Нгунье	Ngounié	Муіла	37 750	112 013
5	Ньянга	Nyanga	Чыбанга	21 285	56 784
6	Аговэ-Івінда	Ogooué-Ivindo	Макоку	46 075	70 367
7	Аговэ-Лоло	Ogooué-Lolo	Куламуту	25 380	63 243
8	Аговэ-Марыцімэ	Ogooué-Maritime	Порт-Жантыль	22 890	141 006
9	Волью-Нтэм	Woleu-Ntem	Оем	38 465	140 080

Геаграфія

Габон знаходзіцца ў Цэнтральнай Афрыцы, на ўзьбярэжжы Атлянтычнага акіяна. Даўжыня берагавой лініі складае 880 км. Даўжыня мяжы з Экватарыяльнай Гвінэяй складае 350 км, Камэрунам — 300 км, Рэспублікай Конга — 1903 км.

Агульная плошча краіны складае 267 668 км². Праз тэрыторыю краіны праходзіць экватар. Галоўная рака краіны — Аговэ. 78% плошчы краіны — гэта вільготныя трапічныя лясы. Суадносіны плошчы нацыянальных паркаў да агульнай плошчы ўсёй краіны самыя вялікія ў сьвеце.

Самая высокая кропка краіны — гара Монт Ібаўндзі (1575 м).

Назва краіны мае паходжаньне ад партугальскага «Rio de Gaboa».

У Габоне існуюць радовішчы нафты, урану, золата, жалезнай руды, марганцу.

Эканоміка

Габон — гэта сельскагаспадарча-прамысловая краіна. Асноўня сельскагаспадарчыя культуры краіны гэта: спэцыі, кукуруза, цукровы трысьнёг, кава, какава, пальмавы алей. Вельмі разьвіта здабыча карысных выкапняў (у асноўным нафты), экспарт нафты забясьпервае 80% нацыянальнага прыбытку. Тым ня менш 40% працаздольнага насельніцтва занята ў сельскай гаспадарцы і лесанарыхтоўках.

Эканоміка Габону атрымала разьвіцьцё ў большай ступені, чым у суседніх краінах, што выклікала значную працоўную міграцыю. Нацыянальны прыбытак у пераліку на аднаго жыхара краіны адзін з самых вялікіх у Афрыцы.

Габон зьяўляўся ўдзельнікам АПЭК з 1975 да 1995 году.

Дэмаграфія

Насельніцтва краіны налічвае 1 155 749 чалавек (1995), і складаецца зь вялікай колькасьці этнічных групаў, самыя вялікія зь якіх — фанг (25%), бапунон (10%), тэке, пуна, мбэтэ. У краіне жывуць і эўрапейцы, у асноўным французы. Афіцыйная мова — француская, але ў штодзённым жыцьці распаўсюджаны мясцовыя мовы (групы банту). Большасьць насельніцтва (74%) — хрысьціяне, 3% — мусульмане, паганства прытрымліваецца 23% насельніцтва.

Нараджальнасьць — 28,34 немаўлятаў на 1000 чалавек (1995). Сьмяротнасьць — 13,72 на 1000 чалавек, дзіцячая сьмяротнасьць — 92,4 сьмерці на 1000 немаўлятаў. Сярэдняя працягласьць жыцьця: мужчынаў — 55 гадоў, жанчынаў — 52 гады.

Вонкавыя спасылкі

Габон — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў