Сукупны ўнутраны прадукт

Суку́пны ўну́траны праду́кт (СУП, ВУП), ці Валавы ўнутраны прадукт — абагульнены эканамічны статыстычны паказчык, што паказвае сукупны кошт усіх тавараў і паслугаў, створаных у межах краіны як рэзыдэнтамі, так і нерэзыдэнтамі. Зьяўляецца адным з базавых паказчыкаў эканамічнага разьвіцьця краіны.

Разьлічваецца трыма мэтадамі: паводле даходаў, паводле выдаткаў і мэтадам даданага кошту. Прымяняецца ў сыстэме нацыянальных рахункаў (СНР). На рахунку «Вытворчасьць» СНК СУП вылічваецца як розьніца між аб’ёмамі сукупнага выпуску і прамежкавага спажываньня, на рахунку «Стварэньне даходаў» — як сума аплаты працы найманых работнікаў, чыстых падаткаў на вытворчасьць і сукупнага прыбытку ў эканоміцы, а на рахунку «Выкарыстаньне даходаў» — як сума выдаткаў на канчатковае спажываньне і ашчаджэньні.

СУП адрозьніваецца ад паказчыка чыстага ўнутранага прадукту на велічыню спажываньня асноўнага капіталу. СУП разьлічваецца ў фактычных асноўных і рынкавых цэнах (намінальны СУП). Для вывучэньня дынамікі СУП прымяняюць сталыя цэны. Рэальны СУП разьлічваецца метадам дэфлятаваньня.

СУП на душу насельніцтва вылічваецца дзяленьнем СУП на колькасьць жыхароў краіны. Для большае якасьці параўнаньня ён часта падаецца з папраўкай на розьніцу цэнаў у розных краінах.

СУП паказвае толькі грашовы эквівалент усяе створанае прадукцыі, а ня якасьць прадукцыі, таму ня можа прымяняцца для параўнаньня дабрабыту і якасьці жыцьця. Для гэтага існуюць іншыя паказчыкі, як Індэкс чалавечага разьвіцьця.

Сьпіс краінаў

Унізе паказаныя краіны з найбольшымі СУП у мільярдах даляраў ЗША:

Месца	Краіна	1980	1990	2000	2003	2009	2021^[1]
1.	ЗША	2.795,600	5.803,300	9.824,700	10.857,200	14.256,275	22.996,100
2.	Кітай	301,500	387,800	1.080,800	1.372,000	5.100,000	17.734,063
3.	Японія	1.072,900	3.052,200	4.766,100	4.290,700	5.068,059	4.937,422
4.	Нямеччына	826,100	1.547,000	1.875,200	2.386,200	3.352,742	4.223,116
5.	Вялікабрытанія	536,700	994,600	1.440,900	1.775,000	2.183,607	3.186,860
6.	Індыя	175,500	313,100	460,800	556,100	1.340,000	3.173,398
7.	Францыя	682,400	1.219,800	1.313,300	1.731,600	2.675,951	2.937,473
8.	Італія	454,600	1.104,500	1.077,600	1.455,400	2.200,000	2.099,880
9.	Канада	268,900	582,700	724,200	850,500	1.370,000	1.990,762
10.	Паўднёвая Карэя	62,200	252,600	461,500	520,900	943,940	1.798,534
11.	Расея	42,000	85,600	259,700	428,800	1.220,000	1.775,800
12.	Бразылія	148,900	465,000	599,800	507,000	1.670,000	1.608,981
13.	Аўстралія	156,700	307,900	378,700	508,200	928,040	1.542,660
14.	Гішпанія	221,800	511,500	562,800	827,100	1.670,000	1.425,277
15.	Мэксыка	202,000	262,700	581,400	611,600	900,050	1.293,038
16.	Інданэзія	72,480	106,140	165,020	234,770	539,580	1,186,092
17.	Нідэрлянды	178,400	295,500	371,600	509,300	871,520	1.018,007
18.	Саудаўская Арабія	164,540	117,630	189,510	215,810	429,100	833,541
19.	Турцыя	68,820	150,680	274,430	314,590	649,270	815,271
20.	Швайцарыя	107,600	229,500	240,400	314,000	558,200	812,867
21.	Тайвань	41,400	160,400	309,600	288,800	390,800	774,700
22.	Польшча	56,700	65,980	172,220	217,830	439,740	674,048
23.	Швэцыя	128,900	238,300	239,800	297,500	436,540	627,437
24.	Бэльгія	121,700	197,800	228,700	300,800	483,250	599,879
25.	Тайлянд	32,350	85,340	126,390	152,280	281,710	505,981
26.	Ірляндыя	21,750	49,310	100,210	164,470	236,640	498,559
27.	Аргентына	76,960	141,350	284,200	127,590	332,980	491,492
28.	Нарвэгія	64,440	119,790	171,250	228,860	389,190	482,437
29.	Вэнэсуэла	59,120	48,600	117,140	83,620	329,790	482,359
30.	Ізраіль	24,900	60,700	132,460	127,050	207,95	481,591
31.	Аўстрыя	80,200	162,100	191,200	251,000	401,760

СУП Беларусі

На сярэдзіну 2004 году СУП Беларусі склаў 16,4 трлн беларускіх рублёў. Па прагнозе МВФ рост СУП у 2004 годзе ў параўнаньні з 2003 годам сладзе 6,4%. Рост СУП за 2003 год склаў 6,8%, за 2002 год — 4,7%.

На 2010 год СУП Беларусі паводле разьлікаў МВФ склаў 52,9 млрд дал. (69-е месца ў сьвеце), паводле парытэту пакупніцкай здольнасьці — 130,8 млрд дал. (59-е месца). На 2021 год ВУП Беларусі паводле разьлікаў МВФ склаў 68,219 млрд дал. (74-е месца ў сьвеце), паводле парытэту пакупніцкай здольнасьці — 203 млрд дал. (69-е месца).

Глядзіце таксама

Крыніцы

^ https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.CD?year_high_desc=true

Вонкавыя спасылкі

Статыстыка СУП па розных краінах Архівавана 21 сьнежня 2008.
Economic & Social Data Ranking Архівавана 26 студзеня 2005.
Сьпіс краінаў паводле СУП на душу насельніцтва Архівавана 5 верасня 2015.
Ранжаваньне краінаў сьвету паводле СУП на душу насельніцтва Архівавана 24 красавіка 2013.

[1] ttps://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.CD?year_high_desc=true

[1]