Аўтарытарызм

палітычны лад
(Перанакіравана з «Аўтарытарны рэжым»)

Аўтарытары́зм (ад лац. auctoritas — улада, уплыў) — характарыстыка адмысловых тыпаў недэмакратычных рэжымаў, заснаваных на неабмежаванай уладзе аднай асобы або групы асобаў пры захаваньні некаторых эканамічных, грамадзянскіх, духоўных воляў для грамадзян. Тэрмін «аўтарытарызм» быў уведзены ў навуковы зварот тэарэтыкамі Франкфурцкай школы нэамарксызма і азначаў вызначаны набор сацыяльных характарыстак, уласьцівых як палітычнай культуры, так і масавай прытомнасьці ў цэлым.

Базавыя формы кіраваньня
Крыніца ўлады
Імітацыйная · Лібэральная · Прадстаўнічая · Прамая
Анакратыя · Герантакратыя · Клептакратыя · Крытархія · Мэрытакратыя · Ноакратыя · Партыкратыя · Плутакратыя · Тэхнакратыя · Тэакратыя
Аўтарытарызм (Карпаратыўны · Дататалітарны · Посткаляніяльны) · Дэспатызм · Дыктатура · Ваенная дыктатура · Таталітарызм · Тыранія · Ваенна-бюракратычны рэжым · Расавая квазідэмакратыя · Султаніцкі рэжым · Інфармацыйная
Анархізм · Вольная асацыяцыя · Безьдзяржаўнае грамадзтва
Форма дзяржаўнага ладу
Унітарная дзяржава · Фэдэрацыя · Канфэдэрацыя · Садружнасьць · Пратэктарат · Асацыяваная дзяржава · Дамініён · Кондамініюм · Імпэрыя · Гегемон · Джамахірыя
Формы дзяржаўнага кіраваньня
Абсалютная · Ангельскі абсалютызм · Саслоўна-прадстаўнічая · Канстытуцыйная · Дуалістычная · Парлямэнцкая · Фэадалізм · З рэспубліканскімі элемэнтамі
Парлямэнцкая · Прэзыдэнцкая · Зьмяшаная · Супэрпрэзыдэнцкая · Савецкая · Дырэкторыя · Тэакратычныя
Іншае
Гібрыдны рэжым · Тэакратыя · Тэхнакратыя · Матрыярхат · Патрыярхат · Дэвалюцыя
рэд · пр · разм

Палітычны рэжым, які адпавядае прынцыпам аўтарытарнасьці, азначае адсутнасьць сапраўднай дэмакратыі як у стаўленьні вольнага правядзеньня выбараў, так і ў пытаньнях кіраваньня дзяржаўнымі структурамі. Часта спалучаецца з дыктатурай асобнай асобы, якая выяўляецца ў той або іншай ступені.

Прыкметы аўтарытарнага рэжыму рэдагаваць

  • аўтакратызм або невялікі лік носьбітаў улады (манарх, дыктатар, ваенная хунта, алігархічная група);
  • непадкантрольнасьць улады народу, звужаныя або зьведзеныя да мінімума дзеяньня прынцыпаў выбарнасьці дзяржаўных органаў і службовых асобаў, падсправаздачнасьць іх насельніцтву;
  • ігнаруецца прынцып падзелу ўлад, глава дзяржавы, выканаўчая ўлада дамінуюць, роля прадстаўнічых органаў абмежаваная;
  • манапалізацыя ўлады і палітыкі, недапушчэньне рэальнай палітычнай апазыцыі і канкурэнцыі (часам адсутнасьць разнастайных палітычных інстытутаў можа быць сьледзтвам нясьпеласьці грамадзянскага грамадзтва);
  • адмова ад татальнага кантролю над грамадзтвам, неўмяшаньне або абмежаванае ўмяшаньне ў па-за палітычныя сфэры, першым чынам у эканоміку;
  • у якасьці мэтадаў дзяржаўнага кіраваньня дамінуюць камандныя, адміністрацыйныя, у той жа час адсутнічае тэрор, практычна не ўжываюцца масавыя рэпрэсіі;
  • адсутнічае адзіная ідэалёгія;
  • правы і волі асобы галоўным чынам абвяшчаюцца, але рэальна не забясьпечваюцца (першым чынам, у палітычнай сфэры);
  • асоба пазбаўленая гарантыяў бясьпекі ва ўзаемаадносінах з уладай;
  • сілавыя структуры грамадзтву практычна непадкантрольныя і выкарыстоўваюцца часам у палітычных мэтах.

Прыклады рэдагаваць

Таксама часам лічыцца аўтарытарызмам дзяржаўны лад Беларусі за Лукашэнкам.

Глядзіце таксама рэдагаваць