Матрыярхат

Першабытнаабшчынны лад, якому ўласьцівае паноўнае становішча жанчыны (маці) ў грамадзтве.

Матрыярхат (лац. mater + грэц. ἀρχή — маці + улада) — першабытнаабшчынны лад, якому ўласьцівае паноўнае становішча жанчыны (маці) ў грамадзтве.

Базавыя формы кіраваньня
Крыніца ўлады
Імітацыйная · Лібэральная · Прадстаўнічая · Прамая
Анакратыя · Герантакратыя · Клептакратыя · Крытархія · Мэрытакратыя · Ноакратыя · Партыкратыя · Плутакратыя · Тэхнакратыя · Тэакратыя
Аўтарытарызм (Карпаратыўны · Дататалітарны · Посткаляніяльны) · Дэспатызм · Дыктатура · Ваенная дыктатура · Таталітарызм · Тыранія · Ваенна-бюракратычны рэжым · Расавая квазідэмакратыя · Султаніцкі рэжым · Інфармацыйная
Анархізм · Вольная асацыяцыя · Безьдзяржаўнае грамадзтва
Форма дзяржаўнага ладу
Унітарная дзяржава · Фэдэрацыя · Канфэдэрацыя · Садружнасьць · Пратэктарат · Асацыяваная дзяржава · Дамініён · Кондамініюм · Імпэрыя · Гегемон · Джамахірыя
Формы дзяржаўнага кіраваньня
Абсалютная · Ангельскі абсалютызм · Саслоўна-прадстаўнічая · Канстытуцыйная · Дуалістычная · Парлямэнцкая · Фэадалізм · З рэспубліканскімі элемэнтамі
Парлямэнцкая · Прэзыдэнцкая · Зьмяшаная · Супэрпрэзыдэнцкая · Савецкая · Дырэкторыя · Тэакратычныя
Іншае
Гібрыдны рэжым · Тэакратыя · Тэхнакратыя · Матрыярхат · Патрыярхат · Дэвалюцыя
рэд · пр · разм

У некаторых плямёнаў, матрыярхат папярэднічаў патрыярхату ва ўмовах родавага ладу. Сям’я складалася са сваякоў па жаночай (мацярынскай) лініі і вяла супольную гаспадарку. Зь іх складаўся мацярынскі род, на чале якога стаяла старэйшая жонка старэйшай у родзе сям’і. Шлюбы ўнутры роду забараняліся, таму род быў зьвязаны шлюбнымі зносінамі зь іншым родам (дваістая экзагамія). З часам дваісты падзел зьмяніўся брацкім падзелам племя на 2 паловы, кожная зь якіх складалася зь некалькіх брацкіх родаў (брацтваў), якія парадкавалі шлюбныя зносіны. Першапачаткова муж (жаніх) і жонка (нявеста) жылі кожны ў сваім родзе (несумеснае пасяленьне), захоўваўся групавы шлюб. Пазьней жаніх стаў пераходзіць у род нявесты і склаўся парны шлюб[1].

  1. ^ Матрыярхат // Беларуская энцыкляпэдыя ў 18 тамах / гал.рэд. Генадзь Пашкоў. — Менск: Беларуская энцыкляпэдыя імя Петруся Броўкі, 2000. — Т. 10. — С. 206. — 544 с. — 10 000 ас. — ISBN 985-11-0169-9