Безьдзяржаўнае грамадзтва

Безьдзяржаўнае грамадзтва — гэта грамадзтва, якое не кіруецца дзяржаваю. У бездзяржаўных грамадзтвах назіраецца невялікая канцэнтрацыя ўлады; бальшыня уладных пасад, якія існуюць, вельмі абмежаваныя — не зьяўляюцца пастаяннымі пасадамі; і грамадскія органы, якія вырашаюць спрэчкі з дапамогай загадзьдзя вызначаных правілаў — невялікія. Грамадзтвы без грамадзянства вельмі адрозьніваюцца сваёй эканамічнай арганізацыяю і культурнымі практыкамі.

У той час як грамадзтвы без грамадзянства былі нормай у перадгісторыі людзтва, сёньня існуе мала грамадзтваў без грамадзянства; амаль усё насельніцтва плянэты знаходзіцца ў межах юрысдыкцыі сувэрэннай дзяржавы, хоць у некаторых рэгіёнах намінальная дзяржаўная ўлада можа быць вельмі слабай і мець невялікую або не мець фактычнай улады. На працягу гісторыі бальшыня народаў без грамадзянства інтэграваліся ў навакольныя іх дзяржаўныя грамадства.

Некаторыя палітычныя філязофіі, у прыватнасьці анархізм, лічаць дзяржаву непажаданым інстытутам, а бездзяржаўныя грамадзтва — ідэалам, у той час як марксізм лічыць, што ў посткапіталістычным грамадстве дзяржава будзе непатрэбнай і адмірае.