Тышкевічы

Тышкевічы — шляхецкі род гербу [[Ляліва], выхадцы зь якога займалі высокія дзяржаўныя і вайсковыя пасады ў Вялікім Княстве Літоўскім.

Тышкевічы лац. Tyškievičy
Герб Ляліва
Краіна паходжаньня	Вялікае Княства Літоўскае
Прызнаныя ў	Вялікае Княства Літоўскае, Рэч Паспалітая, Расейская імпэрыя

Валодалі вялікімі маёнткамі на тэрыторыі сучасных Беларусі (галоўная рэзыдэнцыя — Лагойск), Летувы (Біржы) і Ўкраіны (Бярдычаў).

У наш час жывуць у Бэльгіі, Вялікабрытаніі, Польшчы і Францыі.

Паходжаньне

Генэалёгія роду на панэгірыку Яну Скуміну Тышкевічу

Паходяць ад Каленіка Мішкавічы, якому вялікі князь Сьвідрыгайла падараваў у 1437 годзе сяло Буркаўцы і слабадзішчы (г.зн. з палёгкамі для сялянаў) Мігеявічы, Хадарковічы і Ейковічы ў Жытомірскім павеце, а таксама сёлы Астаф’ева, Вальковічы, Дэмадковічы, Вішчы і Кусопічы ў Оўруцкім павеце. Каленік Мішкавіч таксама атрымаў вялікі маёнтак Чарталесы, у якім ягоныя нашчадкі збудавалі Бярдычаў. З часу колькасьць маёнткаў у прадстаўнікоў роду павялічылася.

У Каленіка Мішкавіча было тры сыны — Сенька, Івашка і Тышка (Цімафей) Каленікавічы, якія падзялілі паміж сабой бацькоўскія ўладаньні. Сенька Каленікавіч быў падскарбіем і падканцлерам вялікага князя Сьвідрыгайлы ў 1450 годзе. Як сьведчаць імёны выхадцаў з гэтага роду і дакумэнты, да другой паловы XVI стагодзьдзя Тышкевічы былі праваслаўнай веры.

Ад трэцяга сына Каленіка Мішкавіча Тышкі менавіта паходзіць прозьвішча роду (г.зн. нашчадкаў Тышкі), у якога было пяць сыноў. Старэйшы Барыс (памёр па 1498 годзе) быў жанаты зь Мілохнай, сястрой вядомага вайсковага дзеяча і кіраўніка казакоў Астафія Дашкевіча (Дашковіча). Пра нашчадкаў Барыса зьвестак няма. Другі сын, Леў (памёр да 1515 году) быў вялікакняскім дваранінам (прыдворным). Ад яго сына Скуміна Львовіча Тышкевіча (інакш — Івана Скуміна Львовіча; памёр у 1566 годзе) паходзіць галіна роду Скумінаў-Тышкевічаў (згасла 26 чэрвеня 1808 году). Трэцім сынам Тышкі быў Васіль Тышкевіч (памёр 13 жніўня 1571 году), ад якога паходзіць графская галіна роду Тышкевічаў-Каляніцкіх (так спачатку яны называліся), або Тышкевічаў, графаў «на Лагойску і Бярдычаве».

Герб роду

Выкарыстоўвалі прыватны шляхецкі герб Ляліва, якім таксама карысталіся 593 роды Вялікага Княства Літоўскага і Каралеўства Польскага.

Апісаньне гербу: у блакітным полі залаты маладзік рогамі ўгору, над ім залатая 6-прамянёвая зорка. Кленод — над прылбіцай з каронай на паўлінавых пёрах такія ж маладзік й зорка.

Герб выбіваўся на літоўскіх манэтах Тэадорам Тышкевічам — падскарбіем вялікім літоўскім.

Найбольш вядомыя з роду

• Васіль Тышкевіч (1492—1571) — ваявода падляскі і смаленскі; атрымаў ад вялікага князя Жыгімонта Аўгуста тытул графа
• Ян Скумін Тышкевіч (каля 1572 — 1642) — ваявода амсьціслаўскі, троцкі і віленскі
• Юры Тышкевіч (1596—1656) — біскуп віленскі і жамойцкі
• Людвік Тышкевіч (1748—1808) — гетман польны літоўскі
• Канстантын Тышкевіч (1806—1868) — беларускі археоляг, гісторык, этнограф, фальклярыст; адзін з заснавальнікаў беларускай навуковай археалёгіі
• Яўстах Тышкевіч (1814—1873) — беларускі археоляг, гісторык, этнограф, краязнаўца, музэязнаўца; адзін з заснавальнікаў беларускай навуковай археалёгіі

Галерэя

• Мужчынскі партрэт
• 
  Тышка Каленікавіч
• 
  Васіль Тышкевіч
• 
  Юры Тышкевіч
• 
  Антоні Дамінік Тышкевіч
• 
  Антоні Казімер Тышкевіч
• 
  Марцін Тышкевіч
• 
  Юзэф Тышкевіч
• 
  Антоні Ян Тышкевіч
• 
  Мікалай Тышкевіч
• 
  Міхал Тышкевіч
• 
  Піюс Тышкевіч
• 
  Оскар Тышкевіч

• Жаночы партрэт
• 
  Эўфрасіньня Тышкевіч
• 
  Сузанна Курч (з Тышкевічаў)
• 
  Аляксандра Тышкевіч (з Чартарыйскіх)
• 
  Тэадора Тышкевіч (з Сапегаў)
• 
  Марыя Тэрэза Тышкевіч (з Панятоўскіх)
• 
  Марыя Тышкевіч (з Радзівілаў)
• 
  Марыя Тышкевіч (з Радзівілаў)
• 
  Ганна Тышкевіч

Літаратура

• Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — 788 с. — ISBN 985-11-0378-0
• Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. / Беларус. Энцыкл.; Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн.: БелЭн, 2001. — Т. 6. Кн. 1: Пузыны — Усая. — 591 с. — ISBN 985-11-0214-8