Вікіпэдыя

Сурвіла

Сурвіла (Сурвіл, Шурвіла), Сурывіла, Сырвіла (Сырвіль, Шырвіл) — мужчынскае імя і вытворнае ад яго прозьвішча.

Сурвіла
лац. Surviła
Surville
Паходжаньне
Мова(-ы) германскія
Утворанае ад Sure + Willo
Іншыя формы
Варыянт(ы) Сурвіл, Сурывіла, Сырвіла, Сырвіль, Шурвіла, Шырвіл
Зьвязаныя артыкулы
якія пачынаюцца з «Сурвіла»

Паходжаньне

рэдагаваць
Асноўны артыкул: Імёны ліцьвінаў

Сурвіла (Surville) — імя германскага паходжаньня[1]. Іменная аснова -сір- (-сер-, -сіс-) (імёны ліцьвінаў Сіргоўд, Сіргут, Сірмонт; германскія імёны Siriaud, Sergudo, Sirmont) паходзіць ад гоцкага sisu 'чароўны сьпеў, заклён'[2], а аснова -віл- (імёны ліцьвінаў Вільбут, Вільгейда, Мунтвіл; германскія імёны Willebut, Williheid, Muntwil) — ад гоцкага wilja 'воля'[3]. Такім парадкам, імя Сурвіла (Сірвіла) азначае «заклён волі»[4].

Адпаведнасьць імя Сурвіла германскаму імю Surville, ад якога ўтварыліся назвы некалькіх мясцовасьцяў у Францыі, сьцьвердзіў францускі лінгвіст-германіст Раймонд Шмітляйн, які на падставе шматгадовых дасьледаваньняў прыйшоў да высноваў пра германскае паходжаньне літоўскіх уласных імёнаў[1].

У Прусіі бытавала імя Сурвіл (Сірвіл): Surwille / Sirwille (1401, 1406 і 1409 гады)[5].

У Польшчы адзначалася прозьвішча Сэрвіла (Сірвіла): Theodorico Servilla (1496 год), Ditterich Sirwille[6] (1500—1501 гады)[7].

Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: by her Hans Surwillen… Surwillendorffe (Паведамленьні аб літоўскіх дарогах)[8]; et Thomam Surwillen interpretem… Thomas Surwille… dominum Thomam Surwille (Хроніка Віганда)[9]; Thomas Surwille (2 красавіка 1398 году, 1398 год)[10]; Hannus Surwille (1399 год, 1400 год)[11]; Minigaylo Gedigoldi cum fratre germano Swiwilone [Survilone] (18 студзеня 1401 году)[12]; Hannus Surowyl (23 жніўня 1411 году)[13]; панъ Гринко Сурвиловичь (17 кастрычніка 1437 году)[14][15]; Сурвило (1440—1476 гады, 1440—1492 гады, 1463—1476 гады[16], 31 сакавіка 1534 году[17]); Назку Сурвиловичу[18], Гринъкови Сурвиловичю[19] (1440—1492 гады); Гринъку Сурвиловичу (7 лістапада 1442 году)[20]; Вилнянину Раку Сурвиловичу (10 сакавіка 1514 году)[21]; чоловековъ куничъных… Воитка Сурвиловича (25 ліпеня 1522)[22]; з Упиты… Богдан Сурвилович (1533—1535 гады)[23]; до мене Воитеха Миколаевича Сурвила (22 чэрвеня 1562 году)[24]; Воитех Суръвило (1565 год)[25]; небожчика Войтеха Миколаевича Сурвила[26], слугу Ивана Сурвиловича[27], Андреевая Хоружичовая Ейшишская Зофея Яновна Сурвилянка[28] (1567 год); пан Еразмус Грегор’евич Сурвило (5 студзеня 1580 году)[29]; miasteczko Gieranonskie… Maciey Surwilo (26 лютага 1619 году)[30]; Jerzy Surwiłł mp.; Jan Surwił… Daniel Surwił (15—23 кастрычніка 1655 году)[31]; ode mnie Daniela Surwiła… Daniel Surwiłło… Daniela Surwiły… Samuell Michał Surwiłło (1665 год)[32]; spectabilem dominum Stanislaum Benedictum Surwił (XVII ст.)[33]; Daniło Surwił… Marcin Surwił (6 студзеня 1700 году)[34]; Barbara Surywiłło (1749 і 1757 гады)[35]; Ioannes Surwił (1752 год)[36]; Józef Szurwillo (21 жніўня 1780 году)[37]; iegomość pan Stanisław Surrywiłło — komornik xięstwa Żmuydzkiego (20 ліпеня 1784 году)[38]; spectabilis olim domini Stanislai Surwił consularis caunensis vidua (XVIII ст.)[39]; Stanisław Szyrwiłowicz (1799 год)[40]; Agata Syrwil (1841 год)[41].

Носьбіты

рэдагаваць

Сурвіловічы — прыгонныя зь вёскі Мясьлюкаў (Віленскі павет), якія ўпамінаюцца ў XIX стагодзьдзі[44].

Сурвілы (Surwiło) — прыгонныя з ваколіцаў Сьвянцянаў, мястэчка Шэметаўшчыны, вёсак Старлыгаў, Концінентаў, Сурвілаў, Яневічаў і Каладзянкі, якія ўпамінаюцца ў XIX стагодзьдзі[45].

Сурвілы (Surwiłło) — прыгонныя зь мястэчка Жодзішкаў, якія ўпамінаюцца ў XIX стагодзьдзі[46].

Сурвілы (Surwił) — прыгонныя з ваколіцаў Сьвянцянаў, якія ўпамінаюцца ў XIX стагодзьдзі[47].

Сурвілы гербаў Геральт, Корвін, Котвіца, Любіч, Порай і Сьлепаўрон і Сурвілы Багдановічы — літоўскія шляхецкія роды зь Віленскага[48] і Троцкага паветаў[49].

Сырвілы (Syrwiłło) гербу ўласнага — шляхецкі род Рэчы Паспалітай[50].

Шырвілы (Szyrwił) — літоўскі шляхецкі род[51].

У 1588 годзе ўпамінаецца «грунт» Сурвілавічы, у 1589 годзе — маёнтак Сурвілавічы ў Жамойцкім старостве[52].

На гістарычнай Ашмяншчыне існуе вёска Сурвілы, у гістарычнай Прусіі — Сурвілі. Назву Сурвілішкі маюць дзьве вёскі на гістарычнай Ашмяншчыне.

Глядзіце таксама

рэдагаваць

Крыніцы

рэдагаваць
  1. ^ а б Schmittlein R. L’anthroponyme germanique employé d’une façon absolue en fonction toponymique // Revue internationale d’onomastique. Nr. 2, 1962. P. 115—116.
  2. ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 19.
  3. ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 17.
  4. ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 26.
  5. ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 92, 101.
  6. ^ Непокупный А. П. Балто-севернославянские языковые связи. — Киев, 1976. С. 117.
  7. ^ Blažienė G. Anatolijus Nepokupnas ir prusij antroponimijos tyrimai // Kalbos istorijos ir dialektologijos problemos. Nr. 5, 2018. P. 236.
  8. ^ Scriptores rerum Prussicarum. Bd. 2. — Leipzig, 1863. S. 702, 706.
  9. ^ Scriptores rerum Prussicarum. Bd. 2. — Leipzig, 1863. S. 597, 604, 640.
  10. ^ Codex epistolaris Vitoldi. — Cracoviae, 1882. S. 51, 961.
  11. ^ Codex epistolaris Vitoldi. — Cracoviae, 1882. S. 961, 963.
  12. ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 37.
  13. ^ Codex epistolaris Vitoldi. — Cracoviae, 1882. S. 226.
  14. ^ Акты, относящиеся к истории Южной и Западной России, собранные и изданные Археографической комиссией. Т. 1. — СПб., 1863. С. 12.
  15. ^ Archiwum książąt Lubartowiczów Sanguszków w Sławucie. T. 1, 1366—1506. — Lwów, 1887. S. 34.
  16. ^ Полоцкие грамоты XIII — начала XVI в. Т. 1. — М., 2015. С. 192, 261.
  17. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 17 (1530—1536). — Vilnius, 2015. P. 422.
  18. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 22.
  19. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 23.
  20. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 68.
  21. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 9 (1511—1518). — Vilnius, 2002. P. 279.
  22. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 12 (1522—1529). — Vilnius, 2001. P. 120.
  23. ^ Popisy wojskowe pospolitego ruszenia Wielkiego Księstwa Litewskiego (1524—1566). — Białystok, 2018. S. 36.
  24. ^ Istorijos archyvas. T. 1: XVI amžiaus Lietuvos inventoriai. — Kaunas, 1934. P. 151.
  25. ^ Popisy wojskowe pospolitego ruszenia Wielkiego Księstwa Litewskiego (1524—1566). — Białystok, 2018. S. 160.
  26. ^ Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 438.
  27. ^ Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 550.
  28. ^ Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 756.
  29. ^ Jablonskis K. Archyvinės smulkmenos // Praeitis. T. 2. — Kaunas, 1933. P. 434.
  30. ^ Lietuvos inventoriai XVII a. — Vilnius, 1962. P. 73.
  31. ^ Akta zjazdów stanów Wielkiego Księstwa Litewskiego. T. 2. — Warszawa, 2009. S. 305, 311.
  32. ^ Lietuvos inventoriai XVII a. — Vilnius, 1962. P. 250.
  33. ^ Ragauskaitė A. Kauno miestiečių pavardžių formavimasis XVI—XVIII amžiuje // Acta linguistica Lithuanica. T. 45, 2001. P. 131.
  34. ^ Łapiński Ł., Wilczewski W. F. «Komput katolików» parafii żołudzkiej z 1700 roku // Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne. Nr. 115, 2021. S. 278.
  35. ^ Butkiszki, Geneteka baza Polskiego Towarzystwa Genealogicznego
  36. ^ Sẽnosios Pasvalio bažnyčios knygos. VII. 1743—1776 metų mirties metrikų knyga. — Savilaida, 2016. P. 15.
  37. ^ Akta sejmiku kowieńskiego z lat 1733—1795. — Warszawa, 2019. S. 338.
  38. ^ Акты, издаваемые Виленской Комиссией для разбора древних актов. Т. 24. — Вильна, 1897. С. 277.
  39. ^ Ragauskaitė A. Kauno miestiečių pavardžių formavimasis XVI—XVIII amžiuje // Acta linguistica Lithuanica. T. 45, 2001. P. 132.
  40. ^ Bolniki, Geneteka baza Polskiego Towarzystwa Genealogicznego
  41. ^ Cejkinie, Geneteka baza Polskiego Towarzystwa Genealogicznego
  42. ^ Пятраўскас Р. Літоўская знаць у канцы XIV—XV ст.. — 2-е выд. — Смаленск, 2014. С. 270.
  43. ^ Опись документов Виленского центрального архива древних актовых книг. Вып. 3. ― Вильна, 1904. С. 4.
  44. ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2016. S. 523.
  45. ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2022. S. 70, 175, 185—186.
  46. ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2022. S. 136.
  47. ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2022. S. 193.
  48. ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2016. S. 800.
  49. ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2022. S. 421.
  50. ^ Polska encyklopedja szlachecka. T. 11. — Warszawa, 1938. S. 231.
  51. ^ Polska encyklopedja szlachecka. T. 11. — Warszawa, 1938. S. 304.
  52. ^ Опись документов Виленского центрального архива древних актовых книг. Вып. 2. ― Вильна, 1903. С. 27, 103.

Літаратура

рэдагаваць
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=Сурвіла&oldid=2583476»